بى ‏ترديد رباخوارى روح مادي گرى را در انسان پرورش مى ‏دهد، و اين كاملاً آشكار است زيرا معمولاً در نظر رباخواران چيزى جز ثروت اندوزى اهميتى ندارد، و اين روحيه ‏اگر در كسى پا بگيرد سجاياى اخلاقى مانند سخاوت، ديگر دوستى، عاطفۀ اجتماعى، انفاق، مواسات و حتى عائله دوستى را در او نابود مى ‏سازد.

حضرت آیت الله مظاهری، در نوشتاری آثار زیانبار ربا را با استناد به آموزه های اسلامی مورد بررسی قرار داده اند.

آن طور كه از كتب آسمانى و نيز از تواريخ به دست مى ‏آيد، رباخوارى در همۀ اديان زشت و قبيح محسوب شده است.

لحن اسلام در مورد ربا بسيار تند و هراس‏ انگيز است؛

در قرآن و روايات كمتر چيزى را مى ‏توان يافت كه به قدر رباخوارى از نظر اسلام مطرود باشد؛

قرآن شريف، خدا و پيامبرش را در جنگ با رباخوار مى ‏داند: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِيَ مِنَ الرِّبا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ * فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ» [1]

اى مؤمنان از خدا بپرهيزيد و اگر ايمان داريد آنچه از ربا باقى است واگذاريد اگر از اين پس ربا را ترك نكنيد معلوم مى ‏شود ايمان نداريد و اگر رباخوارى را رها نكنيد بدانيد كه خدا و رسولش در جنگ با رباخوار هستند، و اگر توبه نمائيد اصل مالتان براى شماست (اصل مالى كه پرداخته ‏ايد بگيريد) نه ظلم كنيد و نه بر شما ظلم شود).

روايات اسلامى، رباخوارى را گناهى بزرگتر از زنا با محارم مى ‏داند، و رباخوار و ربادهنده و واسطۀ ربا را ملعون و به دور از رحمت خداى متعال مى‏ شمارد: «ففى روايات كثيرة » دِرْهَمٌ رِبًا عند الله أَشَدُّ مِنْ سَبْعِينَ زَنْيَةً كُلُّهَا بِذَاتِ مَحْرَمٍ» [2]

در روايات بسيار آمده كه يك درهم رباخوارى نزد خداوند از گناه هفتاد بار زنا با محارم زشت تر و عظيم تر است.

«و فى روايات كثيرة: آكِلُ الرِّبَا، وَ مُوكِلُهُ، وَ كَاتِبُهُ، وَ شَاهِدَاهُ فِيهِ سَوَاءٌ.» [3]

و در روايات بسيارى رباخوار و ربادهنده و نويسندۀ آن و شاهد بر آن در گناه يكسان به شمار آمده ‏اند و همه ملعون خداى متعالند.

ادامه »

حضرت علی علیه السلام سه مصداق از حضور خداوند متعال را اینگونه بیان فرموده اند:

قال علی علیه السلام:

إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ عِنْدَ إِضْمَارِ كُلِّ مُضْمِرٍ وَ قَوْلِ كُلِّ قَائِلٍ وَ عَمَلِ كُلِّ عَامِلٍ.

خداوند در سه موضع حضور دارد:

1-هنگام پنهان کردن چیزی

2- هنگام سخن گفتن هر گوینده ای

3- هنگان عمل کردن هر شخصی که کاری را انجام می دهد.

 غرر الحكم و درر الكلم، ص: 223

حضرت عيسى ^{(علیه السلام)} درحدیثی جایگاه فروتنان و اصلاح دهندگان درقیامت را بیان نمودند .

  قَالَ عِيسَى طُوبَى لِلْمُتَوَاضِعِينَ فِي الدُّنْيَا هُمْ أَصْحَابُ الْمَنَابِرِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِلْمُصْلِحِينَ بَيْنَ النَّاسِ فِي الدُّنْيَا هُمُ الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِلْمُطَهَّرَةِ قُلُوبُهُمْ فِي الدُّنْيَا هُمُ الَّذِينَ يُنَعَّمُونَ يَوْمَ الْقِيَامَ

حضرت عيسى ^{(علیه السلام)} فرمود:

خوشا به حال فروتنان در دنيا كه آنان صاحبان مقامات والا در روز قيامتند،

خوشا به حال اصلاح دهندگان ميان مردم در دنيا كه روز قيامت وارثان فردوسند!

