*چگونه بعضی عناوین مثل تقلید را مصور کردید؟

همان طور که می­دانید تصویر در ماندگاری مطلب در ذهن و همین­طور یادگیری سریع تأثیر دارد. کار دیگری هم قبل از ما در این بعد انجام شده بود مثل رساله نوین جناب حجة الاسلام و المسلین بی‌آزار شیرازی بعضی پایان‌نامه‌های فقهی و کتاب‌های احکام و تحقیقات فقهی استدلالی که می‌توانست به ما کمک کند تهیه کردیم نوجوان که بودم کارهای ایشان برایم خیلی جذاب بود. اگر دیده باشید گاهی ایشان یک عکس یا نقاشی بسیار ساده در کنار مساله می آورد ولی این باعث می­شد شما کتاب را از دستت زمین نگذاری.

ما هم با اینکه بیشتر در مباحث آموزشی تصویر آورده­ایم ولی باور داریم که چون هدف جاذبه و اثر گذاری و بالاخره ایجاد انگیزه برای عمل است، لذا با اینکه مسائل تقلید، تصاویر آموزشی ندارد تصاویری مرتبط ولی غیرآموزشی در کنار متن آورده­ایم تا هم جذابیت حفظ شود و هم قالب کار تا حدودی یکسان باشد. بعضی جاها هم از نماد و تصاویر سمبلیک مرتبط با موضوع استفاده شده است.

 یکی از دوستان حوزوی که کتاب رساله مصور را دیده بود می‌گفت یک بار از من سوالی پرسیدند که پاسخش را فراموش کرده بودم ولی تصویر کتاب که به ذهنم آمد جواب سوال را دادم.

 

*به نظر می‌رسد یکی از نقاطی که در چنین کارهایی باید به آن توجه کرد بحث معلولیت جسمی و بیماری و بحث سالمندان است که این گروه‌ها به شدت با مسایل احکام درگیرند.

بله در رساله مصور در برخی قسمت­ها مسائلی بیان شده.

 

*منظورم مجموعه کاملی در این زمینه است که در جایی مثل بیمارستان‌ها به شدت نیاز است.

در کتاب رساله مصور جانبازان این کار انجام شده که تحقیقات آن به اتمام رسیده و استفتائات نوی فراوانی همراه تصاویر مربوطه آمده است. مثلا برای ما سوال بود که تیمم با یک دست چگونه است؟ دو طرف پیشانی را با یک دست بکشیم یا دو بار بکشیم یا یک دست را پهن کنیم از عرض به پایین بکشیم. نوع دست‌کشیدن کسی که یک دستش قطع شده؛ تیمم و وضو در سوختگی‌ها، قطع کف دو دست؛ کسانی که نمی‌توانند بایستند یا با عصا می‌توانند بایستند؛ کسانی که باید خوابیده نماز بخوانند کسانی که به روی شکم در بیمارستان خوابیده­اند؛ کسانی که سرم به آنها وصل است کسانی که بدنشان خونی است و… همه این ها در رساله مصور جانبازان آمده است که جناب حجة الاسلام و المسلمین رحیمیان نماینده رهبری در بنیاد شهید هم کتاب را دیده­اند و راهنمایی های خوبی کنار متن مرقوم نموده‌اند. دوستان هم تلاش فراوانی داشتند که کتاب آبرومندانه کار شود  و تقدیم جانبازان و ایثارگران عزیز شود. یکی از دوستان هم برای نظارت تصاویر به  آسایشگاه ثارالله رفت.

 

*همان کتاب را می‌توان به عنوان کتاب مرجع در بیمارستان استفاده کرد؟

بله البته کتاب رساله مصور جانبازان به سفارش بنیاد شهید و امور ایثارگران کار شده و توزیع هم توسط ایشان انجام خواهد شد. امیدواریم با هماهنگی وزارت بهداشت این کار انجام بشود. نظر ما و دوستان هم این بود که در هر بیمارستان یک رساله مصور جانبازان باشد.

 

*به نظر می‌رسد جای اطلس کامل بیماران خالی است.

یک کتاب با موضوع پزشکی هم در کانون نشر احکام موسسه اطلس تاریخ شیعه در دست تهیه  است که مسایل تخصصی پزشکی آن جا مطرح شده است.

