‏     استاد مطهرى (ره) مى گوید:

از نظر قرآن انسان موجودى است برگزیده از طرف خداوند،‌ خلیفه و جانشین او در زمین،‌ نیمه ملکوتى و نیمه مادی، داراى فطرتى خود آشنا، آزاد مستقل امانتدارِ خدا و مسئول خویشتن و جهان، مسلط بر طبیعت و زمین و آسمان، وجودش از ضعف و ناتوانى آغاز مى شود و به سوى قوّت و کمال سیر مى کند وبالا مى رود اما جز در بارگاه الهى و جز با یاد او آرام نمى گیرد. ظرفیت علمى و عملى اش نامحدود است.

از دیدگاه اسلام ارزش انسان به آن است که به هدف خلقت که قرب الهى است نائل گردد و این کمال انسان است و منظور از کمال، کمال روحى و نفسانى است چون روح اصل و مبناى هویت و شخصیت آدمى است. از نظر قرآن انسانى سعادت مند است که به این هدف دست یابد. سعادت در گرو کسب لذّت یا قدرت بیشتر و مانند این ها نیست.

سعادت تنها در پیوند با خدا حاصل مى شود که در قرآن از آن به عبادت تعبیر شده است:

«و ما خلقتُ الجن و الانس الا لیعبدون؛

جن و انس را نیافریدم جز آن که مرا بپرستند.

براى رسیدن به کمال نهایی،‌ ابزارهایى لازم است که عبارتند از:

1- معرفت خدا:
کلید نیل به هدف نهایى معرفة الله است. بدون شناخت خداوند، تقرب به او امکان پذیر نیست و از این رو امام علی(ع) مى فرماید: اوّل الدّین معرفته؛ معرفت خدا سرآغاز تدین است

2- تقوا:
براى دستیابى به مقام شکر و نیل به اجر عظیم و احاطه بر مسائل با روشن بینى خاص و کسب موفقیت، قرآن مجید تقوا را مطرح کرده که همة این موضوعات در قرب به پروردگار مؤثر است.

3- عبادت:
در حدیث قدسى آمده است: « هیچ بنده اى به عبادتى بهتر از واجبات به من نزدیک نشده است و او به وسیلة نوافل به من تقرب مى جوید تا جایى که او را دوست بدارم،‌ آنگاه گوش شنوا و دیدة بینا و دست تواناى او خواهم بود. اگر مرا بخواند پاسخش مى دهم و چنانچه چیزى از من بخواهد ارزانى اش مى دارم

4- ترک گناه:
بزرگ ترین مانع رسیدن به کمالات،‌ گناه و هواى نفس است به طورى که امام صادق(ع) مى فرماید: «بین بنده و خدا هیچ پرده اى تاریک تر و ترسناک تر از نفس و هوى نیست و براى از بین بردن این دو وسیله اى مانند احتیاج به خدا و خشوع براى خدا و گرسنگى در روز و بیدارى در شب نیست

حذر از پیروى نفس که در راه خدا
مردم افکن تر از این غول بیابانى نیست

امام صادق(ع) مى فرماید:

از هواى نفس بپرهیزید همان طورى که از دشمنانتان مى پرهیزید. هیچ چیز دشمن تر براى مردان از پیروى هواهایشان و نتیجة زبان هایشان نیست

بر این اساس،‌ دست یابى به کمال، ریاضت و مجاهده با نفس مى خواهد.

بزرگان دین برای سیر و سلوک مواردی را پیشنهاد کرده اند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

خودشناسی، آگاهی، تذکر، تفکر، تولی و تبری، علم به احکام، انتخاب رفیق صالح، پرهیز از گناه، توبه انجام واجبات انجام مستحبات و ترک مکروهات محاسبه و مراقبه، اخلاص، مجاهدت با نفس، نظم، غنیمت شمردن فرصت ها، خدمت به بندگان خدا، توکّل بر خدا، خوشرفتاری با مردم، زهد و قناعت .

