ز سوز غم پر پروانه مي‏ سوخت‏

ز داغ لاله‏ اي گل خانه مي‏ سوخت‏

 

ز برق حادثه گنجينه عشق‏

چو شمعي در دل ويرانه مي‏ سوخت‏

 

وجودش را شرر زد آشنائي‏

که از جورش دل بيگانه مي ‏سوخت‏

 

بنوشيد آب از پيمانه زهر

دل پاکش از اين پيمانه مي‏ سوخت‏

 

ز آواي جواد آن جان زهرا

نهال گلشن جانانه مي‏ سوخت‏

 

ميان حجره بود و ناله مي‏ کرد

به حال وي دلي آنجا نمي ‏سوخت‏

 

به ياد روي بابا در مدينه‏

پسر چون شعله‏ ور کاشانه مي‏ سوخت‏

 

ميان لاله‏ هاي اشک ياسر

چراغ چشم آن دردانه مي ‏سوخت‏ 

_{محمود تاری یاسر}

 

 

فرهنگ جامع سخنان امام جواد، مسلم صاحبی،

زمستان:1387، صص132-134.

 

امام جواد علیه السلام:

 

اَفْضَلُ الْعِبادَةِ الاِْخْلاصُ

 

با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالص و بدون ریا باشد

تنبیه الخواطر / 2 / 109

 

 

1. بایدها و نبایدها در خدمت به مردم

 

خداوند بندگانی دارد که نعمتهایش را به آنان اختصاص داده است و مقرر کرده است که از آن بذل و بخشش کنند و اگر خودداری کنند، از آنان می گیرد و به دیگران منتقل می کند.

 

اخلاص

شرط پذیرش هر عملی، از جمله خدمت به مردم، اخلاص است و مؤمن باید به انگیزه جلب رضایت الهی خدمتگزار «عیال الله» باشد و هرچه ناخالصی در عمل بیشتر باشد، درجه مطلوبیت آن هم پایین تر خواهد آمد. از دیدگاه امام جواد علیه السلام، علاوه بر دخالت اخلاص در اصل عمل، در تداوم اعمال نیز باید اخلاص جاری باشد. چه بسا عملی که انجام آن با خلوص است، ولی عامل به آن بعد از عمل، آن را به ریا و ناخالصی آلوده و از درجه مقبولیت الهی ساقط می کند؛
لذا امام جواد علیه السلام فرمود:

«اَلإبْقاءُ عَلَی الْعَمَلِ اَشَدُّ مِنَ الْعَمَلِ»؛

بقای بر عمل سخت تر از خود عمل است.

و آن گاه که پرسیدند بقای بر عمل یعنی چه؟

امام فرمود:
«یَصِلُ الرَّجُلُ بِصِلَةٍ وَیُنْفِقُ نَفَقَةً لِلهِ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ فَکُتِبَ لَهُ سِرّا ثُمَّ یَذْکُرُها وتُمْحی فَتُکْتَبُ لَهُ عَلانِیَةً، ثُمَّ یَذْکُرُها فَتُمْحی وَتُکْتَبُ لَهُ رِیاءً»(1)؛

مردی هدیه ای می دهد و برای خدای یگانه انفاقی می کند، پس برایش به عنوان «عمل پنهانی» نوشته می شود. سپس او کارش را یادآوری می کند، در این وقت عنوان قبلی محو می شود و «عمل آشکار» برایش نوشته می شود. آن مرد دوباره عملش را یادآوری می کند، پس عنوان قبلی محو می شود و برایش «عمل ریایی» نوشته می شود.

 

...

خدمت در حد توان

مردی خدمت امام جواد علیه السلام آمد و گفت: به اندازه جوانمردی ات به من کمک کن. امام فرمود: این قدر نمی توانم. گفت پس به اندازه جوانمردی خودم، کمک کن. فرمود: این را می توانم. سپس به غلام خود فرمود: ای غلام! صد دینار به او بده.(2)

 

نابودی نعمت

امام جواد علیه السلام می فرماید:

«اِنَّ لِلهِ عِبادا یَخُصُّهُمْ بِالنِّعَمِ وَیُقِرُّها فیهِمْ ما بَذَلُوها فَإِذا مَنَعُوها نَزَعَها عَنْهُمْ وَحَوَّلَها اِلی غَیْرِهِمْ»(3)؛

خداوند بندگانی دارد که نعمتهایش را به آنان اختصاص داده است و مقرر کرده است که از آن بذل و بخشش کنند و اگر خودداری کنند، از آنان می گیرد و به دیگران منتقل می کند.

