يوْمَ ينْفَخُ فِي الصُّورِ وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يوْمَئِذٍ زُرْقًا * يتَخَافَتُونَ بَينَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا عَشْرًا * نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يقُولُونَ إِذْ يقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِيقَةً إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا يوْمًا^{(طه102/103/104)}

[همان] روزي که در صور دميده مي‏شود و در آن روز مجرمان را کبودچشم برمي‏انگيزيم

ميان خود به طور پنهاني با يکديگر مي‏گويند شما [در دنيا] جز ده [روز بيش] نمانده ‏ايد

ما داناتريم به آنچه مي‏گويند آنگاه که نيک‏آيين‏ترين آنان مي‏گويد جز يک روز بيش نمانده ‏ايد

در آیات ۱۰۲تا۱۰۴ سوره طه به نفخ صور و برپایی قیامت و گفتگوی انسانها بعد از خیزش از قبر اشاره دارد. این آیات گزارشی از وضعیت مجرمان بعد از نفخ صور و برپایی قیامت می دهد که از یکدیگر سؤال می کنند چه مدت در عالم برزخ بوده اند؟

یک روز و ده روز مدت زمانی است که مجرمان فکر می کنند در عالم برزخ بوده اند و در پاسخ بیان می کنند. از این جهت مدت توقف در برزخ نسبت به عمر آخرت خیلی کم و ناچیز است .قران تعبیر یک روز را مناسب تر دانسته است.

*پاسخ تفصیلی

برای روشن شدن پاسخ ابتدا متن و معنای آیات را ذکر کرده و به بیان آنها می پردازیم: “یَوْمَ یُنفَخُ فىِ الصُّورِ وَ نحَْشُرُ الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئذٍ زُرْقًا(102) یَتَخَفَتُونَ بَیْنهَُمْ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا عَشْرًا(103) نحَّْنُ أَعْلَمُ بِمَا یَقُولُونَ إِذْ یَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا یَوْمًا(104)

یعنی:"امان از روزى که در «صور» دمیده مى‏شود و مجرمان را با بدنهاى کبود، در آن روز جمع مى‏کنیم! (102)

آنها آهسته با هم گفتگو مى‏کنند (بعضى مى‏گویند:) شما فقط ده (شبانه روز در عالم برزخ) توقّف کردید! (و نمى‏دانند چقدر طولانى بوده است!) (103) ما به آنچه آنها مى‏گویند آگاهتریم، هنگامى که نیکوروش‏ترین آنها مى‏گوید: «شما تنها یک روز درنگ کردید!» (104)

از آیات قرآن استفاده مى‏شود که پایان این جهان و آغاز جهان دیگر با دو جنبش انقلابى و ناگهانى صورت خواهد گرفت که از هر کدام از آنها به” نفخه صور” (دمیدن در شیپور!) تعبیر شده است .

در زمان نفخ صور مجرمان در میان خود، بخاطر رعب و وحشت شدیدى که از مشاهده صحنه قیامت به آنها دست مى‏دهد و یا بر اثر شدت ضعف و ناتوانى ،در باره مقدار توقفشان در عالم برزخ آهسته به گفتگو مى‏پردازند و از یکدیگر سؤال می کنند چه مدت در عالم برزخ (فاصله بین دنیا و قیامت) بوده اند؟، بعضى از آنها مى‏گویند: “شما تنها ده شب (یا ده شبانه روز) در عالم برزخ بودید.” بدون شک مدت توقف آنها در عالم برزخ طولانى بوده است، ولى در برابر عمر قیامت مدتى بسیار کوتاه به نظر مى‏رسد. قرآن با توجه به این پاسخ آنان می فرماید: ” ما به آنچه مى‏گویند کاملا آگاهیم” خواه آهسته بگویند یا بلند.

” و در این هنگام کسى که از همه آنها راه و روشى بهتر و عقل و درایتى بیشتر دارد می گوید تنها شما یک روز درنگ کردید"! (إِذْ یَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا یَوْماً).

درست است که مدت توقف آنان در عالم برزخ به مراتب بیش از این زمان ها( یک روز و ده روز) بوده است . اما قرآن در مورد گوینده یک روز تعبیر به” أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً” کرده است (کسى که روش و فکر او بهتر است) زیرا کوتاهى عمر دنیا یا برزخ، در برابر عمر آخرت و همچنین ناچیز بودن کیفیت اینها در برابر کیفیت آن، با کمترین عدد سازگارتر مى‏باشد.[1]

بنا براین یک روز و ده روز مدت زمانی است که مجرمان فکر می کنند در عالم برزخ بوده اند از این جهت که مدت توقف در برزخ نسبت به عمر آخرت خیلی کم و ناچیز است .قرآن تعبیر یک روز را مناسب تر دانسته است.و گویندگان آن را افرادی روشن بین و با عقل و درایت معرفی کرده است.

[1] برگرفته ازتفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی ج‏13، ص 299

منبع: مؤسسه فرهنگى رواق حكمت