و خوشا به حال كسانى كه دلشان در دنيا پاك است و روز قيامت در رفاه و نعمتند!  

 منبع: حوزه/مجموعه ورام (تنبیه الخواطر)ج1 ص201

سوال: کسی که از محل سکونت خود به محل دیگری که کمتر از مسافت شرعی است، سفر کند و در خلال ایام هفته چندین بار از آن محل به محله‏ های دیگر برود، به‌ طوری که مجموع مسافت بیش از هشت فرسخ شود، چه وظیفه‏ ای دارد؟

جواب. اگر هنگام خارج شدن از منزل قصد پیمودن مسافت شرعی را نداشته و فاصله بین مقصد اول و محله ‏های دیگر هم به مقدار مسافت شرعی نباشد، حکم مسافر را ندارد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری/اجوبة الاستفتائات، سوال ۶۶۳

مجموعه «عطر ماندگار» شامل قطعات کوتاهی از شرح احادیث اخلاقی با بیان رهبر معظم انقلاب اسلامی: 

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
الحمدلله رب العالمین

عنِ الصّادقِ جعفرِ بنِ محمدٍ علیهِماالسّلام قالْ لَیسَ یَتْبَعُ الرَّجُلَ بعدَ موتِهِ مِنَ الاَجر اِلّا ثَلاثَ خِصال ^{(الامالی شیخ صدوق، صفحه‌ی ۸۷)}
وقتی که دست ما از این دنیا که دار عمل است کوتاه شد، هیچ اجری نمی‌توانیم برای خودمان دست‌وپا کنیم و تدارک ببینیم مگر از سه ناحیه؛ که این هم البته مربوط می‌شود به قبل [از مرگ]، باز به همین نشئه‌ی دنیایی؛ لکن خب اجری است که جریان دارد؛
این روایت معروفی است؛
«الا ثلاث خصال» مگر از سه کار، از سه خصلت، از سه امر، که اجر از اینها می‌رسد به انسان بعد از مرگ.

صَدَقَةٌ أجْراها فی حَیاتِه فَهِیَ تَجری بَعدِ موتِه

[اول] صدقه‌ی جاریه؛ [صدقه‌ای که در زمان حیات به جریان انداخته و پس از مرگش نیز در جریان باشد.] یک وقت شما پولی را به کسی می‌دهید، خب این صدقه است. یک وقت پولی را مثلاً فرض کنید صرف ایجاد یک بنیادی، یک نهادی می‌کنید که پی در پی و پشت سر هم سود می‌دهد، سود آن متوقف نیست و منقطع نمی‌شود. این صدقه‌ی جاریه است.

و سُنَّةُ هُدًی سَنَّها
دوم، سنت هدایتی که آن را پایه‌گذاری کند و بنا بگذارد.

فَهِیَ یُعمَلُ بِها بَعد موتِه
که این [سنت] مورد عمل است بعد از مرگ او.
یک کار خوبی را باب کنید در جامعه. این سنتی است که هر کسی بعد از شما به آن سنت عمل کند اجر و ثوابش به شما به صورت نو به نو می‌رسد.

وَ وَلَدٌ صالِحٌ یَسْتَغْفِرُ لَه
و سوم، فرزند صالحی تربیت بکنید که برای شما طلب مغفرت بکند از خدای متعال بعد از رفتن شما.

بعضی از بچه‌ها هستند که پدرها، مادرها جانشان را هستی‌شان را آبرویشان را مالشان را صرف این بچه‌ها می‌کنند، بعد از اینکه پدر از دنیا رفت یک فاتحه هم برای پدر نمی‌خوانند؛ یک طلب مغفرت هم برای پدر نمی‌کنند؛ اصلاً یادشان نمی‌آید؛ یادشان هم بیاید قضایا نقل می‌کنند نه اینکه از خدای متعال برای او طلب مغفرت کنند. آن بیچاره آن چیزی که احتیاج دارد این است که شما از خدا برای او طلب مغفرت بکنید، طلب رحمت بکنید. به این احتیاج دارد.
پدر و مادرهایتان را فراموش نکنید. یعنی یکی از چیزهایی که حتماً مقید باشید [این باشد]. در دعای شریف صحیفه‌ی سجادیه درباره‌ی والدین یکی از چیزهایی که حضرت از خدای متعال طلب می‌کنند این است که «توفیق بده من بعد از هر نمازی آنها را دعا کنم.» یعنی این یکی از توفیقات الهی است.

