بارالها! ما به درگاه تو شکایت می کنیم از فقدان پیغمبرت و از غیبت امام …

اللهم انا نشکو الیک فقد نبینا، صلواتک علیه و اله، و غیبه ولینا، و کثره عدونا، و قله عددنا و شده الفتن بنا، و تظاهر الزمان علینا، فصل علی محمد و اله و اعنا علی ذلک بفتح منک تعجله و بضر تکشفه و نصر تعزه و سلطان حق تظهره، و رحمه منک تجللناها و عافیه منک تلبسناها، برحمتک یا ارحم الراحمین.

(فرازی از دعای افتتاح)

بارالها ما به درگاه تو شکایت می کنیم از فقدان پیغمبرت و از غیبت امام ما و بسیاری دشمن ما و کمی عدد ما و فتنه های سخت بر ما و غلبه محیط روزگار بر ما پس درود بر محمد و آلش فرست و ما را در همه این امور یاری کن به فتح عاجلی از جانب خود و برطرف ساختن رنج و سختی و نصرت با اقتدار و عزت و سلطنت حقه که تو آشکار گردانی و رحمتی از توجهت که بر همه ما شامل گردد و لباس عافیت که ما را بپوشاند به حق رحمت نامنتهایت ای مهربانترین مهربانان عالم.
 

 

 

 

انسان باید دقت داشته باشد که حالت استکبار مراتب زیادی دارد اساساً اگر انسان در برابر حق و شنیدن حق و التزام به‌حق حالت خضوع نداشته باشد و این عدم حالت خضوعش را بخواهد به‌گونه‌ای ظهور بدهد اهل تکبر است.

به گزارش خبرگزاری «حوزه» حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدباقر تحریری در ادامه شرح فقرات دعای افتتاح  در این فراز از دعا به  چگونگی مقابله انسان با حالت تکبر  می پردازد.

 

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي يُؤْمِنُ الْخَائِفِينَ وَ يُنَجِّي الصَّادِقِينَ [الضَّالِّينَ الصَّالِحِينَ‏] وَ يَرْفَعُ الْمُسْتَضْعَفِينَ وَ يَضَعُ الْمُتَكَبِّرِينَ [الْمُسْتَكْبِرِينَ‏] وَ يُهْلِكُ مُلُوكاً وَ يَسْتَخْلِفُ آخَرِينَ

 

 توضیحی کوتاه راجع به معنای «وَ يَرْفَعُ الْمُسْتَضْعَفِينَ»

 

بحث در مسئله بالابرده شدن مستضعفین توسط خدای متعال بود که عرض کردیم مستضعف دو گونه است، مستضعف ظاهری و مستضعف اعتقادی، استضعاف ظاهری هم به‌گونه‌ای از استضعاف فکری سرچشمه می‌گیرد، خدای متعال راه‌های بیرون آمدن انسان‌ها از استضعاف را با تعالیم انبیاء و اولیاء (ع)، در وجود انسان قرار داده است. کسانی که در این جهت تنبهی پیدا کنند که باید به آن کمالات وجودی خودشان برسند و امور بالقوه خودشان را به فعلیت برسانند، باید در آن راستا حرکت کنند.

 

عرض کردیم این کمالاتی که به خدای متعال نسبت داده می‌شود در رابطه با انسان با توجه به خصوصیاتی که در انسان نهاده است باید معنا بشود و معنای بالا بردن مستضعفین اجمالاً به این‌گونه بود، منتها برخی از افعال الهی یک ظهور و نمود ویژه‌ای دارند که  خدای متعال خواسته است آن شخصیت‌هایی که برای استکمال بشر آورده است و این‌ها با تلاش پی گیرشان نتوانسته‌اند راه الهی را دنبال کنند، قضای الهی این‌طور حکم می‌کند که این افراد به‌صورت تک‌تک و یا به‌طورکلی طرز فکر و مرامشان از استضعاف بیرون بیاید و آن‌ها را بالا بیاورد.

ادامه »

هیچ ابتلایی نیست مگر به جهت لغزشی که از انسان صادرشده است و در هنگام ابتلائات باید تفکر کند که این از کدام لغزش گریبان گیر او شده است.

ادامه »

فایل‌های صوتی مداحی حاج سید مهدی میرداماد در شب دوازدهم رمضان 1395 که در حرم مطهر حضرت معصومه(سلام الله علیها) اجرا شده، آماده دریافت است.

 

دل داده‌ایم و یاد تو جان می‌دهد به ما - مناجات

دعای افتتاح

روضه حضرت زینب سلام الله علیها

>

حمد موجودات و تسبیح موجودات یکی از آن حقایقی است که همراه باوجود موجودات هست، منتها درک خاصی لازم دارد که انسان این همراهان حقیقی را درک و کشف کند، برای برخی اولیاء به‌طور خاص ظاهر و نمودار شده است .

