رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (سه‌شنبه) در مراسم تشییع و وداع با رفیق دیرین و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی و همکار نزدیک سال‌های متمادی در عهد جمهوری اسلامی حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی (رحمة‌الله‌علیه) در دانشگاه تهران حضور یافته و بر پیکر آن همرزم و مبارز قدیمی نماز اقامه کردند.

فيلم           [دریافت تمام تصاویر (Zip)]

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَينَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا^{(الفتح/29)}

محمد (صلی الله علیه و آله) فرستاده خداست؛ و کساني که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شديد، و در ميان خود مهربانند؛ پيوسته آنها را در حال رکوع و سجود مي‌بيني در حالي که همواره فضل خدا و رضاي او را مي‌طلبند؛ نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمايان است؛ اين توصيف آنان در تورات و توصيف آنان در انجيل است، همانند زراعتي که جوانه‌هاي خود را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته تا محکم شده و بر پاي خود ايستاده است و بقدري نمو و رشد کرده که زارعان را به شگفتي وامي‌دارد؛ اين براي آن است که کافران را به خشم آورد (ولي) کساني از آنها را که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده‌اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظيمي داده است.

 

پیامها:

1 - مسلمانان باید در برابر دشمن؛ خشونت، قاطعیّت، صلابت و شدّت داشته و در برابر دیگر مؤمنان؛ رأفت، مودّت، رحمت و عطوفت، مهر و احساسات داشته باشند. «اشداء على الكفّار رحماء بینهم»

2- ملاك مهر و قهر، ایمان و كفر است، نه قوم و قبیله و مال و ثروت. «اشداء على الكفّار رحماء بینهم»

3- بخش‏هایى از تورات و انجیل فعلى، دست نخورده و تحریف نشده است، لذا قرآن در مواردى به آنها استناد مى‏كند. «ذلك مثلهم فى التّوراة و… الانجیل»

4- در كتب آسمانى قبل نیز پیش ‏گویى ‏هایى بوده است. در تورات و انجیل، سیماى یاران پیامبر اسلام مطرح شده است. «ذلك مثلهم فى التّوراة و… الانجیل»

...

 اسلام ناب محمدی اسلام سرسختی با دشمنان و مهربانی با مسلمانان است

موضوع مهم و دارای اولویّت [از مسائل جهان اسلام]، نگاه هوشمندانهای است که فعّالان دلسوز جهان اسلام باید به تفاوتِ میان اسلام ناب محمّدی و اسلام آمریکایی داشته باشند و از خلط و اشتباه میان این دو، خود و دیگران را برحذر بدارند. نخستین بار امام راحل بزرگ ما به تمایز این دو مقوله همّت گماشته و آن را وارد قاموس سیاسی دنیای اسلام کرد. اسلامِ ناب، اسلامِ صفا و معنویّت، اسلامِ پرهیزکاری و مردمسالاری، اسلامِ «اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّار رُحَماءُ بَینَهُم»(الفتح/29) است. اسلامِ آمریکایی، پوشاندن لباس اسلام بر نوکری اجانب و دشمنی با امّت اسلامی است. اسلامی که آتش تفرقه میان مسلمین را دامن بزند، به جای اعتماد به وعدهی الهی، به دشمنان خدا اعتماد کند، به جای مبارزه با صهیونیسم و استکبار با برادر مسلمان بجنگد، با آمریکای مستکبر علیه ملّت خود یا ملّتهای دیگر متّحد شود، اسلام نیست؛ نفاق خطرناک و مهلکی است که هر مسلمان صادقی باید با آن مبارزه کند.۱۳۹۳/۰۷/۰۸

پیام به حجاج بیت‌الله‌الحرام‌

 

 

مداحی های  شهادت حضرت معصومه سلام الله علیها با نوای مداحان مختلف

سال 94

1. حاج محمود کریمی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ای در یم عصمت یا حضرت معصومه (روضه)			16,617	0:17:38
2	دم آخر بی تو چشم من گریونه (زمینه)			4,870	0:05:06

2. حاج سید مهدی میرداماد
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	گوشه ی ویرانه های شام (روضه)			5,426	0:05:42
2	یک ساله از تو دورم و بی یاورم (واحد)			4,357	0:04:33
3	یارم گله داره (شور)			1,483	0:01:29

3. حاج سعید حدادیان
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	روضه حضرت معصومه سلام الله علیها			7,186	0:07:34
2	تو رو می بینم کنارم (شور)			10,963	0:11:36
3	روضه حضرت زهرا سلام الله علیها			16,672	0:17:42

4. حاج میثم مطیعی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	فراز هایی از زیارت نامه حضرت زهرا (سلام الله علیها)(مناجات)			3,482	0:03:37
2	یک صبح میشود که برایم دعا کنی (روضه)			9,484	0:10:01
3	به یاد شهدای مسلمان نیجریه (حرف دل)			4,555	0:04:46
4	شدم راهی تا که کنارت باشم (زمینه)			7,999	0:08:26
5	هنوزم خون ها میریزه (زمینه جدید شهدای نیجریه)			3,320	0:03:27
6	خیال تو از اهل قم راحت (واحد)			4,619	0:04:50
7	آستان بوس توام اخت الرضا (واحد)			1,862	0:01:54
8	مداحی انگلیسی (به یاد مسلمان های مظلوم نیجریه)			7,003	0:07:23
9	روضه باب الحوائج موسی بن جعفر(علیه السلام)			5,451	0:05:43
10	روضه پایانی آخر جلسه (مناجات)			3,962	0:04:08

...

5

. حاج حسین سیب سرخی

/> ردیف

موضوع

پخش اجرا

حجم
(KB)

زمان

1 شبا بیتاب یه زیارت بودم بد خوری (شور)   6,652 0:07:00

2 آبرومه شدم گدای حضرت معصومه (واحد)   8,868 0:09:22

3 میمیرم میمیرم دست کی افتاده  (شور)   6,452 0:06:47

4 به صفای تو می خورم سوگند  (شعر خوانی)   5,468 0:05:44

6. حاج عبد الرضا هلالی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	به جای همه عالم به خاک رهت (روضه)			13,815	0:14:39
2	گفتم کسی ندارم گفتی بزن صدایم (روضه)			6,336	0:06:40
3	راس تو میرود بالای نیزه ها  (شور)			2,955	0:03:04
4	منیکه از تو دم میزنم (شور)			1,737	0:01:46

7. حاج محمد طاهری
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ز روی زلف تو یک عمر مست و (مناجات)			14,039	0:14:11
2	اگر چه بال پریدن به آسمان نداری (روضه)			10,355	0:10:09
3	برادر کجایی که دیگه من مردم (شور)			11,607	0:11:02
4	من همون کبوترم که از مشهد الرضاست (شور)			8,623	0:08:12