منبع احادیثی که در این مجموعه شرح داده می‌شوند کتاب «الشافی فی العقاید و الاخلاق و الاحکام» است.

                                            منبع:

در قرآن مجید و روایات، در احسان و نیکی کردن به مادر تأکید بیشتری شده و بعضی از آیات، احساسات و عاطفه انسان را نسبت به مادر به شدت تحریک می کند و به او تذکر می دهد که لزوم شکرگزاری از مادر، این است که او نُه ماه سنگینی تو را تحمّل کرده است.

انسان باید همیشه به یاد داشته باشد که مادر چه سختی هایی را در دوران بارداری تحمّل می کند و در راه حفظ و سلامت او چه فداکاری هایی نموده است.

حضرت مسیح علیه السلام اگر چه بدون پدر تولّد یافت، در مقام برشمردن افتخارات خود، نیکوکاری نسبت به مادر را ذکر می کند، و این خود، دلیل روشنی بر اهمّیت مقام مادر است. خداوند در قرآن از زبان عیسی علیه السلام می فرماید:

وَ بَرّاً بِوالِدَتی وَ لَمْ یجْعَلْنی جَبَّاراً شَقِیاً.(1)

خداوند مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و جبّار و شقی قرار نداده است.

گر چه در جهانِ امروز درباره مقام مادر سخن بسیار گفته می شود و حتی در کشور ما روز با شکوهی را به نام روز مادر نامگذاری کرده انده؛(2) امّا متأسفانه وضع تمدن ماشینی چنان است که رابطه پدران و مادران را از فرزندان خیلی زود قطع می کند. در معارف اسلامی، اهمّیت فوق العاده ای به مقام مادر داده شده است. حتی در کتاب وسائل بابی به این امر اختصاص داده شده به نام: «باب استحباب الزیاده فی برّ الاُم علی برّ الأب.(3)

از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

جاء رجل الی النبی صلی الله علیه و آله فقال: «یا رسول الله! من أبرّ؟»، قال: «اُمّک»، قال: «ثمَّ من؟»، قال: «اُمُّک»، قال: «ثمّ من؟»، قال: «اُمُّک»، قال: «ثمّ من؟»، قال: أباک.(4)

مردی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: «ای رسول خدا! به چه کسی نیکویی کنم؟». فرمود: «به مادرت»، عرض کرد: «بعد از او به چه کسی؟» فرمود: «به مادرت»، بار سوم عرض کرد: «بعد ازاو به چه کسی؟» فرمود: «به مادرت»، در چهارمین بار که این سؤال را تکرار کرد فرمود: به پدرت.

در حدیث دیگری آمده است که جوانی برای شرکت در جهاد، (آنجا که جهاد واجب عینی نبود) نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد. حضرت به او فرمود:

«الک والدة؟»، قال: «نعم»، قال: فالزمها فانّ الجنّه تحت قدمها.(5)

[فرمود:]آیا مادری داری؟ عرض کرد: «آری» فرمود: درخدمت مادرت باش که بهشت زیر پای مادران است.

خداوند در قرآن به زحمات فوق العاده مادر اشاره می کند و می فرماید:

ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم مادرش او را با زحمت روی زحمت حمل کرد.

مادران در دوران بارداری، دچار سستی و ضعف می شوند؛ زیرا از عصاره بدن آنان جنین پرورش می یابد. به همین دلیل، مادران در دوران بارداری، گرفتار کمبود انواع ویتامینها می شوند. خداوند در جای دیگر می فرماید:

وَالْوالِداتُ یرْضِعْنَ اَوْلادَهُنَّ حَوْلَینِ کامِلَینِ.(7)

مادران، فرزندان خود را دو سالِ تمام، شیر می دهند.

