استاد فاطمی نیا:

یک بحثی در روانشناسی داریم به نام نوکیسه بودن که بحث جدی است، مثلا آدمهایی که هیچ چیزی نداشته اند و یکباره به ثروتی دست پیدا می کنند از این افراد نباید هیچ چیزی خواست. چون آدم نوکیسه پول برایش معشوق است و عمری به دنبال آن دویده است و نمی تواند بخشی از معشوقش را به تو بدهد.

 جلسه ي هفتگي شرح صحيفه سجاديه با سخنرانی حجت الاسلام فاطمی نیا در مسجد جامع ازگل برگزار شد.

در ادامه متن سخنرانی حجت الاسلام فاطمی نیا را می خوانید:

شرح دعای مکارم الاخلاق

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ أَوْسَعَ رِزْقِکَ عَلَیَّ إِذَا کَبِرْتُ، وَ أَقْوَى قُوَّتِکَ فِیَّ إِذَا نَصِبْتُ، وَ لَا تَبْتَلِیَنِّی بِالْکَسَلِ عَنْ عِبَادَتِکَ، وَ لَا الْعَمَى عَنْ سَبِیلِکَ، وَ لَا بِالتَّعَرُّضِ لِخِلَافِ مَحَبَّتِکَ، وَ لَا مُجَامَعَةِ مَنْ تَفَرَّقَ عَنْکَ، وَ لَا مُفَارَقَةِ مَنِ اجْتَمَعَ إِلَیْکَ. اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَصُولُ بِکَ عِنْدَ الضَّرُورَةِ، وَ أَسْأَلُکَ عِنْدَ الْحَاجَةِ، وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیْکَ عِنْدَ الْمَسْکَنَةِ، وَ لَا تَفْتِنِّی بِالِاسْتِعَانَةِ بِغَیْرِکَ إِذَا اضْطُرِرْتُ، وَ لَا بِالْخُضُوعِ لِسُؤَالِ غَیْرِکَ إِذَا افْتَقَرْتُ، وَ لَا بِالتَّضَرُّعِ إِلَى مَنْ دُونَکَ إِذَا رَهِبْتُ، فَأَسْتَحِقَّ بِذَلِکَ خِذْلَانَکَ وَ مَنْعَکَ وَ إِعْرَاضَکَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ ^{دعای مکارم الاخلاق}.

خدایا، محمد و خاندانش درود فرست و هنگام پیری فراخ‌ترین روزی‌ات را به من ارزانی کن، و چون درمانده شوم، نیرومندترین نیروی خود را به من ده.انسان در جوانی که جوان است و تلاش می کند اما در پیری یک وقتهایی هست که نمی شود این فعالیت ها را انجام داد. امام از خدا می خواهد که به او قدرت بدهد و ضعیف نباشد.

معنای اضلال خدا

اینها راجع به دنیا بود و درباره معنویات حضرت می فرماید:

خدایا مرا گمراه نکن؛ البته خدا کسی را گمراه نمی کند بلکه اضلال خدا به معنای دفع مدد است یعنی مدد قطع می شود.

وَ لَا الْعَمَى عَنْ سَبِیلِکَ، وَ لَا بِالتَّعَرُّضِ لِخِلَافِ مَحَبَّتِکَ؛

خدایا کمک کن تا از راه تو گمراه نشوم و راه تو را گم نکنم، کمکم کن که خلاف محبت تو کاری نکنم. سید بزرگوار در معنای این عبارت فرموده اند: یعنی خدایا بر خلاف رضای تو کاری نکنم.

وَ لَا مُجَامَعَةِ مَنْ تَفَرَّقَ عَنْکَ؛

خدایا کمک کن من با جماعتی که از تو دور شده اند جمع نشوم. یک عده ای هستند که خدا را فراموش کرده اند و کاری با خدا ندارند.

مومن از مومن بی نیاز نمی شود

ما همیشه همه چیز را باید به خدا بسپاریم و اگر به کسی مراجعه کنیم با این اعتقاد که اگر خدا بخواهد او را وسیله قرار می دهد؛ این اشکالی ندارد. شخصی نزد امام صادق علیه السلام نشسته بود و گفت: خدایا مرا به خلقت محتاج نکن. حضرت فرمود: مومن از مومن بی نیاز نمی شود، این دعا عبث است. انسان محتاج است اما مظاهر مختلف دارد مثلا من به نانوا و خیاط محتاج هستم و بعد از آن امام صادق علیه السلام دعای کامل تری به او یاد داد و فرمود که بگوید: خدایا مرا به انسان های شرور محتاج نکن.