8. حاج جواد مقدم
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	با اشک دونه نونه غریبونه راه افتادم دنبالت (زمینه)			11,546	0:24:28
2	جان من جانان من  (شور)			10,500	0:07:24
3	غرق در اندوه و غمم رفته زکف چاره ام (واحد)			5,319	0:05:35
4	از آن زمان که خواهر ارباب ما شدی (شعر خوانی)			5,319	0:05:35
5	من اگه عمریه اسم تو رو بردم (شور)			5,319	0:05:35
6	گریه میکنم اخه مثه بچگیام (شور)			5,319	0:05:35
7	با دل من عشق تو درهم شده آقا (شور)			5,319	0:05:35
8	برای کبوترای بی پرو بال (شور)			5,319	0:05:35
9	دوست دارم بابی انت و امی (شور)			5,319	0:05:35
10	رویای من اینه (شور)			5,319	0:05:35
11	تموم ذرات وجود اسیر دل بریه توئه (شور)			5,319	0:05:35
12	میگشایم لب خود را به ثنای ولی الله (مدح امیرالمومنین(ع))			5,319	0:05:35

8. حنیف طاهری
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ای دختر و خواهر ولایت (روضه)			11,546	0:24:28
2	دل رضا بی تابه خواهره (زمینه)			10,500	0:07:24
3	نمیدونی چی کشیدم از دوری (شور)			5,319	0:05:35

9. حاج احمد واعظی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	باز هم میشوم کبوترتان (روضه)			10,386	0:10:59
2	اهل ایران چقدر خوشبختند (روضه)			13,558	0:14:22
3	یه عالمه زخم یه عالمه دود (روضه)			4,973	0:05:13

10. حاج سید مجید بنی فاطمه
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	روضه حضرت معصومه (سلام الله علیها)			10,201	0:10:42
2	روضه حضرت معصومه (سلام الله علیها)			10,673	0:14:12
3	دنبال تو داداش تا انجا دویدم (زمینه)			9606	0:10:04
4	همش دلم میگیره برا حرم (واحد)			5,961	0:06:11
5	این شبا بی تاب یه زیارت بودم (شور)			8,909	0:09:19
6	علی حقیقت روز است و هیچ ممکن نیست (شعر خوانی)			3,710	0:03:46

 

سال 93

1. حاج سید مهدی میرداماد
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	سایه بالا سر خواهر برادر(روضه، جدید)			2,718	0:09:15
2	ای کاش مرغی را(زمینه، جدید)			2,093	0:07:07
3	شکستم از داغ دوری(زمینه، جدید)			5,372	0:05:28
4	محبوبه حی داور(واحد، جدید)			1,413	0:04:48
5	کیستی تو لاله ی کوثری(واحد، جدید)			1,014	0:02:52
6	آسمان فضل را آفتاب(شور، جدید)			2,631	0:02:33

2. روح الله بهمنی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	سایه بالا سر خواهر برادر(روضه، جدید)			4,966	0:21:11
2	ای کاش مرغی را(زمینه، جدید)			2,056	0:08:46
3	شکستم از داغ دوری(واحد، جدید)			1,571	0:05:21

3. حنیف طاهری
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ای دختر و خواهر ولایت(روضه، جدید)			17,844	0:18:57
2	ای همه اعتبار این دنیا(زمینه، جدید)			4,791	0:05:01

4. محمد حسین پویانفر
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	سر نیست که با زلف تو(روضه، جدید)			16,338	0:17:20
2	روی قبرم بنویسید جدایی سخت است(واحد، جدید)			6,954	0:07:20

 

سال 92

1. حاج امیر عباسی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ای بانوی مظلومه فاطمه معصومه(زمینه، جدید)			5,793	0:06:01

 

2. حاج سعید حدادیان
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	شب ها میان صحن شما نور می وزد(روضه، جدید)			11,260	0:15:54
2	قم شهر مقدس قیام است(روضه، جدید)			7,649	0:10:46
3	آه رضا جانم رضا(زمینه، جدید)			8,102	0:11:24

 

3. حاج سید مجید بنی فاطمه
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	من نگویم از شمایم(واحد، جدید)			6,560	0:9:13

 

4. حاج مهدی سلحشور
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	خواهر دل خون ز راه اومده(واحد، جدید)			4,860	0:6:48

 

5. حسن حسینخانی
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	باز هم میشوم کبوترتان(روضه، جدید)			1,556	0:1:38
2	خسته از راه دور آمده ای(روضه، جدید)			1,685	0:1:46
3	شهر قم بر تو احترام گذاشت(روضه، جدید)			2,832	0:2:59

 

6. محمد کمیل
ردیف	موضوع	پخش	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	جواب های سوالات بی جواب شد(روضه، جدید)			5,448	0:7:36
2	ای سوره چشمی بر من آیه بیانداز(روضه، جدید)			5,504	0:7:43
3	بی بی معصومه جان(زمینه، جدید)			2,552	0:3:29

 

سال 91

1. حاج امیر عباسی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	بانوی ملک بهشت نجابت(نوحه، جدید)		3,740	0:5:19
2	سلام ما بر دخت پیمبر(نوحه، جدید)		1,491	0:03:10
3	منم به رسم عاشقی همیشه سائل کرم(واحد، جدید)		4,198	0:08:57
4	یا فاطمه یا ام ابیها(نوحه، جدید)		2,149	0:03:03
5	افسوس که عمری پی اغیار دویدیم(مدح، جدید)		1,409	0:03:00

 

2. سید مهدی میرداماد
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ای به قم آفتاب قلب جهان(مدح، جدید)		2,291	0:06:30
2	دست گل محمدی به شهر قم خوش آمدی(سرود، جدید)		1,884	0:05:21

 

3. رضا پور احمد
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	روضه خانی رضا پور احمد(همراه با مدح، جدید)		6,725	0:19:07

 

سال 90

1. سید مهدی میرداماد
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	چشم تموم شیعه ها ، ابریه مثل آسمون(زمینه، جدید)		3,622	0:10:17
2	بابا محاله که بی رضا زنده بمونم(سنگین، جدید)		1,399	0:03:58

 

2. مجید بنی فاطمه
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	روی قبرم بنویسید که خواهر بودم(روضه، جدید)		2,922	0:08:18

 

3. حاج محمود کریمی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	یه دنیا حسرت بود ، میون این سینم(شور، جدید)		2,345	0:06:40
2	روضه حضرت معصومه سلام الله علیها (روضه، جدید)		5,488	0:15:36