حقّ شیر دادن در دوسال شیرخوارگی، مخصوص مادر است و او از کودک خود نگهداری می کند. تغذیه جسم و جان نوزاد در این مدت، با شیر و عواطف مادر، پیوند ناگسستنی دارد و حقّ نگهداری و سرپرستی را بر عهده او گذارده است.

1 - سوره مریم (19)، آیه

32.2 - بیستم جمادی الثانی، روز ولادت فاطمه زهرا علیهاالسلام.

3 - وسائل الشیعة، کتاب النکاح، أبواب أحکام الأولاد، باب 94، ح

1.4 - همان.

5 - جامع السعادات، ج 2، ص

6 - سوره لقمان (31)، آیه

7.  سوره بقره (2)، آیه 233.

منبع: مقام پدر و مادر در اسلام / پدیدآورنده : احمدی، زین العابدین-احمدی، حسنعلی

نيكى و احسان به ديگران, صفتى پسنديده و ممدوح است كه هم از نظر عقل و هم از نظر عرف مورد تأييد است. همه جوامع بشرى براى اين صفت خداپسندانه, اهميت خاصى قائلند و فاعل آن را محترم مى شمارند. در اين ميان, البته بعضى نيكى ها اهميت دو چندان دارد, كه نيكى به پدر و مادر از جمله آنهاست.

خداوند در قرآن بيش از 23 بار صراحتاً و يا ضمناً انسان ها را به احسان و نيكى به پدر و مادر امر فرموده است. 1 ائمه معصومين نيز در سخنان و گفتار خود را به اين فضيلت مهم سفارش و تأكيد فرموده اند. حضرت على علیه السلام فرمود:

«برّ الوالدين من اكرم الطباع»; نيكى به پدر و مادر, ارزش مندترين خلق هاست. )2

 پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله در پاسخ مردى كه از حقوق والدين پرسيده بود, فرمود:

«هما جنّتك و نارك;3 پدر و مادر, بهشت و جهنم تو هستند; بهشت در رضاى آنها و دوزخ در خشم آنهاست.»
حضرت رضا علیه السلام فرمود:

از پدرت اطاعت كن و نسبت به او مراتب نيكى و تواضع و خضوع و تكريم را معمول دار… خداوند در قرآن شريف حق پدر و مادر را قرين حق خود قرار داده و فرموده است: شكر گزار من و شكر گزار پدر و مادرت باش كه برگشت همه به سوى من است. 4

 هميشه مونس و يارم پدر بود
به وقت رنج, غمخوارم پدر بود
چو پروانه پر و بالم اگر سوخت
ولى شمع شب تارم پدر بود
طريق زندگى آموخت بر من
به هر سختى مدد كارم پدر بود

* * *
آبروى اهل دل از خاك پاى مادر است
هر چه دارند اين جماعت از دعاى مادر است
آن بهشتى را كه قرآن مى كند توصيف آن
صاحب قرآن بگفتا زير پاى مادر است

ادامه »

حضرت عیسی عليه السلام درحدیثی بندگان دنيا را به گورهاى آراسته وجذاب تشبیه نمودند و فرمودند :

  منبع:حوزه

سوال: نظر حضرت‌عالی راجع به عید نوروز چیست؟ آیا همانند عیدهایی که مسلمانان آن‌ها را جدی می‏گیرند مثل عید فطر و قربان، از نظر شرعی ثابت شده است یا این‌که فقط روز مبارکی محسوب می‏شود مثل روز جمعه و مناسبت‌های دیگر؟

جواب: هرچند نصّ معتبری مبنی بر این‌که عید نوروز از اعیاد دینی یا ایام مبارک شرعی‏ باشد، وارد نشده است، ولی جشن گرفتن و دید و بازدید در آن روز، اشکال ندارد، بلکه از این جهت که صله رحم می‏باشد مستحسن است.

