واژه شجاعت در اصل به معنی استواری و استحکام قلب و اداره در شرایط سخت و درگیریهای طاقت فرسا است، بنابراین شجاعت یک امر قلبی است و در جان و اعماق روح انسان ریشه دارد. 

     شجاعت در فارسی به معنی دلاوری و دلیری است و بنابراین کس که دلی پرتوان و نیرومند دارد ، شجاع است ف و ضعف یقین ، سرچشمه می گیرد ، چنانکه امیر مؤمنان علی علیه السّلام در سخنی فرمود : شِدَّةُ الجُبنِ مِن عَجزِ النَّفسِ وَ ضَعفِ الیَقِینِ : ترس زیاد از ناتوانی نفس ، و ضعف یقین ، نشأت می گیرد . باید توجّه داشت که شجاعت دارای ابعاد و اقسام وسیع است ، که یک نوع آن شجاعت بدنی است ، ممکن است شخصی از نظر مقاومت بدنی ، بسیار نیرومند باشد ، بازوی ستبر و سینه ای فولادین داشته باشد ، و در میدان جنگ در برابر دهها حریف نیرومند ، ایستادگی کند ، ولی از نظر معنوی ، اراده او ضعیف و ناتوان باشد مثلاً با نشستن یکبار کنار سفره رنگین ، امضای ناحقی به نفع صاحب سفر ، بدهد ، چنین فردی از نظر روحی ، بسیار بزدل و ضعیف است و شجاعت معنوی نخواهد داشت . به عبارت روشنتر شجاعت و صبر (که عزم و اراده محکم قلب است )رابطه تنگاتنگ دارند ، به طوری که کسی که صبر در او نیست . شجاعت نیز در او نخواهد بود . بر همین اساس ، امیر مؤمنان علی علیه السّلام فرمود :

     اَلصَّبرُ شُجاعَةٌ : صبر ، شجاعت است .

     شخصی از امام حسن علیه السّلام پرسید :

     «شجاعت چیست؟» آن حضرت در پاسخ فرمود : 

     مُوافِقَةُ الاَقرانِ ، وَالصَّبرُ عِندَالطِعانِ : «رو در رویی با هماوردان ، و استقامت در میدان جنگ .»

     بنابراین شجاعت معنی وسیعی دار که یک شعبه آن ، شجاعت بدنی و مقاومت جسمی است ، و با توجّه به معنی اراده نیرومند قلبی ، می توان در هر ارزشی که اراده قوی قلبی موجب آن شده ، نقش شجاعت را تماشا کرد ، از این رو امیر مؤمنان علیه السّلام فرمود :

     اَشجَعُ النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ : شجاعترین انسانها کسی است که بر هوای نفس خود پیروز گردد .

     نیز فرموند :

      اَشجَعُ النّاسِ اَسخاهُم : شجاعترین انسانها ، سخاوتمندترین آنها است .

پایگاه اطلاع رسانی حضرت عبدالعظیم علیه السّلام