استاد محمدباقر تحریری در ادامه شرح دعای افتتاح به شرح و تبیین فقره دیگری از دعای افتتاح پرداخته‌اند که در ادامه تقدیم می‌گردد.

الْحَمْدُ لِلَّهِ بِجَمِيعِ مَحَامِدِهِ كُلِّهَا عَلَى جَمِيعِ نِعَمِهِ كُلِّهَا

ستایش پروردگار متعال، به جهت کمالاتی است که از آن ساحت مقدس ظهور پیدا کرده است. گاهی توجه ما به کمالات الهی به‌طور تفصیلی است، و گاهی به‌صورت اجمالی است، در این قسمت، یک توجه اجمالی به‌تمامی نعمات پروردگار متعال اعم از ظاهری و باطنی شده است «وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَة»  خدای متعال نعمت‌های ظاهری و باطنی‌اش را بر شما سرازیر کرده است.

ادامه »

«ذلت» دو گونه است، یکی ذلت واقعی که باشرافت وجودی همراه است و یک ذلتی که غیرواقعی است و با خواری همراه است،کفار در برابر حق‌تعالی احساس ذلت دردناکی می‌کنند، اما مؤمنین در برابر حق‌تعالی احساس ذلت شرافتمندانه می‌کنند.

حجت السلام و المسلمین محمدباقر تحریری در ادامه شرح دعای شریف افتتاح به شرح مراتب توحید در معارف ناب اهل‌بیت و بیان حقیقت حمد می‌پردازند.

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيرا

در قسمتی از این دعای شریف، حمدهایی را برای پروردگار متعال بیان می‌فرماید که هر یک از این حمد‌ها بیانگر ستایش خاصی از حق‌تعالی است نسبت به کمالات ذاتیه و کمالاتی که از خود ظهور می‌دهد چراکه حمد ستایش در برابر کمال موجود است.

معنای وحدت حق‌تعالی در هستی

وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ

این قسمت از دعا توجه به وحدت حق‌تعالی در هستی و شئون آن دارد، حق‌تعالی آن حقیقتی است که هیچ موجودی نمی‌تواند مصاحب او باشد و هیچ موجودی نمی‌تواند خود را مصاحب حق‌تعالی بداند و معیت با حق‌تعالی داشته باشد، او معیت با موجودات دارد، و «وَ هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُم‏» ، اما معیت از این طرف نیست که اگر دو طرفی باشد در عرض بودن را بیان می‌کند که موجودی در هستی یا در شئون هستی در عرض موجود دیگر است، و نوعی استقلال  را نشان می‌دهد و حال‌آنکه موجودات هیچ استقلالی در برابر حق‌تعالی ندارد؛

ادامه »

انسان وقتی خودش را در مشکلات تنها ندید، مشکل بر او آسان می‌شود، که دنبال راه‌حل این مشکل باشد نه اینکه این مشکل را تثبیت کند و عزا بگیرد.

استاد محمدباقر تحریری در شرح فراز دیگری ازدعای افتتاح به لوازم عالم ماده و طبیعت و مشکلات آدمی در طی مسیر کمال او اشاره می‌کند و در ادامه  به راه‌حل برون‌رفت از این مسائل و مصائب می‌پردازد.

فَكَمْ يَا إِلَهِي مِنْ كُرْبَةٍ قَدْ فَرَّجْتَهَا وَ غُمُومِ [وَ هُمُومٍ‏] قَدْ كَشَفْتَهَا وَ عَثْرَةٍ قَدْ أَقَلْتَهَا وَ رَحْمَةٍ قَدْ نَشَرْتَهَا وَ حَلْقَةِ بَلَاءٍ قَدْ فَكَكْتَهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيرا

