ازدواج بنیان گذار كانون پر مهر خانواده است و آن قدر مهم و با ارزش است كه حتی در جوامع غیراسلامی و غیردینی هم اهتمام ویژه ای نسبت به آن دارند. در قرآن كریم از آن به عنوان آیه و نشانه ی خدا - كه باعث آرامش و سكونت انسان می گردد ـ یاد شده است؛

«وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» ^{(روم، 21)}،

که این نیاز طبیعی همه ی انسان‏ها می باشد. ازدواج یك امر فطری، خدادادی و طبیعی است كه سلامت «جسم و روح» انسان را تأمین می كند و نقش فراوانی در پرورش استعدادهای روحی و فكری و جسمی انسان برعهده دارد و باعث تكامل انسان می گردد.
شهید مطهری در این راستا می گوید:

انسان بدون ازدواج به مرحله تكامل نمی رسد اگرچه مراحل علمی و معنوی بالایی را گذرانده باشد.

ویژگی های همسر شایسته

هر شخصی كه بخواهد ازدواج موفقی داشته باشد باید ویژگی های همسر مناسب را بداند و طبق آن «ویژگی ها» همسر خود را «انتخاب» كند.
با توجه به روایات و سخن بزرگان ویژگی های مختلفی برای همسر شایسته بیان شده كه برای رعایت اختصار برخی از آنها را بر می شماریم: برای انتخاب همسر شایسته «چهار ویژگی اساسی» و «چهار شرط كمال» است.

الف: ویژگی های اساسی همسر

اول: دین‏داری و تعهد

در روایت می خوانیم: «علیك بذوات الدین»؛ با انسان متدین ازدواج كنید. اعتقاد به خدا و دین باوری نگاه انسان را به هستی و خوشبختی تغییر می دهد. ارزش‏های واقعی را می فهماند. در «فراوانی نعمت» روحیه ی «شكر و انفاق» به دیگران، در «سختی و مشكلات» زندگی، به جای كج خُلقی و بدبینی، «امید و تلاش» را سرلوحه زندگی قرار می دهد. «دین»، انسان را مسئولیت ‏پذیر می كند، و استقلال شخصیت و روی پای خود ایستادن را به انسان هدیه می دهد، همان چیزی كه افراد از همسرشان انتظار دارند و رهایی از تنبلی، و انجام ندادن كارهای لغو، و دوری از گناه كه بنیان خانواده را سست می كند از دیگر نتایج ایمان می باشد. خلاصه در «سایه ی دین» است كه انسان «طعم خوشبختی» را می چشد.

دوم: اخلاق نیك

از امام باقر(علیه السلام) حكایت شده كه می فرماید: «اذ جاءكم من ترضون خُلقه و دینه فزوجّوها»؛ اگر كسی كه برای خواستگاری شما آمد از اخلاق و دین داری او راضی هستید، پس با او ازدواج كنید.

سوم: شرافت خانوادگی و اصالت داشتن

نه به این معنا كه شهرت، ثروت یا موقعیت اجتماعی بالا داشته باشند، بلكه با نجابت و بزرگوار باشند و به كارهای باطل و حرام شهرت نداشته باشند.

چهارم: عاقل باشد و احمق و نادان نباشد

البته فرق است بین «عاقل» و «عالم و با سواد»، زیرا چه بسیار افرادی كه سواد بالائی ندارند اما تدبیر و عقل معاش و عقل معاد خوبی دارند.

ب: شرائط كمال همسر:

اول: سلامت جسمی و روحی

اگر هم بیماری خاصی وجود داشت از كم و كیف و چگونگی آن قبل از عقد با خبر شود و با اطلاع كافی ازدواج كند.

دوم: زیبایی از نظر ظاهری

یك حداقل زیبایی را داشته باشد. البته كمال زیبایی یك «امتیاز» است و «شرطی» كه مانع ازدواج باشد نیست. برخی افراد به هنگام انتخاب همسر فقط «زیبایی های معنوی» همسر خود را مد نظر دارند و نسبت به «زیبایی های ظاهری» بی توجهی می كنند و مهم نمی دانند. و از طرفی برخی افراد نیز به خاطر انتخاب «همسر زیبا» بقیه ی ویژگی های همسر مناسب را «فدای زیبایی ظاهری» می كنند و به صِرفِ داشتن زیبایی ظاهر كفایت می كنند. این دو گروه «افراط» و «تفریط» می كنند، و بدیهی است كه در طول زندگی به مشكل بر می خورند از این رو پیشنهاد می شود در این زمینه «اعتدال و میانه روی» رعایت شود.

سوم: علم

«آگاهی»، درك انسان را نسبت به زندگی بالا می برد البته در حد معمول، و اصرار بر مدارج بالا برای تشكیل زندگی نیاز نیست.

چهارم: هم ‏شأنی

هم كُفو بودن و هم‏ سانی در مسائل مختلف مثل ایمان، توانائی های فكری و فرهنگی، در مسائل جسمی و جنسی، در زیبایی، در امور مالی و اقتصادی و سیاسی و… تناسب داشته باشند.

یادآوری:
درباره ی مسئله ی مهم ازدواج، انسان احتیاج دارد به مطالعه كتبی كه در این زمینه وجود دارد و بعد مشاوره حضوری یا غیرحضوری با كارشناسان و روانشناسان متخصص و متعهد در این موضوع.

________________________

پژوهشکده باقرالعلوم (علیه السلام)