از افراد نوکیسه طلب پول نکنیم

یک بحثی در روانشناسی داریم به نام نوکیسه بودن که بحث جدی است، مثلا آدمهایی که هیچ چیزی نداشته اند و یکباره به ثروتی دست پیدا می کنند از این افراد نباید هیچ چیزی خواست. یک روایتی دارد که امام معصوم علیه السلام فرمود: اگر دستم را تا آرنج در دهان اژدها ببرم بهتر از این است که آدم نوکیسه پولی بخواهم. چون آدم نوکیسه پول برایش معشوق است و عمری به دنبال آن دویده است و نمی تواند بخشی از معشوقش را به تو بدهد.

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَصُولُ بِکَ عِنْدَ الضَّرُورَةِ، وَ أَسْأَلُکَ عِنْدَ الْحَاجَةِ وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیْکَ عِنْدَ الْمَسْکَنَةِ؛ خدایا مرا به گونه ای قرار بده که به یاری و نیروی تو به انتقام برخیزم. خدایا کمک کن در نیازها فقط از تو بخواهم و در گرفتاری و تنگدستی فقط در مقابل تو زاری کنم. اگر خدا را در نظر داشته باشید و از کسی کمک بخواهید اشکالی ندارد اما اگر خدا را به کلی فراموش کنید و فکر کنید فلانی همه کار می تواند انجام دهد اشکال دارد. خدایا توفیقم بده وقتی احتیاج داشتم فقط نزد تو بیایم، عرض کردم اگر با توکل به خدا نزد دیگران بروید اشکالی ندارد.

کرامتی از آیت الله سیداحمد قاضی

علامه طباطبائی می فرمود: من در نوجوانی خیلی به منزل آیت الله سید احمد قاضی رفت و آمد می کردم و بیشتر روزها در خانه ایشان مانده و از مهمانان و مراجعان پذیرایی می کردم. روزی خدمت ایشان بودم که فرزندش آمد و گفت: مادر گفته پول نان نداریم پولی بده تا نان بخریم. آیت الله سید احمد قاضی فرمود: پولی ندارم. من دیدم که حال استادم دگرگون شد و در حیاط خانه، بادی چون گردباد وزیدن گرفت و برگ های ریخته شده درختان را از باغچه، در جایی جمع کرد و سپس باد خوابید.

آیت الله سید احمد به من فرمود: به حیاط برو؛ زیر برگ های جمع شده یک دو تومانی است. آن را بردار و بیا به خانواده من بده. من رفتم و از زیر آن برگ های جمع شده، یک دو تومانی برداشتم و همان گونه که فرموده بود آن را به همسرش دادم و از این اتفاق در کمال تعجب و تحیّر بودم.

وَ لَا تَفْتِنِّی بِالِاسْتِعَانَةِ بِغَیْرِکَ إِذَا اضْطُرِرْتُ؛ اشکالی ندارد که انسان نزد علما و بزرگان برود و از آنها راهنمایی بخواهد. مرا گمراه نکنی که تو را فراموش کنم و از غیر تو یاری بطلبم. خدایا کمک کن تو را فرمواش نکنم و از غیر تو خاضعانه سوال کنم. البته دو شرط دارد یک اینکه او را وسیله خدا بدانید و نزد او خیلی خودتان را کوچک نکنید و عبارت های ذلیلانه به کار نبرید بعضی ها هنگام درخواست خودشان را به خاک می اندازند.

یک مژده ای به شما بدهم فرموده اند هر کس از بلایی می ترسد و از خدا بخواهد که آن بلا بر سرش نیاید خدا او را گرفتار آن بلا نمی کند.

در هنگام درخواست از دیگران خدا را فراموش نکنیم

در اینجا امام سجاد علیه السلام حد متعادل را در بیان درخواست از دیگران مطرح می کنند نه خیلی متکبرانه و نه خیلی ذلیلانه و خاضعانه صحبت و درخواست کنید.

حال اگر خدای نکرده کسی در هنگام درخواست از دیگران خدا را فراموش کرد و برای آنها اعتباری قائل شد و وسیله بودن آناه را از یاد ببرد امام سجاد علیه السلام می فرماید: اگر تو را فراموش کردم و به آن شخصی که مراجعه کرده ام اعتنا و اعتباری قائل شوم مستحق هستم تو مرا واگذاری و احسان خویش را از من روی بگردانی.

در آخر دعا می فرماید: یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. خیلی عجیب است اسامی خدا در ادعیه و قرآن به موقع خرج می شود و می فرماید: می دانم تو مهربان ترین مهربان ها هستی اما بنده ای که تو را فراموش کرده خیلی کار زشتی کرده اما می داند تو ارحم الراحمین هستی او را وا نمی گذاری.

(و هنگام درویشی پیش دیگران به خواهش فروتن گردم و هنگام ترس در پیشگاهِ غیرِ تو به زاری افتم، تا آن جا که سزاوار گردم مرا به حال خود واگذاری و احسان خویش را از من دریغ کنی و روی از من بگردانی. ای مهربان‌ترین مهربانان.)

وارث