 

4. عرب خالقی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	به لطف دست کریم تو آمدم این سو(سنگین، جدید)		1,888	0:05:22

 

5. ابراهیم رحیمی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	رسیده ام به نفسهای آخرم دیگر(سنگین، جدید)		1,424	0:04:02

 

سال 89

1. سید مهدی میرداماد
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	دوست دارم سر خط باز قلم بگذارم (مناجات، جدید)		1,946	0:05:32
2	ای چراغ شهر قم با فروغ ربانی (مناجات، جدید)		2,237	0:06:21
3	چند روزیست دلم ناله ی ممتد دارد (روضه، جدید)		3,910	0:11:07
4	روضه حضرت معصومه سلام الله علیها (جدید)		2,165	0:06:09
5	اینجا فروغ عشق و صفا موج می زند (روضه، جدید)		4,420	0:12:34
6	ای جوهر عقل عشق نا مفهومی (روضه، جدید)		3,496	0:09:56
7	مانده تنها آرزوی دیدن تو بر دل من (سینه زنی، جدید)		2,995	0:08:31
8	ملیکه ی اهل ولا ، ملیکه ی ارض و سما (سینه زنی، جدید)		2,628	0:07:28
9	بعد بابا ای برادر تکیه گاه من تو بودی (سینه زنی، جدید)		1,355	0:03:51

 

آرشیو

1. مهدی سلحشور
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	یا فاطمه یا فاطمه وای وای		889	0:13:31
2	فاطمه فاطمه ای زینب امام رضا		336	0:05:07
3	دلبر و دلدار من، ماه شب تار من		321	0:04:50
4	روضه		954	0:14:30
5	فاطمه یا فاطمه یا فاطمه		455	0:06:53
6	شکسته بال و بی پناه به کوی تو روان شدم		1,742	0:09:53
7	عمه سادات قبله حاجات روح مناجات		1,240	0:07:02

 

2. حاج محمد رضا طاهری
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	تو نگاه غریب من، حلقه اشک ماتمه		1.891	0:10:45
2	خواهرت گرم رویاته، تو دلش درد و غمهاته		472	0:02:00
3	روضه_1		1.981	0:11:15
4	روضه_2		1.981	0:11:16
5	تو نگاه غریب من حلقه اشک ماتم		1,460	0:08:17
6	جان این ماتم زده، آمده بر لب خدا (کریمی)		779	0:10:41

 

3. حاج منصور ارضی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ای طوطیای دیده ی من، خاک پای تو		440	0:05:58

 

4. مجید بنی فاطمه
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	از غم بانوی بهشت دلا پر از تاب و تب		990	0:05:36
2	ملیکه عرض وسماء ای زینب امام رضا (ع)		1,246	0:07:04

 

5. حاج سعید حدادیان
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	مانند زهرا، محنت کشیدم		471	0:06:24

 

6. حمید علیمی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	بی بی معصومه سلام الله علیها		286	0:03:52

 

7. حاج محمود کریمی
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	یا حضرت معصومه سلام الله علیها		359	0:04:55

 

8. احمد نیکبختیان
ردیف	موضوع	اجرا	حجم (KB)	زمان
1	ساقی ساقی پیاله ای زمی بده به جمع می نوشان		480	0:06:34

 

برای دانلود کردن مرثیه ها، روی آیکون  کلیک راست نموده و  گزینه …Save Target As را انتخاب نمایید.

 با تشکر از سایت آوینی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيهِمْ وَلَا هُمْ يحْزَنُونَ^{(الأحقاف/13)}

کساني که گفتند: «پروردگار ما الله است»، سپس استقامت کردند، نه ترسي براي آنان است و نه اندوهگين مي‌شوند.

پیامها:

1- ایمان به خدا، خوف از دیگران را از بین مى‏برد. «ربّنا اللّه… لاخوف علیهم»

2- تنها كسانى از گذشته خود پشیمان نمى‏شوند كه همواره در راه خدا حركت مى‏كنند. «ربنّا اللّه ثم استقاموا… لا هم یحزنون»

3- جزاى استوارى ایمان و استمرار نیكى‏ها، جاودانه بودن در بهشت و نعمت‏هاى بهشتى است. «استقاموا… خالدین فیها»

4 - بهشت، پاداش اهل عمل است، نه اهل سخن. «جزاءً بما كانوا یعملون»

 

فرمایش حضرت امام حسین علیه السلام :…‌ دینداران‌ واقعی‌ چه‌ بسیار اندكند

قَالَ الْفَرَزْدَقُ: لَقِیَنِی‌ الْحُسَیْنُ علیه‌السلام فِی‌ مُنْصَرَفِی‌ مِنَ الْكُوفَه. فَقَالَ: مَا وَرَاكَ یَا أَبَا فِرَاسٍ؟!

 قُلْتُ: أَصْدُقُكَ؟! قَالَ علیه‌السلام:الصِّدْقَ أُرِیدُ!

 قُلْتُ: أَمَّا الْقُلُوبُ فَمَعَكَ، وَأَمَّا السُّیُوفُ فَمَعَ بَنِی‌ أُمَیَّه؛ وَالنَّصْرُ مِنْ عِنْدِ اللَهِ.

 قَالَ: مَا أَرَاكَ إلَّا صَدَقْتَ! النَّاسُ عَبِیدُ الدُّنْیَا وَالدِّینُ لَغْوٌ عَلَی‌ أَلْسِنَتِهِمْ، یَحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ بِهِ مَعَایِشُهُمْ؛ فَإذَا مُحِّصُوا بِالْبَلآءِ قَلَّ الدَّیَّانُونَ.

 «فرزدق‌ می‌گوید: چون‌ از درنگ‌ در كوفه‌ انصراف‌ پیدا كرده‌، باز می‌گشتم‌، حسین‌ علیه‌ السّلام‌ مرا در راه‌ دیدار كرد و گفت‌: ای‌ أبوفراس‌! پشت‌ سرت‌ چه‌ خبر بود؟

 گفتم‌: راستش‌ را به‌ تو بگویم‌؟! فرمود: آری‌، من‌ راستش‌ را می‌خواهم‌! گفتم‌: دل‌های‌ كوفیان‌ همه‌ با توست‌؛ ولیكن‌ شمشیرهایشان‌ همه‌ بر كمك‌ و مساعدت‌ بنی‌ اُمیّه‌ است‌؛ و یاری‌ و نصرت‌ هم‌ از جانب‌ خداست‌!