 

*مخاطب هدف رساله مصور چه کسانی‌اند؟

سنین دبیرستان به بالا. ولی طرح­ها و ایده‌هایی برای کودکان ابتدایی و نوجوانان هم داریم که به دلیل محدودیت‌ بودجه موسسه تا به حال نتوانسته­ایم عملی کنیم. پوسترهایی هم مثل آموزش تیمم و وضوی بانوان تهیه شد و برخی مراکز  مثل سازمان تبلیغات زنجان به صورت گسترده در مدارس پخش کردند.

 

*ایده اصلی کتاب از خودتان بود؟

در ذهنم چیزهایی بود و به مرور تکمیل شد. کار بنده در موسسه، جغرافیای تاریخی بود و اکنون هم در همین گروه مشغول تحقیق هستم. وقتی سرگروه گروه احکام شدم در جلسات، ایده‌ها  و نظرات خوبی مطرح شد و با همکاری دوستان و مدیر محترم کار به اینجا رسید.

 

*به سوابق تحصیلی‌تان اشاره نکردید؟

شش سال درس خارج در محضر آیت‌الله‌العظمی زنجانی، آیت‌الله شاهرودی و آیت‌الله شب‌زنده‌دار.

 

*درس غیرحوزوی؟

نه تحصیلات دانشگاهی نداشته­ام. از همان دبیرستان وارد حوزه شدم و تمام وقت تحقیقی بنده به شرکت در دروس و درس و بحث و تحقیق در موسسه اطلس تاریخ شیعه می­گذرد.

 

*تیراژ رساله مصور چقدر بوده؟

تا الان 6 بار چاپ شده که میانگین آن در هر چاپ 5هزار نسخه بوده است.

 

*یعنی حدود 30هزار نسخه؟

حدود 28-27 هزار

 

*طی چند سال؟ به نظر می‌رسد تیراژ کم باشد؟

همین طور است. نسبت به خودش باید تیراژ خیلی بیشتری داشته باشد ولی متاسفانه ما در موسسه اطلس خیلی در  کار توزیع فعال نیستیم.

 

*پس تیراژها را چکار کردید؟

برای خودمان هم عجیب است. با این تبلیغات کم. استقبال نسبتا خوب بوده است. بعضی مراکز و موسسات حوزوی و دولتی و فرهنگی متوجه شدند و در تیراژ مختلف سفارش دادند.

 

*چرا برای توزیع، کاری نمی‌کنید؟

به دلیل مشکلاتی هنوز در کار توزیع نتوانسته­ایم خوب عمل کنیم و اصولا موسسه در این وادی­ها وارد نشده است که باید این مساله را بیشتر با مدیریت موسسه بررسی کنید.

 

*این که بی‌نتیجه است. کتاب به دست مخاطب نمی‌رسد.

بله همین طور است که می گویید.

 

* گفتید از نظر 7 تن از مراجع استفاده شده است.

بله. مراجع محترمی که زمان تحقیق کتاب در قید حیات بودند.

 

*تفاوت نظر مراجع را چگونه حل کردید؟

هر چند رساله­ها تفاوت­هایی به لحاظ متن دارند ولی در خیلی از موارد از نظر محتوا بیانشان یکی است که اینها را با کمی دقت می­توان یکسان سازی  کرد. به عبارتی خیلی از فتاوای مراجع مثل هم است ولی نگارش ادبی آنها متفاوت است. این نظرات را به راحتی می­توان تلفیق کرده‌ایم. نظراتی هم که نمی­شود تلفیق کرد حفظ امانت شده و البته بارها از طرف  کارشناسان فن و دفاتر مراجع مورد بررسی قرار گرفته.

 

*در استفاده از تصاویر برای «زیبا‌شناسی» و در عین حال «گویایی» تصویر چه کرده‌اید؟

در انتخاب تصویر مناسب گاهی با مشکل مواجه بودیم. به ویژه در کتاب تیمم و وضو که باید تصویر افراد استفاده می‌شد می‌خواستیم تصاویر متنوع باشد و تا توانمان بود سعی کردیم تصاویر زیبا و متنوع باشد.

 

*بازخورد کتاب چگونه بود؟

خیلی خوب. خاطرات خوبی داریم. بعضی‌ها با این کتاب نماز خوان شده‌اند. در یک نمایشگاه آقایی در دفتر پیشنهادات نوشته بود دختر شش ساله من با این کتاب احکام را یاد گرفته است. دختر خود من که 5 سال دارد تمام احکام پوشش بانوان را یاد گرفته است. چون در کتاب در کنار بعضی از تصاویر مهر «حرام» یا «صحیح» آمده خیلی زود حتی می توان به کودکان آموزش داد. مثلا مخاطب ما با مطالعه کتاب می‌داند مهر قرمز حرام است و چیزهایی را که خدا دوست ندارد نشان می‌دهد. اساتید دانشگاه و علما هم از این کتاب استقبال کردند و دوستان کانون نشر احکام را مورد تشویق  قرار دادند.

