البتّه روشن است كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) آنچه بر او نازل مى شد را به مردم مى رساند و براى آنها بيان مى كرد، ولى اين تعبير و لحن آيه بدان جهت است كه مردم به اهمّيّت ويژه و فوق العاده اين مطلب پى ببرند.

     «وَاللهُ يَعصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» ـ از آنجا كه اين مأموريّت حسّاس و ويژه، خطراتى دارد و احتمال بروز واكنشهاى پنهان و آشكارى از سوى اشخاص ضعيف الايمان و منافق مى رود، لذا خداوند متعال حفظ جان پيامبر(صلى الله عليه وآله) را در برابر خطرات احتمالى تضمين مى كند.

     « إِنَّ اللَّهَ لَا يهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ»(المائدة/67) ـ خداوند متعال هر چند كه همه را مشمول هدايت خود قرا رمى دهد، امّا كسانى كه لجاجت كنند و با پافشارى هاى بيجا بر افكار و عقائد خود اصرار ورزند، شايسته هدايت نمى داند و آنها را هدايت نمى كند.

     با تأمّل در مضمون و محتواى آيه فوق، در مى يابيم كه اين آيه از مطلب بسيار مهمّى خبر مى دهد; زيرا آيه شريفه با تأكيدات فراوان و بى سابقه اى همراه شده است:

1 ـ آيه با خطاب «يـا أَيُّها الرَّسُولُ» شروع مى شود، و همان طور كه گذشت اين خطاب نشانگر اهمّيّت و ويژگى خاصّ مطلب و موضوعى است كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) به خاطر آن مورد خطاب واقع شده است.

2 ـ كلمه «بَلِّغْ» نشانه ديگرى بر ويژگى خاصّ مضمون آيه فوق است، زيرا:

اوّلا: اين كلمه منحصر به فرداست و در سراسر قرآن فقط در اين آيه به كار رفته است.

ثانياً: به گفته «راغب» در كتاب «مفردات» اين كلمه تأكيد بيشترى نسبت به كلمه «أَبْلَغْ» دارد; زيرا هر چند اين كلمه نيز تنها در يك آيه قرآن آمده است(2)، ولى شايد در كلمه «بَلّغ» علاوه بر تأكيد، تكرار نيز نهفته باشد. يعنى اين مطلب آن قدر مهم است كه بايد حتماً آن را به مردم برسانى و براى آنها تكرار كنى.(3)

 3 ـ جمله «وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغَتَ رِسالَتَهُ» شاهد سومى بر ويژگى خاصّ اين آيه است، مطلبى كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) مأمور به ابلاغ آن شده است، اساس وستون رسالت و نبوّت است; چرا كه اگر پيامبر(صلى الله عليه وآله) آن را به انجام نرساند، گوئيا نبوّت خويش را به انجام نرسانيده است!

4 ـ تضمينى كه خداوند در اين آيه شريفه براى حفظ جان پيامبر(صلى الله عليه وآله) كرده و به او وعده محافظت در مقابل خطرات احتمالى داده، نشانه ديگرى بر بزرگى و اهمّيّت مضمون اين آيه مباركه است.

     محتواى مأموريّت پيامبر(صلى الله عليه وآله) بقدرى سرنوشت ساز و مهم است كه احتمال خطرات جانى مى رود و واكنشهاى مختلف را بعيد نمى سازد; ولى خداوند پيامبرش را در مقابل تمام خطرات و ضررهاى احتمالى بيمه و ضمانت مى كند.

     راستى مطلب مهمّى كه آيه تبليغ از آن خبر مى دهد چيست؟

     مأموريّت مهمّ پيامبر اسلام كه احتياج به تضمين صريح الهى دارد كدام است؟

     پيامبر(صلى الله عليه وآله) بايد چه مطلبى را به مردم بگويد كه مساوى با تمام رسالت اوست؟

خداوند از پيامبرش(صلى الله عليه وآله)چه چيزى را مى خواهد كه از سويى او را تهديد و از سوى ديگر وعده حفظ جانش را مى دهد؟

خلاصه اين كه: موضوع اين آيه با اين همه تأكيدهاى بى نظير و كم سابقه چيست؟

پاورقی:

1. اين خطاب در بيش از ده آيه قرآن تكرار شده است.
2. سوره توبه، آيه 6 .
3. پيامبر(صلى الله عليه وآله) عملا نيز چنين كرد، آن حضرت مسأله جانشينى حضرت على(عليه السلام) را از اوّلين روزهاى ظهور اسلام تا هنگام وفات بارها به مردم گوشزد كرد.

منبع:

• آيات ولايت در قرآن /آية اللّه العظمى مكارم شيرازى

صفحات: 1· 2