 فرمود:

آری‌! این‌ سخنی‌ است‌ كه‌ تو از روی‌ صدق‌ و راستی‌ گفتی‌! مردم‌ همگی‌ بردگان‌ و بندگان‌ مال‌ دنیا هستند؛ و تلفّظ‌ به‌ دینداری‌ فقط‌ كلام‌ لغو و بی‌محتوائی‌ است‌ كه‌ بر سر زبان‌هایشان‌ جاری‌ است‌. پاسداری‌ از دینشان‌ فقط‌ در محدوده‌ای‌ است‌ كه‌ در پرتو آن‌، معیشت‌‌های‌ فراوان‌ به‌ دست‌ آورند؛ و چون‌ با غِربال‌ امتحان‌ و ابتلاء آزمایش‌ شوند معلوم‌ می‌شود كه‌ دینداران‌ واقعی‌ چه‌ بسیار اندكند.»

...

>

«دین و دیندار واقعی در اندیشه امام علی(علیه السلام)» گفت وگوی شفقنا با دکتر دلشاد تهرانی:

وقتی عالم دین به علمش عمل نمی کند، مردم از دین گریزان می شوند.

دکتر مصطفی دلشاد تهرانی، نویسنده و پژوهشگر نهج‌البلاغه و سیره نبوی و علوی با استفاده از سخنان و آموزه های امیرمؤمنان علی علیه السلام علاوه بر اینکه ویژگی های دیندار واقعی و عوامل درونی و بیرونی دین گریزی یک مسلمان را بیان می کند، در پاسخ به اینکه «دین به چه کار دنیای مدرن امروز می آید؟» به شفقنا می گوید: در اندیشه امام علی علیه السلام سبک زندگی دیندارانه شاخصه هایی با عنوان آزادی، اخلاق، حقوق، قانون و عدالت دارد. حال باید از جوان امروز پرسید ما در دنیای مدرن به چه نیاز داریم؟! آیا در این دنیا به آزادی، اخلاق، حقوق، قانون و عدالت به معنای حقیقی آنها نیازی نیست؟! اگر کسی در پاسخ به این سوال می گوید به این اصول نیاز نیست، دیگر سخنی با او نمی توان گفت، اما در حقیقت باید بدانیم زندگی بدون این 5 شاخصه بی معناست. این دین است که به زندگی معنا می بخشد، اگر دین را از انسان ها بگیریم، در واقع معنای زندگی و شاخصه های اصلی ذکر شده را تضعیف کرده ایم.

آزادی، اخلاق، حقوق، قانون و عدالت شاخصه های سبک زندگی دیندارانه

دکتر مصطفی دلشاد تهرانی در گفت و گو با شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)، با توجه به سخنان حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه، ویژگی های دیندار واقعی از نظر ایشان را برشمرد و اظهار کرد: اگر قرار باشد که ما وظایف دینداران را براساس آموزه های علی علیه السلام تبیین کنیم، ابتدا لازم است قدری با تلقی امام علیه السلام از دین آشنا شویم. می توان گفت حضرت دین را زیباترین جلوه رحمانیت خداوند برای هدایت بشر و دینداری را نوعی سبک زندگی در همه عرصه ها می داند؛ سبک زندگی با خود، با دیگران، با طبیعت، مردم نسبت به حکومت، حکومت نسبت به مردم، در عرصه اقتصادی، سیاست و مدیریت و جز این ها. به عبارت دیگر  زیستنی که در همه عرصه های زندگی جای باشد و راه را نشان دهد. در حقیقت سبک زندگی دیندارانه ای که با توجه به آموزه های امیرمؤمنان 5 شاخصه کلی با عنوان آزادی، اخلاق، حقوق، قانون و عدالت دارد.

انسان ها حق دارند سرنوشت سیاسی خود را بدون هیچ اجباری تعیین کنند

او درباره مفهوم «آزادی» به عنوان اولین ویژگی سبک زندگی دیندارانه گفت: مراد از آزادی این است که یک انسان دیندار، باید آزاد از غیر خدا زیست کند و وابسته به خدا باشد. کلمه مسلم معنای عام است و همه پیامبران آمده اند انسان ها را به اسلام دعوت کرده اند، بدین معنا  که انسان فقط تسلیم و عبد خدا بوده و از غیر خدا آزاد باشد. این نوع آزادی در حوزه های مختلف زندگی خود را نشان می دهد. به عنوان مثال در حوزه فردی  انسانی که از غیر خدا آزاد است، تبدیل می شود به کسی که اسیر و وابسته به امور دیگری نیست و تنها تسلیم خداوند است و با عزت، سربلندی و کرامت زندگی می کند؛ اما وقتی که انسان خدا را فراموش می کند مانند خرمایی می شود که پوسته آن بیرون رفته و  می گندد. انسان بدون خدا از هویت حقیقی خود دور می شود. به همین دلیل قرآن می فرماید: «ولا تکونوا کالذین نسوا الله فانسیهم انفسهم اولئک هم الفاسقون؛ مثل کسانی نباشید که خدا را فراموش کرده اند، آنها خودشان را فراموش کرده اند، اینها همان فاسقان هستند.»

این مترجم و شارح نهج البلاغه ادامه داد: در سبک زندگی دیندارانه، انسان ها باید بتوانند آزادی خود را در حوزه اجتماعی – سیاسی نیز رقم بزنند، لذا امام علی علیه السلام اصرار داشتند که انسان ها خودشان زندگی و سرنوشت اجتماعی  و سیاسی خود را بدون هیچ اجباری تعیین کنند. به عنوان مثال وقتی مردم اصرار به بیعت با علی علیه السلام کردند، حضرت به آنها فرمودند: «حکومت برای خودتان است؛ هیچ کس حق ندارد کسی را به شما تحمیل کند مگر کسی را که خودتان بخواهید.»

او آزادی زندگی دیندارانه را در حوزه مدیریتی نیز مورد بررسی قرار داد و تصریح کرد: از منظر امام علی علیه السلام یک مدیر خوب، کسی است که نیروهای خود را با انگیزه، مدیریت و راهبری کند نه اینکه آنان را در تنگنا و فشار قرار دهد. امام علیه السلام معتقد بودند وقتی انسان کاری را از روی اجبار انجام می دهد، کور می شود و اگر همان کار را با انگیزه انجام دهد در واقع در انجام آن بینایی دارد. حضرت تعبیری دارند و می فرمایند که وقتی می خواهید کسی را وادار به کاری کنید آن را زمانی انجام دهید که در او میل، اقبال و انگیزه لازم برای انجام آن ایجاد شده باشد.

