بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

الَّذِي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا فَإِذَا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ^(يس/80)

همان کسي که براي شما از درخت سبز، آتش آفريد و شما بوسيله آن، آتش مي‌افروزيد!

خداوند تبارک و تعالی با مثال‌هایی در قرآن کریم علاوه بر اینکه قدرت خود را به بشر متذکر می‌شود، انسان را از گمراهی به سوی هدایتی آشکار سوق می‌دهد.

در فصل بهار درختان زنده سبز می‌شوند .سلولز ، ماده‌ای است که از کربن ، ئیدروژن و اکسیژن بوجود می‌آید و این ماده با آب ترکیب شده و چوب درختان زنده را به وجود می‌آورد .

برای ایجاد کربن و ترکیب عناصر با یک دیگر نیاز است تا انرژی خورشید در درختان ذخیره شود و به گفته دانشمندان نور زغالی که از آتش زدن چوب های درختان بوجود می‌آید ، در واقع انرژی خورشیدی است که سال‌ها در آن درخت ذخیره شده و حالا با سوزاندن این انرژی به طبیعت بر می‌گردد؛ چراکه هنگام سوختن زغال در واقع «کربن» با «اکسیژن» هوا ترکیب شده و گاز کربن را تشکیل مى‌‏دهد، و اکسیژن و هیدروژن (مقدارى آب) آزاد می‌شود. به همین خاطر است که سوزاندن نهال جوان نور کمتری نسبت به زغال درختی کهن از خود متصاعد می‌کند.

این یکی از تفاسیر آیه 80 سوره مبارکه یس در قرآن کریم است.در کتاب تفسیر نمونه جلد هجدهم ، صفحات 462 تا 467 به تفصیل این آیه را با ادله علمی تفسیر کرده است و می‌گوید با دریافت‌های جدید دانشمندان می‌توان از این آیه این نتایج را کسب کرد.

آیه‌ای که به انسان بزرگی خداوند را متذکر می‌شود و می‌فرماید : همان توانمندى که براى شما از درخت سبز ( مَرْخ و عَفار ) که تروتازه است آتشى پدیدار کرد که شما بى درنگ از آن، آتش مى‌افروزید.

این آیه بعد از آیه هفتاد و نهم در پاسخ به کسانی است که قیامت را انکار می‌کنند، آمده است.در آیه 79 سوره مبارکه یس خداوند کریم خطاب به این افراد می‌فرماید :

اى پیامبر(صلی الله علیه و آله)، در پاسخ او بگو: همان توانمندى که نخستین بار آن استخوان‌ها را پدید آورد، آنها را زنده مى‌کند. او به هر آفریده‌اى بسى داناست. ویژگى‌هاى همه خلایق را چه پیش از مرگشان و چه پس از مرگشان مى‌داند، پس زنده کردن مردگان براى او سهل است.

برای توضیح بیشتر درباره آیه هشتاد این سوره مبارک و اینکه چرا خداوند به آتش گرفتن درختان سبز اشاره دارد ، به تفاسیر بیشتری خواهیم پرداخت.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در بخش دیگری از کتاب خود (تفسیر نمونه ) ج ‏18، ص 462، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۴خورشیدی ؛ می‌نویسد :

در زمان‌های قدیم در میان اعراب این امر رایج بود که براى آتش افروختن از چوب درختان مخصوص به نام «مرخ» و «عفار» که در بیابان‌هاى حجاز مى‌‏روئید استفاده مى‏‌کردند. مرخ و عفار دو نوع چوب آتش زنه بود که اولى را زیر قرار مى‌‏دادند و دومى را روى آن مى‌‏زدند، و مانند سنگ آتش‏‌زنه جرقه از آن تولید مى‌‏شد، در واقع به جاى کبریت امروز از آن استفاده مى‌‏کردند.

بنابر این تفسیر ، ایشان اینگونه توضیح می‌دهند :

آب و آتش دو چیز متضادند، کسى که مى‏‌تواند آنها را در کنار هم قرار دهد! مسلماً براى او پوشانیدن لباس زندگى بر اندام انسان‌هاى مرده کار مشکلى نیست.

ایشان در صفحه 463 از همین کتاب ادامه می‌دهند و آتش گرفتن درختان سبز را اینطور تفسیر می‌کنند:

خاصیت آتش‌‏افروزى به وسیله چوب درختان، منحصر به چوب‌هاى «مرخ» و «عفار» نیست، بلکه این خاصیت در همه درختان و تمام اجسام عالم وجود دارد (هر چند دو چوب مزبور بر اثر مواد و وضع مخصوصشان آمادگى بیشترى براى این کار دارند).

خلاصه این‌که تمام چوب‌هاى درختان اگر محکم به هم بخورند جرقه مى‌‏دهند حتى چوب درختان سبزبه همین دلیل گاه آتش ‏سوزی‌هاى وسیع و وحشتناکى در دل جنگل‌ها روى مى‌‏دهد. این همان جرقه الکتریسته است که بر اثر اصطکاک و مالش آشکار مى‌شود.