در شرح فقرات قبل این دعای شریف بیان شد که این قسمت از دعا، برای ایجاد ارتباط بیشتر با حق‌تعالی، تعبیرات خاصی را به ما تعلیم می‌دهد که انسان در خودش احساس نزدیکی به حق‌تعالی نماید، و به تعبیری باب گفتگو باخدای متعال برای انسان باز می‌شود، لذا به خدای متعال با این تعبیر عرضه می‌داریم که خدایا خودت برای خواندن و سؤال کردن از خودت به ما اجازه داده‌ای، این اجازه توابعی هم دارد، هم اجازه در وجود انسان نقش دارد و هم توابع آن، توابع اجازه حق‌تعالی در خواندن او این است که آثار دعا در روح او ظهور پیدا کند، برای اینکه این رابطه با حق‌تعالی عمیق‌تر بشود، چیزهایی که در این قسمت از دعا از خداوند متعال خواسته می‌شود به گونه دیگری ابراز می‌شود که خدایا الآن تنها من نیستم که این مسئله را از تو طلب می‌کنم و تو این امور را محقق می‌کنی، بلکه این امور را نسبت به دیگران و نسبت به خودم درگذشته هم محقق کرده‌ای و اجابت کرده‌ای، که بیانگر این است که اولاً تقاضای من نسبت به کمالات تو که ابراز بشود بی‌جا نیست، و ثانیاً این کمالات محدودیتی ندارد، که هر دو امر باید برای انسان دعاکننده حاصل بشود، این دیدگاه را باید نسبت به حق‌تعالی داشته باشیم تا خواندن دعا نسبت به حق‌تعالی برایمان حاصل بشود، در حقیقت با این تحلیل بعضی از شرایط خواندن دعا را برای ما بیان می‌کند، ولی در قالب لفظ.

ادامه »

این‌که گفته می‌شود خدای متعال اذن داده است که فلان موجود فلان اثر را از خودش نشان بدهد، این اذن تکوینی است و معنایش این است که خدای متعال این موجود را به‌گونه‌ای آفریده است که با موجود دیگری در ارتباط است.

حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر تحریری در ادامه شرح فقرات دعای افتتاح به چگونگی رابطه عبد با حق! پرداخته است .    

اللَّهُمَّ اذِنْتَ لِي فِي دُعائِكَ وَ مَسْأَلَتِكَ، فَاسْمَعْ يا سَمِيعُ مِدْحَتِي، وَ اجِبْ يا رَحِيمُ دَعْوَتِي وَ اقِلْ يا غَفُورُ عَثْرَتِي‏

چگونگی رابطه عبد با حق!

پس از بیان ابتدائی برخی از اوصاف جمالیه و جلالیه حق‌تعالی در دعای شریف افتتاح، رابطه عبد با حق‌تعالی به این‌گونه بیان می‌شود:

خدایا! تو در دعا کردن و خواستنت به من اذن دادی.

برای ایجاد ارتباط با حق‌تعالی، باید تحولاتی در نفس عبد حاصل بشود که این تحولات در قالب این الفاظ بیان‌شده است و محور دعا و در حال دعا قرار گرفتن همین تحولات است، که انسان بتواند انسی با حق‌تعالی بگیرد لذا این تعبیر تعبیر خیلی لطیفی برای ایجاد انس باخدای متعال است، در روابط دوستانه بین افراد و شخص بزرگی که می‌خواهیم موردعنایت او قرار بگیریم شخصی که دارای مرتبه پایین‌تر است گاه تعبیراتی به کار می‌بندد تا نظر او را به خویش جلب کند، این‌گونه مسائل در دعاها و مناجات معصومین (علیهم‌السلام) نیز فراوان قابل‌رؤیت است آن‌هم با تعبیرات بسیار لطیف که این تعبیر هم یکی از آن تعابیر است که در قالب واقعیت این‌گونه اظهار می‌کند.

ادامه »

 

حق متعال پس از مخالفت بندگان و اعمال خلاف ،فرصتی به بندگان می‌دهد و مانعی بین انسان و امور ناگوار قرار می‌دهد ،وقتی این انسان به آن شرایط ملتزم نشد، آن مانع را برمی‌دارد. لذا فرموده است که در این عالم ممکن است انسان را به صفت اشد المعاقبین اش مؤاخذه کند.

حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر تحریری در ادامه شرح فقرات دعای افتتاح به  چگونگی سبقت رحمت الهی بر غضب حق متعال اشاره نموده و علت اصلی هجوم امور ناگوار به انسان را غفلت معرفی می کند .

وَ ايْقَنْتُ انَّكَ ارْحَمَ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ، وَ أَشَدُّ الْمُعاقِبِينَ فِي مَوْضِعِ النَّكالِ وَ النَّقِمَةِ وَ اعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِينَ فِي مَوْضِعِ الْكِبْرِياءِ وَ الْعَظَمَةِ.

 در مطالب قبلی بیان شد که در این دعای شریف ما را متوجه کمالات الهیه در عالم می‌کنند که خدای متعال با هر موجودی و در حالات گوناگونی برای انسان به اوصاف ویژه‌ای ظهور و بروز دارد.