اخلاق، محور و اساس زندگی دیندارانه

او به مفهوم «اخلاق» به عنوان دومین ویژگی سبک زندگی دیندارانه اشاره کرد و افزود: امیرمؤمنان اخلاق را محور و اساس زندگی دیندارانه می دانند و معتقدند که اگر قرار باشد انسان بر چیزی بایستد، تعصب بورزد و کوتاه نیاید، آن اخلاق است؛ به همین دلیل در خطبه قاصعه می فرمایند: «اگر چاره ای جز تعصب ورزیدن  نیست، باید تعصب ورزیدن شما درباره خصلت های بزرگوارانه اخلاقی، افعال پسندیده و روابط و مناسبات ستوده باشد» همچنین حضرت در خطبه 176 نهج البلاغه نیز می فرمایند: «ثُمَّ إِیَّاکُمْ وَ تَهْزِیعَ اَلْأَخْلاَقِ وَ تَصْرِیفَهَا؛ آنگاه بپرهیزید از شکستن و دگرگون کردن اخلاق و تبدیل آن به اخلاق نادرست.» این اخلاق در زندگی انسان دیندار باید در همه حوزه ها، فردی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی، اقتصادی، قضایی، نظامی و دیگر حوزه ها شناسایی شود و به آن پایبند بود.

زندگی دیندارانه بدون پاسداشت حقوق معنا ندارد

دلشاد تهرانی درباره مفهوم «حقوق» به عنوان سومین ویژگی سبک زندگی دیندارانه به شفقنا گفت: زندگی دیندارانه بدون پاسداشت حقوق معنا ندارد. امام علی علیه السلام در خطبه 216 نهج البلاغه بیانی دارند که مفهوم آن این است: «خداوند از انسان ها بیش از هر چیز درباره حقوق، پیمان گرفته است و در هیچ چیز مثل حقوق خداوند اصرار نورزیده است» ایشان در بیان دیگری در خطبه 167 می فرمایند: «خداوند حقوق مسلمانان یا انسان ها را در بنیاد و گره گاه خداشناسی و یکتاپرستی محکم کرده است» به عبارت دیگر شما به محض اینکه بگویید خدا و دین، پای حقوق به وسط می آید و باید حقوق را رعایت کنید که این حقوق شامل همه عرصه های فردی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی، نظامی، قضایی، طبیعت و حقوق موجودات دیگر می شود.

انسان در زندگی دیندارانه مرزی را نمی شکند

او به «قانون» به عنوان چهارمین ویژگی سبک زندگی دیندارانه از نگاه امیرمؤمنان اشاره و اظهار کرد: امام علی علیه السلام زندگی دیندارانه را یک زندگی مرزبانانه می داند. به عبارت دیگر انسان دیندار، انسانی است که در حریم حرکت می کند و مرزی را نمی شکند. همه حریم ها را در همه حوزه ها می شناسد و آنها را رعایت می کند. حضرت در کلام 224 نهج البلاغه می فرمایند: « و الله لان أبیت عَلَي حَسَکِ السَّعدانِ مُسَهَّداً أو اُجَرَّ فيِ الأغلالِ مُصَفَّداً، أَحَبُ اِلَيَّ مِن أن الَقي اللهَ وَ رَسولَهُ  یومَ القِيامَةِ ظالِماً لِبعَضِ العبادِ أو غاصِباً لشَيء مِن الحُطام؛ اگر من را شب تا صبح بیدار نگه دارند و شکنجه بدهند یا در غل و زنجیر بکشند و آزار دهند برای من محبوب تر است تا اینکه خدا و فرستاده اش را در روز قیامت در حالی ملاقات کنم که به یکی از بندگان ستمی روا داشته باشم یا چیزی از اموال را به ناحق از آن خودم کرده باشم.»

او درباره «عدالت» به عنوان پنجمین و آخرین ویژگی سبک زندگی دیندارانه گفت: ما باید عدالت را در مفهوم درستش بشناسیم و بدانیم عدالت به این معناست که هر چیزی در جای خودش قرار گیرد، در حقوق عمومی و قانون، مساوات رعایت شود و نسبت به همه انصاف و داد پاس داشته شود و اعتدال و میانه روی رعایت شود و حق هر ذی حقی ادا شود؛ و  لازم است این مفهوم را در همه عرصه های فردی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی، قضایی و جز این ها بشناسیم و آن را رعایت کنیم.

این محقق و پژوهشگر سیره نبوی و علوی ادامه داد: در اندیشه امیرمؤمنان عدالت، حیات آور است و زندگی  وقتی دیندارانه است که مبتنی بر عدالت همه جانبه باشد. به طور کلی انسان در پرتو یک زندگی عدالت محور، قانون گرا، حقوق مدار، اخلاق محور و مبتنی بر پاسداشت آزادی است که می تواند به زندگی پاک و سالم و رو به رشد و تعالی دست پیدا کند.

مهم ترین عامل گریز از دین، اکراه و اجبار در آن است

او به عوامل درونی و بیرونی دین گریزی از نگاه امیرمؤمنان اشاره کرد و افزود: از نگاه حضرت علی علیه السلام یکی از مهم ترین عوامل گریز از دین، «اکراه و اجبار» در آن است. در واقع دینداری امری است از جنس باور، اعتقاد و پیوند خورده به قلب. اگر در چیزی که از امور اعتقادی  است و با قلب و روح انسان پیوند می خورد، اجبار و اکراه وارد شود، همان جا آسیب هم پیدا می شود. بنابراین اگر بخواهیم دیگران را با اکراه و اجبار به دین و دینداری وادار کنیم، آسیب نیز به وجود خواهد آمد. آیات قرآن کریم در این باره بسیار روشن و صریح است. وقتی قرآن در آیه 256 سوره بقره می گوید: «لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ؛  این بدین معناست که در دین و دینداری اکراه و اجبار راه ندارد و خداوند دین و دینداری اجباری را نفی می کند زیرا دین و دینداری از جنس اعتقاد و ایمان است و این ها از امور قلبی است که اکراه و اجبار در آن راه ندارد  و اکراه و اجبار فقط در اعمال ظاهری و افعال و حرکات بدنی و مادّی تأثیر دارد و محال است که با اجبار و اکراه عتفاد و ایمان درست شود. خداوند همچنین در آیه 29 سوره کهف می فرماید: «قُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّکُمْ فَمَن شَاء فَلْیُؤْمِن وَمَن شَاء فَلْیَکْفُرْ؛ بگو سخن حق را، هر کس خواست ایمان بیاورد و هر کس خواست کفر بورزد.» خداوند در آیه 107 سوره انعام می فرماید: «اگر خدا خودش اراده می کرد کسی مشرک باقی نمی ماند» یعنی  شما حق ندارید به زور انسان ها را به دین وادار کنید و سپس خطاب به پیامبر می فرماید: «ما تو را نگهبان مردم قرار ندادیم و تو قیم مردم نیستی» در واقع رویکرد به دین نباید قیم مآبانه شود چرا که آسیب پیدا خواهد شد. خداوند در آیه 99 سوره یونس  خطاب به پیامبر فرمود: « وَلَوْ شَاء رَبُّکَ لآمَنَ مَن فِی الأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعًا أَفَأَنتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّی یَکُونُواْ مُؤْمِنِینَ؛ اگر خدا می خواست، خودش همه را مومن می کرد، آیا تو می خواهی مردم را به زور وادار به دین کنی در حالی که نمی خواهند.» به عبارت دیگر شما می خواهید به زور مردم را مومن کنید! اگر قرار به زور بود، خداوند زورش از همه بیشتر است، اصلا به واقع کسی زوری ندارد.