 

*در اولویت‌بندی که داشتید به بحث  نماز رسیدید؟

بله. آموزش نماز و وضو و تیمم بیشتر لازم است. به خصوص تیمم که خیلی‌ها چون نحوه آن را نمی‌بینند صحیح انجام نمی­دهند. در این کتاب تیمم به صورت دقیق و جزیی بیان شده و تصاویر هم زیادتر است. مثلا کشیدن روی دست در سه مرحله توضیح داده شده. در حقیقت در رساله مصور مولفین و طراح محترم واسطه انتقال جذابیت رساله ها به مردم شده­اند و البته این وظیفه ماست نه مراجع محترم و علما. کار علما تدریس و تالیف متون اصلی است و به نظر بنده شاگردان آنها باید ادبیات رساله­ها و شیوه را زیر نظر این بزرگواران با همان اتقان و استحکام علمی به روز و آسان کنند و هنرمندان را هم اعم از عکاس و طراح و ادیب و غیره به کار گیرند.

 

*درباره احکام جدید، ایده ای دارید؟

بله بنده شخصا طرح­هایی دارم مثل احکام بازیگاه­ها و آپارتمان‌نشینی و …  که حدود 40 موضوع جدید را هم به کانون نشر احکام پیشنهاد داده­ام و امیدوارم که کانون نشر احکام بتواند  این کارها را عملی  کند.

 

*در عین حال که کتاب، کتاب ارزشمندی است ولی در مقایسه با کتاب‌های کودک، نوجوان و جوان به لحاظ چاپ و کیفیت، کتاب نفیسی نیست. برای این بعد چه تدبیری اندیشیده‌اید؟

مشکل اصلی بودجه است؛ البته به قول یکی از علما لاجل تنبلی ما هم شاید باشد؛ ولی به هر حال بودجه مهم است.

 

*فقط بودجه؟

بله حتی پیشنهاد بنده و برخی از دوستان این بود که کتاب با کاغذ گلاسه چاپ شود. تا اینجا را هم موسسه خیلی خوب از ما و کار حمایت کرده است. در بحث طراحی و عکاسی واقعا مشکل بودجه مطرح است.  پیشنهاد ما این بود که دفاتر مراجع، رساله مراجع را به صورت مصور چاپ کنند ولی تا به حال نتیجه نگرفتیم.

 

*طراحی کتاب حرفه‌ای بوده؟

خوب است ولی بهتر از این می‌توانست باشد. تا آن جا که می‌شد محتوای رساله را تقویت کرده.

 

*برای ترجمه کتاب فکری کرده‌اید؟

بله به زبان عربی و اردو تقاضا زیاد است ولی باز همان مشکل بودجه مطرح است.

جناب آقای احمد حنیف (از اهالی کانادا) که کارهای تبلیغی خارج از کشور هم دارند آمد موسسه‌. و ‌گفت که فرق ایران با اروپا این است که ایران به خصوص حوزه در زمینه محتوا، خیلی خوب کار می‌کند ولی شکل و قالب ارئه کار ضعیف است در اروپا 60 درصد کار، شکلی است. کتاب های حوزوی ما، همه یک شکل است فوقش نوع چاپش مثلا می­شود بیروتی. رساله­ها برای مخاطب غیر حوزوی نباید به این شکل در بیاید.

 

*بسیار خب؛ اگر نکته ناگفته‌ای هست بگوئید.

در کانون نشر یکی از دغدغه­ها همین ساده سازی و بیان واژه­ها و پرهیز از لغات نامانوس و ویرایش صحیح و دقیق است و سعی کردیم در کتاب هر واژه را در خود صفحه توضیح دهیم و در ‌آخر کتاب هم واژه‌نامه داریم.

از دوستانی که دست‌اندرکار تهیه این رساله بودند تشکر می‌کنم این کار یک کار جمعی بوده است و حاصل کار یک نفر نیست و بنده به نمایندگی از موسسه اطلس تاریخ شیعه نکاتی عرض کردم که امیدوارم مفید بوده باشد.

منبع:  حوزه نیوز

صفحات: 1· 2