مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: برای مخلوقاتش توسط حبیب خودش نامه فرستاده است. نامه او را با این نیّت بردار و با رغبت بخوان، روز بعد همینطور، تا ده روز. البته با رغبت. هر روزی هم که رغبت نداشتی، کاری یا مشکلی داشتی، لازم نیست بخوانی. فردایش بخوان، اما با رغبت این کار را بکن، بعد از ده روز، اگر می‌توانی نخوان!
مشاهده مشرفّه همینطور، مجلس عزای اباعبدالله همینطور. رغبت، جلو انسان را باز میکند و محبّت را هم زیاد میکند. رغبت و محبّت راه دور را نزدیک میکند. شغل محبّت این است که راه دور را نزدیک میکند. وقتی می‌گویی راه مشهد دور است دستش را دراز میکند می‌گوید این مشهد است دیگر! می‌گویند گردنه دارد، کوه دارد، می‌گوید گردنه‌اش کجا بود، جاده‌اش صاف است، همینجاست. شب می‌خوابیم صبح مشهد هستیم. دوستی با خدا اینطور است. وقتی رغبت و محبّت آمد، می‌گویید این است ها! مکّه همینجاست، مشهد همینجاست، کربلا همینجاست! این میوه و شجره محبت است. راه دور را نزدیک میکند، موانع راه را کنار می‌زند. طوری که شما هم نگاه می‌کنی می‌گویی بله درست است، موانع و مشکلات نیستند، همگی برطرف شده‌اند.
محبّت کار دیگری هم انجام می‌دهد. من بشری هستم خاکی. او چه؟ نه شمایل ظاهری دارد ونه شکل دارد، نه جسم است، نه مرکّب است. هیچ نسبتی میان من و او نیست. اما محبت نمی‌گذارد این موجود خاکی خودش را ببیند. همه‌اش می‌گوید آنجا را ببین، آن را ببین، چون این موجود خاکی اگر خودش را ببیند، رم میکند. بنابراین نمی‌گذارد خودش را ببیند. محبت می‌گوید، نمی‌دانی چه آقایی است! یکی از خطرهایی که اهل محبّت را تهدید میکند این است که هرچه می‌گویند طغیان نکن، وقت ندارد این طرف را نگاه کند و طغیان خودش را ببیند. البته اهل محبت وقتی طغیان می‌کنند، اگر به آنان بگویی که خیلی طغیان می‌کنید، می‌گویند خودت طغیان داری، از بس که حواسشان به آن طرف است، متوجه این طرف نیستند.
البته کمی حق با آنهاست، یک کمی، همه‌اش نه. کمی باید احتیاط کرد. اگر دیدید کسی بد راه می‌رود، به او تذکر بدهید که درست راه برود، اما به خودتان هم نگاه کنید ببینید آیا درست راه می‌روید! حتی اگر دشمن انسان هم به آدم حرفی زد اول بگذارید اگر مطلبی دارد و یا برهانی دارد بیاورد. بعد جای خلوت یک نگاهی بکنید ببینید آیا راست گفته یا نه. ضرری ندارد. انسان مومن حرف شنواست. دشمن هم اگر حرفی زد و ناراحت شدید، بعد از ناراحتی در خلوت یک نگاهی بکنید، ضرری ندارد. این بزرگی و آقایی تو را نشان می‌دهد، عزتت را زیاد میکند، ادب انسان را می‌رساند، حقّانیت را می‌رساند.
کتاب طوبای محبّت جلد دوم– ص 179
مجالس حاج محمّد اسماعیل دولابی