دلشاد تهرانی ادامه داد: خداوند در آیه 35 سوره انعام بر عدم اجبار در دین تأکید می کند و می فرماید: «وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدى‏ فَلا تَکُونَنَّ مِنَ الْجاهِلينَ؛ اگر خدا می خواست  همه را بر طریق هدایت فراهم می کرد، پس شما از نادانان نباشید» یعنی اگر کسی بخواهد زور و اجبار را وارد دین و دینداری کند، او نادان است و موجب آسیب به دین و دینداری می شود. در آیه 28 سوره هود نیز از زبان حضرت نوح علیه السلام می فرماید: «أَ نُلْزِمُکُمُوها وَ أَنْتُمْ لَها کارِهُونَ؛ آیا ما شما را  وادار به دین و دینداری کنیم در حالی که نمی خواهید» یعنی ما این کار را نمی کنیم، این مساله اصلا موضوعیت ندارد، و این سخن به قول علامه طباطبایی همیشه جاری است و تعطیل بردار نیست.

او تصریح کرد: آیاتی خطاب به پیامبر وجود دارد که آنها نیز نشان بر عدم اجبار و اکره در دین دارد مانند آیات 21 و 22 سوره غاشیه که خداوند خطاب به پیامبر می فرماید: «فَذَکِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَکِّرٌ لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ؛ کار تو تنها یادآوری، راهنمایی و هدایت کردن است. جز این نیست که تو یادآوری کننده هستی، تو سلطه و سیطره ای بر کسی نداری» و در سوره ق آیه45 می فرماید: «و ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخافُ وَعيدِ؛ تو به زور وادارنده آنان نیستی، هر کس را که از وعده عذاب من می ترسد به قرآن پند بده» حضرت علی علیه السلام نیز اجبار در دین را منع کرده اند و می فرمایند: «فَاِنَّ القَلبَ اِذا اُکرِهَ عَمِیَ؛ قلب اگر به اجبار به کاری وادار شود، کور می شود.» بنابراین چون دین یک امری است که با قلب و روح و اعتقادات انسان گره خورده اگر اجبار در آن وارد شود کوری، نفاق، پس زدگی و بیماری های روحی و روانی پدید می آورد.

اگر دین را بد بفهمیم، به دینداری های نادرست کشیده می شویم

این مترجم و شارح نهج البلاغه، «بد فهمیدن و نفهمیدن دین» را یکی دیگر از عوامل آسیب زا به دین و دینداری عنوان و اظهار کرد: اگر ما دین را درست نفهمیم و بد بفهمیم، به یک دینداری های نادرست کشیده می شویم و در نهایت هم به خودمان و هم به دیگران آسیب می زنیم. امیرمؤمنان در بیانی بسیار زیبا در حکمت 145 نهج البلاغه می فرمایند: «كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ وَ كَمْ مِنْ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إِلَّا السَّهَرُ وَ الْعَنَاء حَبَّذَا نَوْمُ الْأَكْيَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ؛ چه بسا روزه داری که از روزه داری خود جز گرسنگی و تشنگی بهره نبرد و چه بسا نمازگزاری که از نماز خود جز بیداری و رنج بری نصیبی حاصل نکند. خوشا خوابیدن زیرکان و خوشا روزه گشادن ایشان ». یعنی خوشا به حال آن کسانی که زیرک هستند، دین و دینداری را درست می فهمند و روزه مستحبی نفهمیده نمی گیرند و نماز شب نفهمیده  نمی خوانند. امام علی علیه السلام در جای دیگری می فرمایند: «کسی که بسیار عبادت می ورزد ولی بدون فهم عمیق مثل خر آسیاب است. خری که او را به چوب آسیاب بسته اند و سنگ آسیا را می گرداند؛ دور خود می گردد ولی راه به جایی نمی برد.» بنابراین اگر دین را بدون فهم عمیق دریابیم و عمل کنیم خود آسیب زاست. امام علی علیه السلام خوارج را نمونه بارز کسانی معرفی کرده است که بسیار عبادت می کردند اما دین را بد می فهمیدند و راه به جایی نمی بردند و آن همه مصیبت برای خود و دیگران و دین ایجاد کردند.

دین در مقابل امور فطری نمی ایستد

او عامل سوم آسیب زا به دین و دینداری را «قرار دادن دین در تباین با فطریات و ضروریات زندگی» بشری دانست و افزود: اگر دین به گونه ای دریافت شود و به نحوی ارائه گردد که با ضروریات وجودی، طبیعی، فطری، عقلی و حسی بشر تباین داشته باشد و در تقابل با این ضروریات قرار گیرد، دین و دینداری به شدت آسیب می بیند. شخصی نزد امیرمؤمنان آمد و به حضرت به گونه اعتراض آمیز گفت؛ شما چرا محاسنتان را خضاب نمی بندید، پیامبر هم خود خضاب می بست و هم سفارش می کرد که مسلمانان خضاب ببندند، حضرت فرمود: «این مساله برای زمانی بود که مسلمانان اندک بودند و پیامبر می خواست آن چند نفر مسلمان اندک را جوان و اسلام را قوی نشان دهد، اما امروز اسلام تثبیت شده است، هر کس هر کاری می خواهد انجام می دهد.» مراد از فرمایش حضرت این است که بسیاری از مسایل در گذر زمان تغییر می کند. اگر ما این مقتضیات و تغییرات زمان را نفهمیم، در مقابل آنها بایستیم و پذیرای تغییرات لازم نباشیم، همین موجب آسیب به دین و دینداری می شود.

دلشاد تهرانی ادامه داد: اگر ما به نام دین در مقابل امور فطری چون حقیقت جویی و پرسشگری، زیبایی دوستی، خلاقیت و نوآوری، عدالت خواهی و آزادی دوستی بایستیم، به دین و دینداری آسیب زده ایم. همه این تعاریف باید در مسیر درست خود قرار گیرد، آن زمان است که هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد.