_{اجوبة الاستفتائات، سوال}

سوال: آیا آن‌چه راجع به عید نوروز و فضیلت و اعمال آن وارد شده، صحیح است؟ آیا انجام آن اعمال (اعم از نماز و دعا و غیره) به قصد ورود جایز است؟

جواب: انجام آن اعمال به قصد ورود، محل تأمل و اشکال است، بله انجام آن‌ها به قصد رجاء و امید مطلوب بودن، اشکال ندارد.

_{اجوبة الاستفتائات، سوال۱۴۶۷}

منبع:

قرآن کريم :

وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللّهُ لِكُلِّ شَىْ ءٍ قَدْرًاٌ؛ ^{[سوره طلاق، آيه ۳]}

هر كس بر خدا توكل كند، كفايت امرش را مى كند، خداوند فرمان خود را به انجام مى رساند، به راستى خدا براى هر چيزى اندازه اى قرار داده است.

1. امام على عليه السلام :

إنَّ الْعَبْدَ إذا اَرادَ اَنْ يَقْرَأَ أَوْ يَعْمَلَ عَمَلاً فَيَقُولُ: بِسْمِ اللّه ِ الرَّحْمنِالرَّحيمِ فَإنَّهُ يُبارَكُ لَهُ فيهِ؛

هرگاه بنده اى بخواهد چيزى بخواند و يا كارى انجام دهد و بسم اللّه الرحمن الرحيمبگويد در كارش بركت داده مى شود. [بحارالأنوار، ج ۹۲، ص ۲۴۲، ح۴۸]

2. امام على عليه السلام :

اَلذِّكْرُ يونِسُ اللُّبَّ وَيُنيرُ الْقَلْبَ وَيَسْتَنْزِلُ الرَّحْمَةَ؛

ياد خدا عقل را آرامش مى دهد، دل را روشن مى كند و رحمت او را فرود مى آورد. ^{[غررالحكم، ح۱۸۵۸]}

3. پيامبر صلي الله عليه و آله :

يَقولُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ إِذْ كانَ الْغالِبُ عَلَى الْعَبْدِ الاِشْتِغالُ بى، جَعَلْتُ بُغْيَتَهُوَلَذَّتَهُ فى ذِكْرى فَإذا جَعَلْتُ بُغْيَتَهُ وَلَذَّتَهُ فى ذِكْرى عَشَقَنى وَعَشَقْتُهُ فَإِذا عَشَقَنىوَعَشَقْتُهُ رَفَعْتُ الْحِجابَ فيما بَيْنى وَبَيْنَهُ وَصَيَّرْتُ ذلِكَ تَغالُبا عَلَيْهِ لايَسْهو إِذا سَهَاالنّاسُ اُولئِكَ كَلامُهُمْ كَلامُ الأَْنْبياءِ اُولئِكَ الأَْبْطالُ حَقّا؛

خداى عزوجل مى فرمايد: هرگاه ياد من بر بنده ام غالب شود، خواهش و خوشى او رادر ياد خود قرار دهم و چون خواهش و خوشى او را در ياد خود قرار دهم عاشق من شودو من نيز عاشق او گردم و چون عاشق يكديگر شديم حجاب ميان خود و او را بردارم وعشق خود را بر جان او چيره گردانم، چندان كه مانند مردم دچار سهو و غفلت نمى شود،سخن اينان سخن پيامبران است، اينان براستى قهرمانند. ^{[كنزالعمال، ح۱۸۷۲]}

4. امام صادق عليه السلام :

مَنِ اسْتَخارَ اللّه َ راضِيا بِما صَنَعَ اللّه ُ لَهُ خارَ اللّه ُ لَهُ حَتْما؛

هر كس از خدا خير بخواهد و به آنچه خدا خواسته راضى باشد، خداوند حتما براى او خير خواهد خواست. ^{[كافى، ج ۸ ، ص ۲۴۱، ح۳۳۰]}

5. پيامبر صلي الله عليه و آله :

لَيْسَ مِنْ عَبْدٍ يَظُنُّ بِاللّه ِ خَيْرا إلاّ كانَ عِنْدَ ظَـنِّهِ بِهِ؛

بنده اى نيست كه به خداوند خوش گمان باشد مگر آن كه خداوند نيز طبق همانگمان با او رفتار كند. ^{[بحارالأنوار، ج ۷۰، ص ۳۸۴، ح۴۲]}

ادامه »