خداوند تبارک و تعالی با مثال‌هایی از این دست علاوه بر اینکه قدرت خود را به بشر متذکر می‌شود و انسان را از گمراهی به سوی هدایتی آشکار سوق می‌دهد، به او می‌گوید که اگرچه این قرآن بیش از هزار و سیصد سال پیش نازل شده ، اما همچنان تازگی دارد و انسان‌ها با کشفیات جدید علمی ، می‌توانند تنها به گوشه‌ای از رموز این کتاب شریف پی ببرند.

باشگاه خبرنگاران/ پوریا سلیمان زاده

وَقالَ رَبُّكُمُ ادعوني أَستَجِب لَكُم ۚ إِنَّ الَّذينَ يَستَكبِرونَ عَن عِبادَتي سَيَدخُلونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ

آیت الله بهجت (ره):

مگر می شود ما خدا را بخوانیم

و او ما را رها کند و به خود راهنمایی نکند!؟

حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی):

در حریم قدس یاد الهی، دلِ آلوده را راه نمی‌دهند؛ باید شستشو کنیم. اگر دل توانست با یاد خدا خود را معطّر و مزیّن کند، بدون تردید اجابت الهی برای او میسّر خواهد شد؛ «ادعونی استجب لکم».(۱) هیچ دعایی بی‌استجابت نیست. استجابت به معنای این نیست که خواسته‌ی انسان حتماً برآورده خواهد شد - ممکن است برآورده بشود، ممکن است به علل و مصالح و موجباتی برآورده هم نشود - اما استجابت الهی هست. استجابت الهی، پاسخ و توجه و التفات خداست؛ ولو آن خواسته‌ای که من و شما داریم - که ای بسا خیال می‌کنیم این خواسته به نفع ماست، اما به زیان ماست(۲) - تحقق هم پیدا نکند؛ اما «یا اللَّه» شما بی‌گمان لبّیکی به دنبال خود دارد.۱۳۷۹/۰۴/۱۹

ایمان به غیب، به معنای بی‌اعتنایی به دنیای شهادت - یعنی همین دنیای ارتباطاتِ مشهود و مفهوم همه - نیست؛ به اینها که نباید بی‌اعتنایی کرد. چشم می‌بیند، حواس احساس می‌کنند و عقل ادراک می‌کند. باید برطبق اینها عمل کرد. ایمان به غیب، معنایش این است که ماورای آنچه که در محدوده‌ی حواس ظاهری و ادراک مادّی انسان هست، عالم دیگری، آن هم نه یک عالم بلبشویِ هرکس هرکسیِ تصادفیِ بخت و اقبالی، بلکه عالمِ منظمِ علت و معلولیِ دقیقی وجود دارد. یعنی ماورای این عالم مُلک، ملکوت و عالم معنایی هست. این عالم معنا، متعلق به قیامت و برزخ و بعد از مرگ نیست؛ متعلق به همین الانِ من و شماست و باید به آن معتقد بود. البته نقطه‌ی اصلی، بلکه کل معنای حقیقی همه‌ی عوالم، ذات مقدس باریتعالی است که او منشأ حیات و وجود و فعل و انفعالات و حرکت و همه چیز است؛ لیکن در این عالم غیب، خیلی چیزهای دیگر هم می‌گنجد که باید به آنها معتقد بود.۱۳۶۹/۰۶/۲۹

الَّذينَ يُؤمِنونَ بِالغَيبِ وَيُقيمونَ الصَّلاةَ وَمِمّا رَزَقناهُم يُنفِقونَ﴿بقره/3﴾

(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [=آنچه از حس پوشیده و پنهان است‌] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.