در هدایت و تربیت انسان ها ظرفیت ها را در نظر بگیریم

او به چهارمین عامل آسیب زا به دین و دینداری اشاره کرد و افزود: «عدم رعایت تدرّج و تمکن در هدایت و تربیت» یکی دیگر از عواملی است که به دین و دینداری آسیب می زند. ظرفیت و کشش انسان ها با یکدیگر متفاوت است. ما باید در هدایت و تربیت انسان ها این ظرفیت ها را در نظر بگیریم. باید مراقبت کرد که مطالب، آموزه ها و انتظارات دینی متناسب با کشش و ظرفیت انسان ها باشد. این نشدنی است که از یک انسانی در مرتبه سوم، انتظار مرتبه چهارم یا از همه، انتظار انسان  کامل داشته باشیم. وقتی انتظارها از دین و دینداری نادرست و نابه جا می شود و تدرّج و آرام آرام جلو رفتن، رعایت نمی شود و ظرف انسان ها ملاحظه نمی شود به دین و دینداری هم آسیب وارد می آید.

زمانی که مستحبات اصل و واجبات فرع می شود، به دین و دینداری آسیب زده می شود

او ادامه داد: گاهی ما برای اینکه مردم را به دین و دینداری دعوت کنیم، بسیار بر مستحبات تاکید می کنیم و واجبات را فراموش می کنیم. این بدین معناست که قاعده را نادیده گرفته ایم. امام علی علیه السلام می فرمایند: «لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِض؛ ‏وقتی که مستحبات به واجبات آسیب می زند، نباید نزدیکش شد بلکه باید آنها را کنار گذاشت.» ایشان همچنین می فرمایند: «إذَا أَضَرَّتِ النَّوَافِلُ بالْفَرَائِضِ فَارْفُضُوهَا؛ وقتی که مستحبات به واجبات آسیب می زند آنها را ترک کنید.» اصل و اساس در دین و دینداری واجبات و محرمات است. در آن زمان هایی که مستحبات اصل و واجبات  فرع می شود، به دین و دینداری آسیب زده می شود.

با سخت کردن دین، موجب فرار مردم می شویم

او «عدم رعایت تسهیل و تیسیر در هدایت و تربیت» را از دیگر عوامل آسیب زا به دین و دینداری عنوان کرد و گفت: دین و دینداری امری شاق نیست. به هیچ وجه در دین، امر شاق و سختی که انسان نتواند آن را انجام دهد، نداریم. اگر ما دین را شاق و سخت کردیم و فرامین دین به گونه ای شد که انسان ها نمی توانستند انجام دهند به دین و دینداری آسیب وارد شده است. چرا خدا فرموده؛ یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ؟ خدا برای شما آسانی می خواهد، خدا برای شما سختی و دشواری نمی خواهد. چرا خداوند فرموده؛ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ؟  خداوند در دین حرج و امر سخت قرار نداده است. حالا اگر ما آمدیم دین را حرجی و سخت کردیم، آن دین حنیف را که سهل، آسان و معتدل است و همه می توانند انجام دهند تبدیل کردیم به یک دستورالعمل های دشوار، سخت، شاق و نشدنی آن زمان دین و دینداری آسیب می بیند.

دلشاد تهرانی افزود: امام علی علیه السلام  بیانی دارند و می فرمایند: «الْحَمْدُ لله الَّذي شَرَعَ الاْسْلاَمَ فَسَهَّلَ شَرَائعَهُ لمَنْ وَرَدَهُ؛ من حمد می کنم خدایی را که اسلام را تشریع  کرده و راه دینداری را برای همه آسان کرده است.» راه دین و دینداری آسان است، ما سختش می کنیم ما کاری می کنیم که مردم از دین فرار می کنند. پیامبر وقتی می خواست مبلغ بفرستد یک جمله می فرمود: بشارت دهنده به دین باشید، مردم را از دین فراری ندهید، دین را بر مردم آسان کنید، دستورهای پیچیده و نشدنی برای مردم فراهم نکنید. امام علی علیه السلام نیز بیانی در نهج البلاغه دارند که  : « وَ كَلَّفَ يَسِيراً وَ لَمْ يُكَلِّفْ عَسِيراً؛ خداوند تکالیف را آسان کرده و سخت قرار نداده است ». اگر ما آمدیم تکالیف را از مجرای درست، فطری و معتدلی که دین گفته خارج کردیم و سخت، دشوار و ناشدنی کردیم به دین و دینداری آسیب وارد می شود.

وقتی عالم دین به علمش عمل نمی کند، مردم از دین و دینداری گریزان می شوند

او به دیگر عامل آسیب زا به دین و دینداری اشاره و اظهار کرد: یکی دیگر از چیزهایی که به دین و دینداری آسیب وارد می کند، «عالمان بد عمل، بی عمل و عالمان نمایان» هستند. وقتی عالم دین به علمش عمل نمی کند. مردم از دین و دینداری گریزان می شوند. در آموزه های امام علی است که کسانی که خودشان را در جایگاه پیشوایی و رهبری دینی قرار می دهند اینها بیش از آنچه می گویند باید عمل کنند. سفارش امیرمؤمنان در این باره اساسی و کلیدی است. ایشان می فرمایند: «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ وَ لْيَكُنْ تَأْدِيبُهُ بِسِيرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِيبِهِ بِلِسَانِهِ؛ کسی که خود را در جایگاه پیشوایی مردم قرار می دهد، قبل از اینکه به تعلیم دیگران بپردازد باید به تعلیم و تربیت خودش اقدام کند. قبل از اینکه با زبانش دعوت کند باید با رفتار و سیره و سلوکش دعوت کند.» بنابراین کسانی که دعوت کننده  به دین اند و در واقع مردم نگاهشان به آنهاست و دین را از آنها انتظار دارند، اگر بد عمل کردند و به سخنانی که می گویند خودشان عمل نکردند، آن زمان به دین و دینداری آسیب وارد می شود. امام علی علیه السلام در همین زمینه می فرمایند: «من شما را به هیچ چیز دعوت نمی کنم مگر اینکه خودم قبل از آن عمل کرده باشم. شما را از هیچ چیزی نهی نمی کنم مگر اینکه قبل از آن خودم از آن دست برداشته باشم.» اگر این اتفاق افتاد آن وقت دین و دینداری مطلوب و تاثیر گذار می شود.