بر این اساس، امام جواد علیه السلام قرار گرفتن و تمرکز نعمتها در دست برخی افراد را سنّت و خواسته ای الهی می داند که امری هدفمند است و هدف از آن هم، واگذاری به دیگران می باشد؛ لذا صاحبان مال و جاه و مقام و موقعیت باید آنچه را به دست می آورند، اولاً نعمت و سپرده الهی بدانند و ثانیا واگذاری و خدمت به مردم را وظیفه خود بدانند و ثالثا مطمئن باشند که در صورت ترک وظیفه، همان خدایی که این نعمتها و امکانات را به آنان سپرده است، توان بازپس گیری و واگذاری آن را به افراد دیگر دارد.

 

امام جواد علیه السلام در حدیثی دیگر، به طبیعی بودن این وضعیت و سنت الهی بودن آن چنین اشاره می کند:

«ما عَظُمَتْ نِعْمَةُ الله ِ عَلی اَحَدٍ اِلاّ عَظُمَتْ عَلَیْهِ حَوائِجُ النّاسِ، فَمَنْ لَمْ یَحْتَمِلْ تِلْکَ الْمَؤونَةَ عَرَضَ النِّعْمَةَ لِلزَّوالِ»(4)؛

نعمت خدا بر کسی زیاد نمی شود، مگر اینکه نیاز مردم هم به او بیشتر می شود. پس کسی که این زحمت را تحمل نکند، نعمت را در معرض زوال قرار می دهد.

 

مرز خدمت

خدمتگزاری نیز مانند هر رفتار اجتماعی دیگر مرزی دارد و طبعا باید به انسانهایی خدمت کرد که اهلیت خدمت را دارند، نه آنکه با ارائه خدمت، در مسیر غیر الهی شان مستحکم تر شوند. برای همین، اهل بیت علیهم السلام هرگاه ارائه خدمت به منحرفان، عامل جذب و تألیف قلوب و هدایت آنان می شد، از هیچ نوع خدمت و حتی گذشت از توهینها و… دریغ نداشتند. و در کنار آن، هرگاه هم که تشخیص می دادند خدمت رسانی به یک شخص منحرف موجب تقویت و یا رسمیت وی می شود، از آن پرهیز می کردند. نمونه ای از رفتارهای امام جواد علیه السلام در این باره را می خوانیم:
علی بن مهزیار می گوید: به امام جواد علیه السلام نوشتم: فدایت شوم! پشت سر کسی که قائل به جسمانیت خداست، نماز بخوانم؟

فرمود:

«لا تُصَلُّوا خَلْفَهُمْ وَلا تُعْطُوهُمُ الزَّکاةَ وَابْرَؤُوا مِنْهُمْ بَرِئَ الله ُ مِنْهُمْ»(5)؛

پشت سرشان نماز نخوانید و چیزی از زکات به آنها ندهید و از آنان بیزاری بجویید که خدا از آنان بیزار است.

2. آثار خدمت رسانی به مردم

اهل نیکوکاری به کار خیرش بیشتر از نیازمندان به خیر، محتاج است؛ چون پاداش و مباهات و ذکر خیر آن کار برای نیکوکار است. پس کسی که کار خوبی می کند، ابتدا به خودش نیکی کرده است؛ پس تشکر بابت کاری را که در واقع به سود خود کرده، از دیگران نباید بخواهد.

 

رضایت الهی

امام جواد علیه السلام می فرمود:

«ثَلاثٌ یَبْلُغَنَّ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ الله: کَثْرَةُ الاِْسْتِغْفارِ وَخَفْضُ الْجانِبِ وَکَثْرَةُ الصَّدَقَةِ»(6)؛

سه چیز بنده را به مقام رضوان الهی می رساند: استغفار زیاد، فروتنی با مردم و زیاد صدقه دادن.

