با ارتكاب هر گناهي , به طور قهري و تكويني آن گناه در صورتهايي كه واقعيت آن با شند تجسم يافته ودر عالم برزخ همراه انسان خواهد بود .

در اين حالت اين سوال پيش مي آيد كه پس از توبه , آن صورتهاي تجسم يافته گناهان چه خواهد شد ؟

در اين باره به دوديدگاه اشاره مي شود .

مرحوم شيخ محمد حسين اصفهاني ( كمپاني ) مي فرمايند : در اين صورت ميان توبه كننده و گناهانش جدايي افكنده مي شود و اعمال زشت تجسم يافته ازاو دور مي شوند.

اين همان در خواست گنه كاران , در روز قيامت است , كه هرگز اجابت نمي شود .

يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلتْ مِنْ خَيرٍمُحْضَرَّاً وَعَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَّدُ لَوْ اَنَّ بَيْنَها وَبَيْنَهُ اَمَداً بَعيداً

يعني عمل زشت و نيك هردو , در روز قيامت, حاضر مي شوند و گنهكار آرزو مي كند كه بين او و اعمالش فاصلة زيادي افتد.

مرحوم محقق كمپاني مي فرمايد :

« توبه » بين اعمال زشت انسان وخود وي چنان فاصله اي مي اندازد كه آن اعمال دست وپا پيچ او وباعث عذابش نخواهد شد .

ايشان غفران را نيزبه همين معنا مي گيرد .

كلام امام خميني در توبه واثر آن روي اعمال

امام خميني در اين باره مي فرمايد : توبه اعمال زشت و گناهان گناهكار را معدوم مي كند و پروندة سياه انسان با آب توبه شسته مي شود . به سخني ديگر اعمال ناپسند انسان كه در روز قيامت به صورت سگ و مار و مور و عقرب و زقوم و حميم و زنجيرهاي آتشين تجسم مي يابد , در اثر توبه ازبين مي رود و شعله هاي فروزان جهنم خاموش مي شود.( به نقل كتاب معاد در قرآن ج( 2)از آيت ا.. مظا هري صفحه 108)

ودر آيه شريفه آمده است :

…. الا مَنْ تابَ وَامَنَ وَعَمِلَ صالِحاً فاولِئكَ يُبَدََّلُ الله سَيِئا تِهم حَسَناتٍ وَكانَ الله غَفُوراً رَحيما .

……مگر آن كساني كه از گناه توبه كنند و به خدا ايمان آورند , و عمل صالح انجام دهند . پس , خداوند گناهان ايشان را بدل به ثواب گرداند كه خداوند در حق بندگان بسيار آمرزنده و مهربان است .

بنابراين , با توبه, آتش جهنم به بهشت تبديل مي شود و غل و زنجیرها و انهار و اشجار بهشتي مبدل مي شود .

در عين حال به نظر مي رسد ميان شخصي كه واقعيت گناهان او در او تجسم يافته و اكنون همراه او نيستند با شخصي كه ازآغاز چنين اموري با او نبوده اند و ازآغاز ماهيتي پاك داشته است,تفاوت وجود دارد همچنانكه در روايت شريفه دارد :

« التائب من الذنب كمن لاذنب له » در اين روايت توبه كننده را همانند ومثل كسي قرار داده كه گناه نكرده نه عين او .

محاسبه ؛

امام موسي بن جعفر عليها السلام مي فرمايند : ليس منا من لم يحاسب نفسه في كل يوم .

گناهكاران نخست به حساب كشي ازنفس خود بپردازند وكارها ي نادرست خود را معلوم كنند و بعد معاتبه كنند و نفس و امور عتاب و سرزنش قرار دهند كه چنين كردي ؟ و چرا پيمان شكستي ؟ با خجالت و شرمندگي در روز حساب نزد پروردگار و پيامبران و ائمه  علیهم السلام  چه كار كنم. و اگر با عقاب ها نفس سركش رام نشد آن را معاقبه كنند و براي هرگناهي عقوبتي برخود بار كند يعني اگر تفاخر و منيت داشت با تواضع بر زير دستان و…. برنفس خود سخت بگيرد .

منبع: برنامه سلوك در برنامه هاي سالكان،علي شيرواني

پژوهشکده باقرالعلوم