یکی از مهم­ترین راهکارهای تقویت انگیزه و ایجاد نشاط در میان طلاب، ایجاد عشق و ایمان و اعتقاد به طلبگی در جان و دل آنان می­ باشد. تا این عشق به رسالت طلبگی نباشد، بسیاری از مشکلات و کاستی­های فراروری طلبه غیر قابل تحمل و فرساینده خواهد بود و طلبه را به منزل مقصود نخواهد رساند. همچنین بسیاری از آسیب­های اخلاقی و تربیتی طلاب نیز ریشه در همین امر دارد و اگر مدیران، اساتید و مربیان بتوانند این عشق و ایمان را در دل طلبه اشراب کنند خیلی از این آسیب­ها و مشکلات خود به خود رفع یا دفع خواهد شد. از این رو، در ادامه راهکارهایی معرفی شده که توجه به آن در مدارس علمیه به رشد و بالندگی طلاب کمک بسزایی خواهد کرد.

راهکارهای آن:

1. تبیین معنا و ماهیت طلبگی و هویت صنفی او

2. تشریح خدمات و وظایف حوزویان در جامعه و توجه دادن به رسالت سنگین و وظیفه‌ جهانی طلبگی

3. ارائه افق دوردست فعالیت‌های حوزوی و آرمان­های بلند به طلبه به صورتی که شور و هیجان فراوانی در دل او بیفکند

4. نشان دادن هدف‌های جزئی در کنار آرمان­های بلند، تا طلبه با تصور امکان دست‌یابی بدان، برای حرکت به سوی آینده امیدوارتر باشد

5. تبیین نسبت علوم حوزوی با خدمات آینده طلبه

6. بیان جذابیت‌ها و شیرینی‌ها، ارزش و افتخارات طلبگی

7. بیان اهمیت و فضیلت علم و علم آموزی در اسلام و نشان دادن جایگاه خاص علوم حوزوی در میان سایر علوم

8. افزودن درس راه و رسم طلبگی به برنامه طلاب به­ویژه در سال اول

9. برگزاری دوره­ تثبیت و اختبار ورودی­های جدید حوزه قبل از آغاز سال تحصیلی

10.ایجاد یک واحد درسی پیرامون پیشینه حوزه علمیه، نظام آموزشی حوزه، اهداف و مأموریت­های آن، در غیر این صورت اختصاص ساعاتی از ایام هفته به عنوان فوق برنامه برای این منظور

11. تشریح جایگاه حوزه به عنوان بهترین و تنها مرکز آموزش تخصصی معارف دینی، با وجود برخی ایرادها و مشکلات

12. بیان اجر و ثواب تحمل سختی‌ها و ناملایمات در مسیر تحصیل علم و کمالات و ثمرات شیرین آن

13. توجه دادن طلاب به این که موفقیت در هر کاری سخت است و سختی­ها و ناملایمات اختصاص به زندگی طلبگی ندارد

14. ایجاد خوش­بینی در طلاب نسبت به وضع موجود حوزه و امید نسبت به آینده

15.معرفی و بیان شرح حال بزرگان حوزه و الگوهای موفق به ویژه علمای در قید حیات، توسط اساتید و معرفی کتاب­های مفید در این زمینه و تشویق طلاب جهت مطالعه آنها

16. درک کامل مشکلات طلبه و تلاش برای رفع آناز سوی مسؤولین حوزه

17. حفظ حرمت، عزت نفس و کرامت انسانی طلبه در همه حال، از سوی کادر و مدیریت حوزه

18. نظارت مداوم بر امور طلاب و ارتباط مستمر با آنان تا احساس ارزشمندی کنند

19.رعایت کامل موازین اخلاقی، پای‌بندی به آداب اسلامی و التزام به زیّ طلبگی و پرهیز از مادّی­گرایی از سوی کارکنان، مدیران و اساتید حوزه(طلبه مبتدی آینده خود را در اینها می­بیند، لذا رفتار و منش ایشان در مشی و انگیزه و روحیه وی تأثیر مستقیم دارد)

20. فراهم آوردن زمینه دیدار با علمای ربانیو الگوهای عملی موفق

21.حضور فعال، مؤثر، مستمر و منظم چهره­های اخلاقی، اساتید و طلاب موفّق و مهذّب در مدارس علمیه تحت عناوین مختلف (به صورت رسمی و غیر رسمی)

22. بهره­گیری منظم و مستمرّ از مشاورین اخلاقی و روان­شناختی در مدارس

23. برگزاری اردوهای علمی فرهنگی برای طلاب به همراه اساتید و مسؤولان

24. تشویق و حمایت از طلاب موفق و نمونه از لحاظ علمی و اخلاقی

25. ترغیب طلاب به شرکت مستمر در برنامه‌های اخلاقی و مجالس ذکر

26.برگزاری کارگاه­ها و دوره‌های مهارت‌افزایی برای طلاب (روش­های مطالعه، تدریس و کلاس­داری، پژوهش و نویسندگی، خطابه و تبلیغ، مشاوره، رایانه و تایپ و…)

27.توجه دادن طلاب به ارزش نشاط و شادابی و ناهنجار بودن کسالت و سستی (تنبلی هرگز نباید یک امر عادی تلقی شود. فضای عمومی مدارس باید به گونه‌ای باشد که طلبه از پرخوابی یا بی‌حالی شرم یا بیم داشته باشد).

28. فراهم نمودن امکانات مناسب ورزشی و تفریحی در مدارس (ترویج ورزش صبحگاهی، عصرگاهی، …)

- «باید طلبه ­ها را وادار به ورزش کرد. ورزش، اطمینان و اعتماد نفس در انسان ایجاد می­ کند؛ جوان را به خودش مطمئن و خاطر جمع می کند. خاصیت طبیعی ورزش این است که آنها را از آن حالت خمود و رکود بیرون می آورد … این یکی از کارهایی است که روی آن باید برنامه­ریزی کرد» (حوزه و روحانیت از نگاه رهبری، ص103).

مدیریت مطالعات تربیتی و فرهنگی

معاونت تهذیب حوزه های علمیه کشور