در اسلام به پاره ای از عبادات و مستحبات بیشتر تأکید شده مانند قرائت قرآن، تهجد و شب زنده داری، انجام نوافل روزانه، راز و نیاز در دل شب، التزام به اوّل وقت در خواندن نمازهای واجب، همواره با وضو بودن، رعایت آداب و سنّت ها در عبادات، تعقیبات نماز، شرکت در نماز جمعه و جماعات، طولانی کردن قنوت و سجده های نماز، سه روز روزه در هر ماه، زیارت اولیا، توسل به امامان، صلة رحم، ذکر خدا و صلوات بر محمد و آل محمد.
در احادیث آمده است: خواندن چهار آیه از آخر سوره حشر که از آیه لو انزلنا هذا القرآن شروع شده و تا آخر سوره به پایان می رسد، هر روز صبح بسیار خوب است.

بهتر است در سجده شکر خوانده شود. تداوم این عمل بسیار مجرب و مفید است.

صد بار لا اله الا الله و هفتاد بار استغفار پس از نماز صبح بسیار مجرّب است.

در پایان یاد آور می شویم که برای شروع در مراتب بالاتر کمال، ابتدا سعی نماید در مراتب اولیه، راسخ تر شده و ثبات قدم بیابد و سپس برنامه معنوی زندگی خود را به تدریج آغاز کنید، ابتدا با برنامه های سبک تر و پائین تر و بعد از آن که راسخ شدید و ثبات قدم یافتید به مراتب بالاتر بپردازید و سعی نمایید خود را خسته ننماید.

در روایات نیز آمده، گاهی قلب انسان رو می کند و گاهی پشت، اگر قلب رو کرد و آماده است، خود را در راه نوافل قرار داده و اگر پشت کرده و آماده نیست، به واجبات اکتفا کنید

منبع:http://hagshenas.ir/

نه از خاک فروتريم که بستر رويش نشويم و نه از دانه کمتريم که نروييم و نشکفيم.

اما چگونه؟

کي؟

و با چه وسيله اي؟

از ما خواسته اند که با شناخت “قدر” خويش، “تقدير” را در مسير سعادت و صلاح خويش رقم زنيم.

اگر “شب هاي قدر” زمينه اي براي اين تقديرآفريني نيست، پس چيست؟

و اگر “ماه رمضان” فرصتي براي شکوفاندن غنچه فطرت و گل وجود نيست پس چه زماني؟ پيمودن راه سنگلاخ و پرپيچ و خم و پرخوف و خطر “تهذيب نفس” و “خودسازي” هم معرفت مي طلبد، هم همت، هم همراه، هم راهنما و الگو. خدا را سپاس که مائده رحمت الهي در اين ماه گسترده است و با طعام معنوي آيات وحي از مهمانان “بزم حضور” پذيرايي مي شود. سفره کرامت امام مجتبي (ع) نيز در اين ماه براي شيعيان و همه مشتاقان راه معني گشوده است، ساقي کوثر هم در شبهايي از اين ماه، جانهاي تشنه معرفت را از زلال دعاها و حکمت ها سيراب مي کند و بازندگي و شهادت خويش، الگوي “چگونه زيستن” براي سالکان اين راه است. اما کار مهم در فرصت پربرکت اين ماه، همان خودسازي و کسب تقواست که از اهداف والاي تشريع روزه است (لعلّکم تتّقون). شبها و سحرهاي ماه رمضان، مجالي براي تأمل در خويش و تفکر در اعمال و تلاش در تقرب به خدا و زدودن آلايشهاي روحي و اخلاقي است. انس با قرآن و دعا و نماز و سجاده و سحر، بستر اين “پالايش” معنوي است. روزه، تمريني براي خودسازي و کنترل اميال و غرايز است. هرچند که نشستن و حرف هاي بي محتوا گفتن و غيبت کردن و شوخي هاي بي ثمر، با نفس انسان هماهنگ تر و دمسازتر است و کنترل زبان از بيهوده گويي، بستن گوش از شنيدن غيبت و لغويات و حرف هاي حرام و بستن دهان از بهتان دشوار است، اما پاسخي هم بايد به “فطرت خداجوي” داد و نداي آن کشش هاي درون به سوي معنويات و کمال و پاک بودن و بي آلايشي را هم بايد جواب گفت. “تقوا” هر چند دشوار است، ليکن طريق بهشت سخت و پر از خار و خس است و با تحمل همين دشواري ها و جهاد با نفس مي توان به جنت و رضوان رسيد. رفتن به سوي گناه و نفسانيات، حرکت در مسير باد و شنا در جهت موافق رود است. اما… مجاهده، پرهيز، کنترل، تقوا, مراقبت، عفاف و کف نفس تلاشي عظيم را مي طلبد. روزه هم تمريني براي نوراني ساختن درون و غلبه بر تمايلات نفساني و اطاعت از خداست. گناه، نوعي بيماري روحي است، همه رذايل اخلاقي نشانه گرفتاري روح آدمي به ويروس خطرناک اخلاقي است. نيت فاسد، عمل فاسد را در پي دارد و از درون آلوده کارهاي ناشايست بروز مي کند. مثلاً تکبر، عجب، ريا، حسد، تعصب، عناد، بخل، غرور، نمونه هايي از اين بيماريست. درد بزرگتر از خود اين بيماري ها، “احساس نکردن درد” يا “درد نداشتن” است و درد ندانستن اين بيماريست. چون نداري درد، درمان هم مخواه
درد پيدا کن که درمانت کنند شيوه ابليس هم سرپوش نهادن بر اين امراض و کتمان بيماري هاي اخلاقي بشر، حتي زيبا جلوه دادن زشتي هاست. مي بينم که راهي خطير و مبارزه اي سخت در پيش روي ماست. و اگر با اين ماه خدا، چنين برخوردي داشتيم، شايسته و لايق آنيم که “عيد فطر” را به شکرانه اين “پيروزي در جهاد نفس” عيد” بگيريم. و خدا، ارحم الراحمين است.