از همان ابتدا که این حادثه[بعثت] به وقوع پیوست، دو چیز به‌صورت هدفی روشن، در آن وجود داشت: یکی ایجاد آن تحرّک درونی، روحانی و نفسانی در توجّه دادن باطن انسان به خدای متعال. این، آن نکته‌ی اوّل است. یعنی مسأله‌ی ایمان، توجّه به پروردگار عالم، یا به تعبیر بسیاری از آیات قرآن، «ذکر». آنچه خدای متعال به وسیله‌ی بعثت، در درجه‌ی اوّل به انسانها می‌دهد، ذکر و تذکّر و به خود آمدن انسان است. این، قدم اوّل است. تا این نشود، هیچ‌یک از اهدافِ بعثتها و نبوّتها، تحقّق نمی‌یابد. «انّما تنذر مَن اتّبع الذّکر.(۱)» کسی که این تذکّر را در خود به‌وجود آورد و از آن پیروی کند، بعد از آن زمان، قابل انذار، اصلاح، ارشاد، تکامل و مبارزه در راه هدفهای اجتماعی است. این، قدم اوّل است. بشر، وقتی از معنویّت غافل شد، همه‌ی درهای اصلاح و صلاح به روی او بسته می‌شود. امروز به دنیای مادّی نگاه کنید! امروز آنچه که در دنیای مادّی، می‌تواند کلید همه‌ی اصلاحات و سعادتها محسوب شود، همین است که انسانها به خود آیند، متذکّر شوند، هدف خلقت را از ورای این ظواهر مادّی جستجو کنند و در ورای این ظواهر مادّی زندگی، که همین خور و خواب، شهوات، قدرت، مال‌پرستی و این چیزهاست، دنبال حقیقتی بگردند. ریشه‌ی فساد، عدمِ توجه به این باطنِ حقیقیِ عالم است. سرّ، معنا و باطن زندگی و حیات انسان، این است: متوجه یک مبدأ و تکلیف بودن. منتظر یک الهام بودن. گوش به فرمان یک مبدأ حاکم و قادر و صاحب اختیارِ از غیب بودن. این، اصل قضیه است؛ که باز تعبیر دیگر قرآنی، همان «ایمان به غیب» است: «الّذین یؤمنون بالغیب.(۲)» در این ظواهرِ مادّیِ زندگی غرق نمی‌شوند. زندگی را در همین خور و خواب، شهوات، تمایلات انسانی، قدرت، ریاست و امثال اینها، خلاصه نمی‌کنند. این، اوّلین هدیه‌ی بعثتها به انسانها و اوّلین هدف پیغمبر است؛ که آنها را متذکّر کند و به آنها ایمان بدهد؛ آن هم ایمان به غیب.۱۳۷۴/۰۹/۲۹

ادامه »

پس ندایی بر می‌خیزد که “سلام بر شما ای بهشتیان"، نظر لطف خداوند چنان بهشتیان را مجذوب می‌کند که از همه چیز جز او غافل می‌شوند، و همه نعمت‌های بهشتی را در آن حال به دست فراموشی می‌سپارند.   سلامٌ قولاً مِن رَبِّ رحیم   سلامٌ علی نوح ٍ فی العالمین   سلامٌ علی اِبراهیم   سلامُ عَلی موُسی و هارون   سلامُ علی آلِ یاسین   سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ   سلامُ هیَ حتّی مَطلَعِ الفَجر

ادامه »

ادامه »

خداوند در كوه طور امورى را از بنى ‏اسرائیل پیمان گرفت و از آنان خواست كه بر انجام آن پایبند باشند؛ امّا آنان با آن كه شنیدند ولى نافرمانى كردند.

استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه نود و سوم سوره بقره پرداخته است.

«وَ إِذْ أَخَذْنا ميثاقَكُمْ وَ رَفَعْنا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا ما آتَيْناكُمْ بِقُوَّةٍ وَ اسْمَعُوا قالُوا سَمِعْنا وَ عَصَيْنا وَ أُشْرِبُوا في‏ قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَما يَأْمُرُكُمْ بِهِ إيمانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ» ^{(بقره، 93)}

و به یاد آرید آن هنگام را كه از شما پیمان گرفتیم و كوه طور را بر فراز شما بالا بردیم (و گفتیم) آنچه را (از تورات و دستورات آن) به شما داده ‏ایم محكم بگیرید و گوش دهید. (امّا آنان) گفتند شنیدیم و نافرمانى كردیم و در دل‏ هایشان به سبب كفرشان، گوساله را جاى داده ‏اند. (اى پیامبر به آنان) بگو چه بد است آنچه كه ایمانتان شما را به آن فرمان مى ‏دهد، اگر ایمان دارید.

بنى ‏اسرائیل مى‏ گفتند:

ما فقط به پیامبرى ایمان مى ‏آوریم كه از خودمان باشد و فقط به كتاب او عمل مى ‏كنیم.

قرآن در آیات قبل چند نمونه را بیان كرد تا نشان دهد كه آنان حتى به پیامبر خود موسى و كتاب او تورات، ایمان ندارند و برخلاف آن عمل مى‏ كنند. این آیه نیز یكى دیگر از آن موارد را یادآورى مى ‏كند.

خداوند در كوه طور امورى را از بنى ‏اسرائیل پیمان گرفت و از آنان خواست كه بر انجام آن پایبند باشند؛ امّا آنان با آن كه شنیدند ولى نافرمانى كردند.

زیرا عشق به گوساله طلایى سامرى، چنان در اعماقِ قلبشان ریشه دوانده بود كه جایى براى تفكر و ایمان باقى نگذاشته بود و جالب آن كه با همه این نافرمانى باز هم ادعاى ایمان داشتند!.

قرآن در پاسخ آنها مى‏ گوید: آیا ایمانتان به شما دستور مى ‏دهد پیمان خدا را بشكنید؟، گوساله را بپرستید و پیامبران الهى را بكشید؟. اگر چنین است، پس ایمانتان دستوراتِ بدى به شما مى‏ دهد.

از این آیه مى ‏آموزیم كه:

عشق و علاقه افراطى به غیر خدا، هر چه و هر كه باشد، خطرناك است، زیرا انسان را از دیدن حقایق كور مى ‏سازد.

حوزه