پاداش، مباهات و نام نیک

امام جواد علیه السلام می فرمود:

«اَهْلُ الْمَعْرُوفِ اِلَی اصْطِناعِهِ اَحْوَجُ مِنْ اَهْلِ الْحاجَةِ اِلَیْهِ، لاَِنَّ لَهُ اَجْرَهُ وَفَخْرَهُ وَذِکْرَهُ، فَمَهْما اِصْطَنَعَ الرَّجُلُ مِنْ مَعْرُوفٍ، فَاِنَّما یَبْدَأُ فیهِ بِنَفْسِهِ فَلا یَطْلُبَنَّ شُکْرَ ما صَنَعَ اِلی نَفْسِهِ مِنْ غَیْرِهِ»(7)؛

اهل نیکوکاری به کار خیرش بیشتر از نیازمندان به خیر، محتاج است؛ چون پاداش و مباهات و ذکر خیر آن کار برای نیکوکار است. پس مردی که کار خوبی کرد، ابتدا به خودش نیکی کرده است؛ لذا تشکر بابت کاری را که در واقع به سود خود کرده، از دیگران نباید بخواهد.
_________________________
پی نوشت:
1. کافی، ج2، ص296؛ بحارالانوار، ج67، ص233.
2. کشف الغمه، ج2، ص368؛ حلیة الابرار، ج2، ص408.
3. کشف الغمه، ج2، ص364؛ فصول المهمه، ص261؛ بحارالانوار، ج78، ص79.
4. فصول المهمه، ص261؛ بحارالانوار، ج78، ص79.
5. امالی صدوق، ص352؛ بحارالانوار، ج3، ص292.
6. کشف الغمه، ج2، ص349؛ بحارالانوار، ج75، ص81.
7. بحارالانوار، ج75، ص79.

 

مبلغان - آذر و دی 1383، شماره 61

 

ديدي آخر خون به قلب مرتضي شد 
دخت مأمون قاتل ابن ‏الرضا شد 
وا اماما 
وا اماما 
آنکه بودي عالمي مرهون جودش‏ 
در جواني آب شد شمع وجودش‏ 
وا اماما 
وا اماما 
تشنه لب در بين حجره دست و پا زد 
از غريبي قاتل خود را صدا زد 
وا اماما 
وا اماما 
در دلش داغ عطش چون لاله افتاد 
ناله زد پيوسته تا از ناله افتاد 
وا اماما 
وا اماما 
مرغ حق زد دست و پا در آشيانه‏ 
پيکرش افتاده روي بام خانه‏ 
وا اماما 
وا اماما 
شهر بغداد از برايش نينوا بود 
سايبانش بال مرغان هوا بود 
وا اماما 
وا اماما 
آنکه خاک مقدمش رشک برين شد 
پيکرش در کوچه ‏ها نقش زمين شد
 شاعر:رستگار

چهارده آیینه،به همت محمدخرم فر،

انتشارات عصر ظهور،1385،صص468-469

 

 

جواد الائمه مهربان بود و خیرخواه. دست مردم را در دستان خدا می گذاشت و می فرمود:

«کَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللّهُ کافِلُهُ»[1]

چگونه درماند کسی که خداوند سَرپرست او باشد؟ 

او می فرمود تا وقتی در آغوش خدا هستید نگران گرفتاریها نباشد:

«لَؤْكانَتِ السَّمواتُ وَالْأرْضُ رَتْقَا عَلى عَبْدٍ ثُمَّ اتَّقىَ اللّه َ تَعالى لَجَعَلَ مِنْها مَخْـرَجا»[2]،

اگر آسمانها و زمين بر شخصى بسته باشد، ولى تقـواى الهى پيـشه كـند، خداوند گشايشى از آنها برايش قرار مى دهد.

او راه رسیدن به سربلندی و عزت را در اعتماد به خدا می دانست و می فرمود:

«الثِّقَةُ باللّه ِ تعالى ثَمَنٌ لِكُلِ غالٍ ، وسُلَّمٌ إلى كُلِّ عالٍ»[3]

اعتمادِ به خداوند متعال، بهاى هر چيز گرانی است و نردبان رسيدن به هر بلندايی. و می فرمود:

«عِزُّ الْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ»

عزّت مؤمن در بی نیازی و طمع نداشتن به مال و زندگی دیگران است»[4] 

حیف اما مهرش را برنتافتند. دنیا را بدون او خواستند و در جوانی با زهر کینه مسمومش ساختند. امام جوان در گوشه حجره مظلومانه جان داد و مردم نفهمیدند چه گوهری از دستشان رفت. 

روضه کوتاه نکته سر بسته
حجره تاریک حجره در بسته

جگری رفته رفته سم می خورد
قصۀ تازه ای رقم می خورد

عرش را ناله ای تکان می داد
تشنه ای روی خاک جان می داد

_{شاعر: علی زمانیان}

 

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای میثم مطیعی

...