حجت الاسلام و المسلمين جواد محدثي

تـعـلق بـه امـور جـسـمـانى ، موجب دورى نفس از معقولات و اشتغالش به مجردات است ، چه شـدت تـعـلق و غـرق گـشـتـن در عـالم طـبـيـعـت ، نـفـس ‍ انـسـان را از نيل به كمال باز مى دارد.

از امام صادق عليه السلام نقل است : پـدرم هـمـواره مـى فـرمـود: هـيـچ چـيز چون گناه ، قلب را تباه نكند. قلب همچنان بر گناه اصرار ورزد تا اين كه گناه بر آن غالب آيد و آن را وارونه كند. فيض كاشانى در كتاب وافى در توضيح اين حديث مى گويد: مـراد آن اسـت كـه گـنـاه ، هـمـواره بـر قـلب تـاثـيـر نـهـاده ، حـلاوت و صـفـاى آن را زايـل مـى كـنـد تـا ايـن كـه آن رويـش را كـه بـه سـوى حـق و آخـرت اسـت ، بـه سـوى بـاطـل و دنيا مايل گرداند. بنابراين ، حقيقت توبه ، عبارت است از بريدن نفس از تعلق بـه مـاده و نـفـى عـلاقـه و گـرايـش بـه عـالم اجـسـام ، بـه طـورى كـه ايـن عـمـل بـرايـش مـلكـه گـردد، و بـه سـراى تـطـهـيـر و هـمـراهـى بـا قـدسـيـان وصـول يـابـد. و بـدين سان ، ورطه حجاب و بعد، به سبب التفات به معقولات و تعلق به مجردات ، به كنار رود، چه دورى از يكى از اين دو روى ، موجب نزديكى به روى ديگر اسـت ، و از ايـن رو، حـضـرت صـلى الله عـليـه و آله فـرمود:

دنيا و آخرت چون دو كفه تـرازويـنـد كـه هـر كـدام سـنـگـيـنـى يـابـد، ديـگـرى سـبـك شـود.

و كـسـى از اهـل حـكـمـت گـفـتـه اسـت : آنـهـا چون دو هوويند كه انس يافتن با هر كدام ، موجب بيزارى از ديگرى است ، و بالجمله ، امور دنيوى و تعلق بدان ، موجب حرمان و مانع از تعلق به امور اخـروى اسـت و بـه قـدرى كه از هر يك دورى حاصل شود، ديگرى نزديك گردد

و حضرت صـلى الله عـليـه و آله از ايـن جـمـله تـعـبـيـر فـرمـود كـه :

دنـيـا راس هر گناهى است .