سبقت رحمت الهی بر صفت غضب

 صفت رحمت خاصه‌اش ایجاب می‌کند که عواملی را برای انسان الزام می‌کنند و همین‌طور مستحباتی و صفت    سخطش ایجاب می‌کند که از اموری نهی بکند. منهیات در حقیقت از چنین صفت جلالی الهی ظهور یافته است و مقرر فرموده است که اگر کسی پس از اتمام‌حجت بر او با شرایطی مخالفت اوامر او را بکند، آثاری را بر اعمال او مترتب بکند و عقوبت‌هایی را که مقرر فرموده است بر مخالفت‌ها تعلق می‌گیرد در حقیقت مخالفت اوامر یا انجام نواهی الهی موجب نقمت الهی و ظهور صفت منتقم او می‌شود. منتها به جهت سبقت گرفتن صفت رحمت او بر غضبش مقرر فرموده است که این صفت منتقم را سریعاً ظهور ندهد.

لذا حق متعال پس از اعمال خلاف و مخالفت بندگان فرصتی به بندگان می‌دهد و خدای متعال با خصوصیات و شرایطی، مانعی بین انسان و امور ناگوار قرار می‌دهد. وقتی این انسان به آن شرایط ملتزم نشد، آن مانع را برمی‌دارد. لذا فرموده است که در این عالم ممکن است انسان را به صفت اشد المعاقبین اش مؤاخذه کند، که ظهور کامل این صفت در عالم قیامت است که درباره کفار و معاندین و منافقین، این صفت به‌طور کامل ظهور می‌کند. انسان‌ها چه کفار و منافقین و چه مؤمنین به‌حسب مراتب مخالفتشان و دوری‌شان از قرب ربوبی به این صفت مبتلا می‌شوند و از متن کتاب و سنت استفاده می‌شود، ظهور این صفت برای این است که انسان حتی‌الامکان متنبه بشود و به آغوش رحمت واسعه و خاص خدای متعال برگردد.

ادامه »

حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر تحریری در ادامه شرح فقرات دعای افتتاح به شرح و توضیح صفت رحمانیت حق تعالی پرداخته و تاثیر تربیتی ادعیه در رسیدن انسان به مقام قرب الهی را بیان نموده است.

أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ

ادعیه مبین نحوه رابطه روحی و معنوی انسان با معبودند

ائمه (علیهم السلام) در لسان ادعیه نحوه رابطه روحی و معنوی انسان با حق متعال را بیان می‌کنند و روشن می‌کنند که این رابطه چگونه برقرار می‌شود و به ما می‌آموزد که ما خدای متعال را دارای چه اوصاف کمالیه، جمالیه و جلالیه بدانیم تا خود را با ظهور این اوصاف تطبیق و زمینه‌های ظهور این اوصاف در خود را محقق کنیم.

خداوند متعال دارای اوصاف جمالیه ای است که اوصاف جمالیه عمدتاً نشان‌دهنده توجه خاص از ناحیه حق‌تعالی به مخلوق است و آثارش افاضه فیوضات است و دارای اوصاف جلالیه است که نشانه‌اش منع از امور ناگوار، ناملایم، در عالم یا در وجود انسان است.

*مراتب مختلف صفت رحمانیت حق متعال

 این کلی مسئله بود لکن این مسئله باید به‌صورت جزئی‌تر موردبررسی قرار بگیرد که در اول دعای افتتاح این جزئیات را برای ما بیان می‌کنند که مقتضای ظهور صفت ارحم‌الراحمین خدای متعال در کجاست. همان‌طور که عرض شد حق‌تعالی یک رحمانیت مطلقه دارد که مقتضایش ظهور موجودات و کمالات تکوینی ایشان است و دومین ظهور مرتبه صفت رحمانیت حق‌تعالی به گونه خاص است که تنها در موجودات صاحب شعور این صفت ظهور و بروز می‌کند، که آن را به‌عنوان صفت رحیم حق‌تعالی مطرح می‌کند، که این صفت عام است از جهتی و خاص است از جهتی، که در روایات هم این مطلب ذکرشده است، عام است برای مؤمن و کافر، ولی تنها انسان مؤمن از آن بهره‌مند می‌شود که مقتضای آن ظهور دین برای این موجود است که دین هم یک آثار و لوازمی دارد که اگر کسی اعتقاداً و عملاً تحت لوای دین برود یا به‌گونه‌ای اعتقاداً برود با تبصره‌هایی که در روایات است شخص موفق به عمل نشود، جنبه اعتقادی در او نسبت به جنبه عملی غلبه داشته باشد با جزئیاتی که در بحث خودش هست، آثاری بر آن مترتب می‌شود و خدای متعال این آثار را مترتب می‌کند و عنایات ویژه‌ای به این انسان می‌کند و روایات فراوانی که در رابطه با آثار ایمان برای مؤمنان آمده است، ظهور وسیع‌تر آن صفت رحیمیت خدای متعال است.

ادامه »