در این فرصت که روز درختکاری نامیده شده، بنا داریم در راستای این موضوع با هم گفتگویی داشته و دیدگاه اسلام را در این باره بیشتر بدانیم. با ما همراه باشید.

یکی از نعمت های الهی که در قرآن کریم بسیار بر آن تأکید شده است، درخت است. در نگاه نخست آدمی از این همه توجهی که دین اسلام به عنوان یک دین جاودان به موضوع درخت و گیاه آن هم در عصر جاهلیت، می کند، باعث تعجب است. اما وقتی به موضوع با نگاه دقیق تری توجه می شود می بینیم که این نعمت، يكي از زيباترين مظاهر خلقت و جلوه‌اي زیبا و قابل تأمل از  تجليات آفريدگار عالم است.

در بیان قرآن کریم درخت  نماد آباداني و شاخص سرسبزي و خرمي، مظهر زندگي، باعث لطافت هوا و موجب آسايش انسان و صفا و پاكي طبيعت است.

توجه به این موضوع در همین جا تمام نمی شود، در روایات نیز به اهمیت گیاه، درخت و درختکاری به طرق مختلف اشاره شده است؛ امام صادق علیه السلام به مفضل می‌فرماید: «… مَعَ مَا فِي النَّبَاتِ مِنَ التَّلَذُّذِ بِحُسْنِ مَنْظَرِهِ وَ نَضَارَتِهِ الَّتِي لَا يُعَدُّ لَهَا شَيْ ءٌ مِنْ مَنَاظِرِ الْعَالَمِ وَ مَلَاهِيهِ؛ نگریستن به گل های رنگارنگ و درختان سرسبز و خرم، چنان لذتی به آدمی می‌بخشد که هیچ لذتی را با آن برابر نمی‌توان کرد.» (2)
از امام کاظم علیه السلام نیز نقل شده است که فرمود: «ثَلَاثٌ يَجْلِينَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ وَ النَّظَرُ إِلَى الْمَاءِ الْجَارِي وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَجْهِ الْحَسَنِ؛ سه چیز، چشم را جلا می‌بخشد [و بر روشنایی آن می‌افزاید]: نگریستن به گیاهان خرم و سرسبز، نگاه به آب جاری، و نظاره کردن صورت زيبا.» (3)

صدقه ای به نام کاشت درخت

اهمیت این موضوع به جایی رسیده که در احادیث کاشت درخت مفید، صدقه ای به حساب صاحب آن و کسی که درخت را می کارد نوشته می شود، به روایتی از پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله در این مورد توجه بفرمایید؛ «هر مسلمانی که درختی بکارد یا زراعتی کشت کند که از آن پرندگان و انسان ها و یا حیوانی بخورند، چنین کاری برای او صدقه محسوب می شود».(4)

همچنین در کنزُالعُمّال از آن حضرت روایت شده است که فرمود: «هر کس درختی بکارد و از آن حفاظت کند تا ثمر دهد، خداوند به اندازه ثمره آن، به وی پاداش خواهد داد.» (5)

روایات زیادی در باب توجه به درخت و درختکاری مطرح شده که همگی به شیوه هایی به بیان اهمیت این موضوع پرداخته اند.

به راستی اگر هر یک از ما شهروندان و افرادی که در جامعه زندگی می کنیم به این مهم توجه می کردیم، دیگر از آلودگی و این همه مشکل زیست محیطی خبری بود؟ در مشکلاتی که امروز دامنگیر همه ی کشور مخصوصا بعضی از شهرهای خاص شده، هر کدام از ما چقدر خود را باید مقصّر بدانیم؟

مدیریت حرف اول را می زند

درست است اسلام به درخت و درختکاری توجه شایانی کرده است اما این موضوع را باید درست فهمید و در جهت گیری درست عملی نمود.
این که مسئولی با سوء مدیریت بیاید و محوطه و فضایی را آباد کرده و انواع درخت کاری و گل کاری انجام داده اما چندی بعد دوباره آن ها را از بین برده و به بهانه تغییر و ایجاد فضای بهتر بیت المال را هدر دهد، باید بداند که به همان میزان که در اسلام به درختکاری بها می دهد، به همان میزان، بلکه بیشتر به بی توجهی بیت المال و سوء مدیریت هشدار داده چنانچه امام علی علیه السلام در باب مدیریت و درست انجام دادن مسئولیت این گونه می فرماید: «هر کس کار امانت (مسئوليت) را سبک بشمارد و در آن خيانت روا دارد و جان و دين خود را از خيانت، پاک ننمايد، درهاي خواري را در دنيا به روي خود گشوده و در قيامت، خوارتر و رسواتر خواهد بود. در ادامه مي فرمايند: «و به يقين، خيانت بر امت، بزرگترين خيانت است و فريبکاري پيشوايان، زشت ترين فريبکاري هاست.» (6)

کلام آخر

هر کدام خود را مسئول بدانیم که از همین امروز به این امر اهتمام داشته و در جهت رشد و پرورش فرهنگ درختکاری حرکت سازنده داشته باشیم. البته این سخن به معنای سلب مسئولیت از مسئولین مرتبط با محیط زیست و شهرداری که مسئول این موارد هستند نیست. اگر همه ی افراد تک تک به وظایف خود در جایگاهی که قرار دارند توجه کنند، مشکلات قطعاً و قطعاً کم و در نهایت از بین خواهند رفت.

پی نوشت:
1- آیه 25 سوره بقره
2- توحيد المفضل، مفضل بن عمر جعفى كوفى، انتشارات مكتبة الداورى، قم، 1969 م، ص154.
3- روضة الواعظين، محمد بن حسن فتال نيشابورى، انتشارات رضى، قم، ج2، ص 308.
4- حسین نوری طبرسی، همان، ج 13، ص 460، ح 15895.
5-  همان، ح 15894.
6- نهج البلاغه ، نامه 26، ص 508