آئین عاشورایی “چهل منبر” در روز تاسوعای حسینی در شهرستان بروجرد برگزار می شود که در جریان برگزاری این آئین زنان و دختران بروجردی با روشن کردن شمع به نیابت حاجت گرفتن به ۴۰ سقاخانه سر می زنند و اینگونه شمع بواسطه عزای حسین(ع) حرمت گرفته است.

لرستان مهد آیین های سوگواری و عزاداری متنوع ویژه محرم و صفر است از جمله آیین های سنتی که از دیر باز تا کنون در بین زنان لرستان به ویژه در شهرستان بروجرد مرسوم بوده برگزاری مراسم “چهل منبر” در روز تاسوعای حسینی است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در رابطه با آیین “چهل منبر” به خبرنگار مهر می گوید: چهل منبر یکی از آیین های مردم بروجرد است که منظور از چهل منبر، منبرهای سقاخانه های بروجرد است که سقاخانه های بروجرد در بخش آیین های سنتی ایران به نام این شهر تاریخی به ثبت رسیده است.

یارمحمدی ادامه می دهد: مراسم عزاداری محرم بروجرد دارای آیین های خاص خود است به این شکل که از اولین شب محرم بر اساس نوع نیت، فضایی از خانه را با پارچه سیاه پوش کرده و منبری در آن اتاق قرار می دهند که آن را با چراغ های زیبا و تصاویری از واقعه کربلا تزئین می کنند.

وی می افزاید: سپس خانواده های بروجردی که صاحب سقا خانه هستند در منزل خود را باز گذاشته و به میزبانی میهمانان امام حسین(ع) می پردازند و معمولا بخش مربوط به زنانه سقاخانه ها بعد از ظهرها تا اذان مغرب باز بوده و بخش مردانه آن از ابتدای شب تا نیمه های شب ادامه دارد.

یار محمدی تصریح می کند: البته برخی از سقاخانه های بروجرد شبها به صورت جداگانه هم میزبان مردان و هم زنان است که به صورت خانوادگی در این مراسم معنوی شرکت می کنند.

وی می گوید: این مراسم تا غروب تاسوعا با کمی تفاوت ادامه داشته و در پاسی از شب خاتمه می یابد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد ادامه می دهد: چهل منبر در بروجرد یک رسم کاملا زنانه است به این شکل که سقاخانه های بروجرد در بعد از ظهر تاسوعا با قرار دادن مجمع فلزی که در گویش بروجردی “مجموعه” تلفظ می شود در حیاط خانه، مجموعه را پر از گِل می کنند تا بتوان شمع ها را درون آن قرار داد.

وی می گوید: معمولا زنان بروجردی بر اساس نیت خاص خود سیاه پوش با روی پوشیده شده بدون آنکه با کسی صحبت کنند از خانه خود خارج می شوند و در این مراسم شرکت می کنند.

زنان بروجردی در بعد ازظهر تاسوعا با روی پوشیده و سیاه پوش معمولا با پای برهنه که در گویش بروجردی“پای پتی” تلفظ می شود به سوی چهل منبر حرکت کرده و چهل شمع را در خانه هایی که داری سقا خانه بوده روشن می کنند.

این زنان  بنا به نیت خود در چهل خانه که مزین به منبر است شمع روشن می کنند و این کار تا چهل شمع و چهل مکان ادامه دارد که به آن چهل منبر گفته می شود.

رئیس کانون آیین های سنتی لرستان نیز در گفتگو با مهر می گوید: در خرم آباد نیز آیین “چهل منبر” و “چهل دختران” برگزار می شود که مشخص است این آیین ابتدا در بروجرد متداول بوده و با مهاجرت بروجردی ها به خرم آباد و سکونتشان در محله “چهل دختران” این آیین در خرم آباد هم مرسوم شده است.

بهزاد پاکدل می گوید: بروجردی های ساکن در خرم آباد روز تاسوعا یک سینی درب خانه شان می گذاشتند و در آن چند شمع به نشان چراغ روضه روشن بود که نشانه این باشد در این خانه روضه امام حسین ^{علیه السلام} برپاست.

وی ادامه داد: اما رفته رفته هر کسی که از آنجا رد می شده است با نیت خودش یک شمع در آنجا روشن می کرده و در حال حاضر این آیین همانند بروجرد در خرم آباد نیز توسط دختران برگزار می شود.

پاکدل از مرسوم شدن برخی آیین های جدید وارد شده به عزاداری مردم لرستان انتقاد می کند و می افزاید: تا ۷۰ سال قبل مردم لرستان با آئین سنتی خود عزاداری می کردند که متاسفانه به مرور برخی از آئین ها کمرنگ شده است.

صفحات: 1· 2