پـس تـوبـه مـعـتـبـر نـزد اهـل الله درسـت نـيـايـد جـز بـه اعـراض كـامـل از احـوال دنـيـوى ، بـه حـيـثـى كـه بـدانـها التفات نيابد و از نظر خويش دورشان گـردانـد؛ چـنـانـكـه در حـديـث آمـده اسـت : دنـيـا بـر اهـل آخـرت ، و آخـرت بر اهل دنيا، و هر دو بر اهل الله حرام گشته است و از اين رو گـفـتـه انـد: تـوبه بر سه قسم باشد: يكى توبه بندگان كه آن توبه از ترك طـاعـت و فـعـل قـبـيح است ؛ و ديگر توبه خاص اهل ورع كه توبه از ترك مندوب است ؛ و سـه ديـگـر توبه اخص من الخاص كه توبه است از التفات به غير خدا. و اين توبه ، مـخصوص اهل ولايت باشد كه غالبا در مرتبه حضورند، و توبه پيامبر اكرم صلى الله عـليـه و آله و اوليـاى خـدا از ايـن قبيل بوده است كه او صلى الله عليه و آله خود فرمود: گـاه دلم را كـدورتـى عارض مى شود، و من به راستى كه از خداى ، هر روز هفتاد بار آمرزش ‍ مى طلبم .)

منبع : توبه/استاد علامه حسن زاده آملى/ ترجمه ، تحقيق و اضافات از : ابراهيم احمديان

هنرمند هنر خودش را دوست دارد،

هنر که نمی تواند هنرمند را دوست بدارد.

هنر فقط می تواند هنرمند را نشان بدهد.

خدا مخلوقش را دوست دارد.

و مخلوق قادر نیست خدا را دوست بدارد.

خلق محبوب خدا هستند و خالقشان را نشان می دهند.

حاج محمد اسماعیل دولابی (ره)

دعا،مظهر بندگی در مقابل خداوند و برای تقویت روح عبودیت در انسان است،

و این روح عبودیت و احساس بندگی در مقابل خداوند، همان چیزی است که انبیای الهی از اول تا آخر ، تربیت و تلاششان متوجه این نقطه بوده است که روح عبودیت را در انسان زنده کنند. سرچشمه ی همه ی فضائل انسانی و کارهای خیری که انسان ممکن است انجام بدهد - چه در حوزه ی شخصی،چه در حوزه ی اجتماعی و عمومی - همین احساس عبودیت در مقابل خداست . نقطه ی مقابل این احساس عبودیت ، خودبینی و خود خواهی و خود پرستی است، منیت است.

امام خامنه ای

زیارت شما قلبی باشد.

در موقع ورود اذن دخول بخواهید،

اگر حال داشتید به حرم بروید.

هنگامی که از حضرت رضا علیه‌السلام اذن دخول می‌طلبید و می‌گویید:

«أأدخل یا حجة الله»،به قلبتان مراجعه کنید و ببینید آیا تحولی در آن به وجود آمده و تغییر یافته است یا نه؟

اگر تغییر حال در شما بود، حضرت علیه‌السلام به شما اجازه داده است.

آیت الله بهجت(ره)

خداوند کشش هایی دارد،

یعنی انسانها را تکان می دهد که این رفتارهای بد را کنار بگذارد.

راه انسانیت این است،

کسی که به حج می رود باید فضایل در قلب او رسوخ پیدا کرده و اثرش ظاهر شود.

شرایط پیوند قلب سه چیز است :

1- نماز شب.

2- درخواست و التماس از خداوند.

3- مراقبه.

آیت الله عبدالکریم حق شناس

قلب‌ها از ایمان و نور معرفت خشکیده است.

قلبِ آباد به ایمان و یاد خدا پیدا کنید،

تا برای شما امضا کنیم

که امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف آن‌جا هست.

آیت الله بهجت _ره)

پسرم !

سوره مبارکه حشر را مطالعه کن که گنجینه هایی از معارف و تربیت در آن است

و ارزش دارد که انسان یک عمر در آنها تفکر کند

و از آنها به مدد الهی توشه ها بردارد

خصوصا آیات اواخر آن می فرماید:

[یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد واتقوا الله ان الله خبیر بما تعملون]

با تدبیر در معنی آنها در تعقیب نمازها و خصوصا در اواخر شب ،که قلب فارغ البال است ،

خیلی موثر است در اصلاح نفس.

امام خمینی ره

انسان کاری مهمتر از خود سازی ندارد

و ساختن هر چیز را مایه ای به حسب آن چیز لازم است

مثلا دیوار را سنگ و گل باید

و انسان را علم و عمل.

انسان تا به لقا الله نرسیده است

به کمال مطلوب اش ناعل نشده است

و لقا الله به معنی اعتصاف انسان

به اوصاف الهی و تعلق او به خلایق است. 

علامه حسن زاده آملی