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای حنیف طاهری

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای محمدرضا طاهری و حسین طاهری

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای حسین سیب سرخی

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای محمد حسین پویانفر

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای حمید علیمی

گلچین مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای مهدی رعنایی

 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:

خادمی امام رضا علیه‌السلام افتخار من است

 

واکنش رئیس جریان صدر عراق به اعمال مجدد تحریم‌های ایران

 

محمدحسن مشکی کارشناس مذهبی، در مورد وظایف شخص منتظر گفت:

شخصی منتظر واقعی است که ظهور و غیبت امام عصر (عج) برای او تفاوتی نداشته باشد و اطاعت از دستورات قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام را همانگونه انجام دهد که گویا در محضر امام قرار دارد.

وی با توجه به تکالیف منتظران تاکید کرد:

شخص منتظر در زمان غیبت وظایفی را بر عهده دارد. این شخص باید در تمهید و مقدمه‌سازی ظهور فعال باشد. بر این اساس در قدم نخست باید نسبت به شناخت امام زمان (عج) و شناساندن حضرت به مردم تلاش کند. این شناخت صرفا شناخت شناسنامه‌ای نیست، بلکه باید راه و کلمات حضرت و مسائل مرتبط با بحث مهدویت را به خوبی تشخیص دهد. به دنبال آن نیاز است این موضوع را به دیگران از جمله جوانان و نوجوانان منتقل کند. این وظیفه در بخش اندیشه قرار می‌گیرد.

کارشناس مذهبی با تاکید بر روایتی که در مورد ضرورت شناخت امام عصر(عج) وارد شده است، اشاره کرد: روایتی در بین شیعه و اهل سنت مشهور است که

«مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة؛

هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، مرگش، مرگ جاهلی است».

این موضوع نشان می‌دهد که در هر عصری امامی وجود دارد که معرفت نسبت به ایشان مورد طلب خداوند متعال است.

---

مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة

---

...

وی با اشاره به تکالیف عملیاتی منتظران گفت: منتظران در بخش عمل نیز وظایف فردی و اجتماعی دارند. بخش اجتماعی در این موضوع از بخش فردی حساس‌تر محسوب می‌شود. فرد باید واجبات خود را انجام دهد و از محرمات دوری کند؛ اما این موضوع در بخش اجتماعی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. حدیث قدسی از امام حسین علیه السلام نقل شده است که خداوند متعال نواقص امور فردی انسان‌هایی را که خود را تحت ولایت حاکم عادل الهی قرار دهند، جبران می‌کند. ممکن است انسان‌هایی اهل تقوای فردی باشند؛ اما برای ایشان تفاوت نداشته باشد که تحت ولایت چه شخصی قرار بگیرند. این روایت اشاره می‌کند خداوند متعال این انسان‌ها را با همان حاکمی که از او پیروی کرده اند، محشور می‌کند.

مشکی با توجه به عنایتی که خداوند به انسان‌های پیرو حاکمیت عادل دارد، تاکید کرد: خداوند نواقص اعمال فردی انسان‌هایی را که پیرو یک انسان عادل هستند و پرچم آن حاکم عادل را که در راس آن اهل بیت علیه السلام و جانشینان ایشان قرار دارند، مستحکم می‌کنند، جبران می‌فرماید؛ لذا شخص منتظر در بخش مربوط به وظایف اجتماعی باید خود را تحت حاکمیت نایب امام زمان (عج) و ولی فقیه قرار دهد.

وی با تاکید بر روایت امام صادق علیه السلام در مورد ضرورت آمادگی برای ظهور حضرت امام زمان (عج)، خاطرنشان کرد: امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

«لیعدّن احدکُم لخروج القائم ولو سهماً, فانّ اللّه اذا علم ذلک من نیّته رجوتُ لان یُنسىٌ فى عمره حتّى یدرکه و یکون من اعوانه وانصاره؛

باید هر یک از شما براى خروج قائم اسلحه آماده کند. چون وقتى خداوند ببیند کسى به نیّت یارى مهدى اسلحه تهیّه کرده، امید مى رود خداوند عمر او را دراز کند تا ظهور را درک کند و از یاوران مهدى باشد». این موضوع زمانی محقق خواهد شد که منتظران خود را تحت حاکمیت نایب امام زمان (عج) قرار دهند و جامعه‌ای آماده کرده باشند که دارای قدرت نظامی و سیاسی باشد و مقدمه‌ای برای حاکمیت جهانی حضرت مهدی (عج) باشد.

میزان