عده ای به نام دین جیب مردم را خالی می کنند

این مترجم و شارح نهج البلاغه، «استفاده ابزاری از دین» را از دیگر عوامل آسیب زا به دین و دینداری دانست و تصریح کرد: اگر کسانی آمدند دین را وسیله مقاصد قدرت طلبانه و دنیا خوارانه خودشان کردند، به دین و دینداری آسیب زده اند. امام علی علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر به مالک می فرماید: «فَإِنَّ هذا الدِّيْنَ قَدْ كَانَ أَسِيْراً فِي أَيْدِي الْأَشْرَارِ يُعْمَلُ فِيْهِ بِالْهَوي و تُطلَبُ بِهِ الدُّنیا ؛ تو به سرزمینی می روی که در آنجا عده ای دین را وسیله قدرت طلبی و دنیا طلبی خودشان کرده بودند و به دین آسیب وارد شده است. دین در دست یک عده انسان های شرور اسیر بوده و هر کاری دلشان خواسته به نام دین انجام داده اند. در دین برای هوای نفس خودشان عمل کرده اند و به وسیله دین دنیا را جست و جو و طلب کرده اند.»

او ادامه داد: اگر مردم ببینند که دین در خدمت دنیا، منافع، قدرت و قدرت طلبی عده ای در آمده است به دین و دینداری آسیب وارد می شود. فردوسی نیز در این زمینه می گوید: “زیان کسان از پی سود خویش بجویند و دین اندر  آرند پیش” یعنی عده ای به دنبال جیب، سود و قدرت طلبی خودشان هستند و به نام دین جیب مردم را خالی می کنند، قدرت طلبی و استبداد می کنند و این به دین و دینداری آسیب می زند.

ناداری و کمبودداری موجب آسیب به دین و دیندار می شود

این محقق و پژوهشگر، «ناداری و کمبودداری» را از دیگر عوامل آسیب زا به دین و دینداری عنوان و اظهار کرد: در نگاه امام علی علیه السلام خودِ ناداری و کمبود داری به دین انسان آسیب می زند. حضرت خطاب به محمدبن حنفیّه می فرمایند: «يَا بُنَيَّ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكَ اَلْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ اَلْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّينِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ؛ من از فقر بر تو می ترسم، فقر موجب کاستی دین می شود و به دین و دینداری آسیب می زند. عقل انسان را آشفته می کند. موجب کینه و دشمنی می شود.» یعنی فقر، کمبودداری و ناداری دین، اخلاق و خردورزی را آسیب می زند. اگر ناداری و کمبودداری به نام دین توجیه شد و یا دینداران زندگی بدی داشتند و محتاج دیگران بودند و دستشان جلوی دیگران دراز بود، به دین و دینداری آسیب وارد می شود.

او درباره «خشونت های منتسب به دین» به عنوان یکی از عوامل آسیب زا به دین و دینداری گفت:

دین از خشونت پاک است. اگر به نام دین خشونت ورزی، تندی، تیزی و رفتار خشن صورت گرفت، به دین و دینداری آسیب وارد می شود. امام علی علیه السلام اصرار دارند که ما به این مساله توجه کنیم و می فرمایند: «أَقْبَحُ شَی‏ءٍ الخُرْقُ، أسْوَءُ شَی‏ءٍ الْخُرْقُ، الخُرْقُ شَرُّ خُلْقٍ‏؛ زشت ترین چیز، بدترین چیز و بدترین خوی، تندی و تیزی و خشونت ورزی است» و نیز فرموده اند: تندی  و تیزی و خشونت بر چیزی قرار نمی گیرد مگر زشتش می کند؛ و نرمی و ملایمت و مدارا بر چیزی قرار نمی گیرد مگر آن را زیبا می کند» به همین دلیل وقتی که خشونت به دین می چسبد، دین را نیز زشت می کند و موجب گریز از دین می شود. علی علیه السلام در خطبه شقشقيه نیز می فرمایند: «در دوره ای حکومت های قبل از من خشونت ورزیدند و این خشونت باعث شد که مردم گرفتار بیراه روی شوند، گرفتار سرکشی، نفاق، ریا و بی اعتدالی  گردند.»

او «عدم رعایت حقوق مردمان» را از دیگر عوامل آسیب زا به دین و دینداری دانست و افزود: اگر حقوق مردم رعایت نشود و زیر پا گذاشته شود، آسیب پیدا می شود و اگر این کار به نام دین یا از جانب دینداران و متولیان دین انجام شود این آسیب دو چندان خواهد بود و به طریق اولی به دین و دینداری آسیب وارد می شود. امام علی علیه السلام معتقدند آنجایی که حقوق زیر پا گذاشته می شود انواع مشکلات هم پیش می آید. ایشان در خطبه 216 نهج البلاغه می فرمایند: «وقتی حقوق طرفین زیرپا گذاشته می شود پیامدهایی این چنین دارد: اختلاف کلمه پدیدار می گردد، نشانه های ستم آشکار و تبهکاری در دین بسیار شود، راه گشاده سنت و اخلاق را رها کنند، کار از روی هوای نفس کنند، احکام فروگذار شود، بیماری های روحی روانی بسیار گردد، بیمی نکنند که حقی بزرگ فرونهاده شود و یا باطلی سترگ انجام داده شود. آن گاه نیکان خوار شوند و بدکاران بزرگ مقدار و تاوان فراوان بر گردن بندگان از سوی پروردگار بار شود».

این مترجم و شارح نهج البلاغه، در پاسخ به اینکه از میان عوامل آسیب زا به دین و دینداری، در دنیای امروز کدام یک بیشترین ضربه را به بر پیکر دین و مسلمانی وارد می سازد، گفت: امروز همه عوامل ذکر شده در آسیب به دین تاثیر دارند. شاید آنچه که امروز بیش از همه دشمن دانا و دوست نادان یعنی مسلمان جاهل، پرده شکن و خارجی مذهب و دشمن فهمیده و برنامه ریز، بر آن تاکید می کند، انتساب خشونت به اسلام است و تلاش برای اینکه اسلام را دینی خشن، غیر منطقی، اهل ترور و کشتن انسان ها و قتل و غارت معرفی کنند تا بر اسلام هراسی دامن زنند.

دلشاد تهرانی در پایان در پاسخ به آن دسته از جوانانی که می پرسند «دین به چه کار دنیای مدرن امروز می آید» گفت: ما در دنیای مدرن باید بپرسیم به چه نیاز داریم، آیا در این دنیا به معنا یابی و نیز به آزادی، اخلاق، حقوق، قانون و عدالت به معنای حقیقی آن نیاز نداریم؟! اگر کسی در پاسخ به این سوال بگوید، در دنیای مدرن به این ها نیازی نیست، دیگر سخنی با او نمی توان گفت، اما در حقیقت باید بدانیم زندگی بدون معنا یابی و نیز زندگی بدون این 5 شاخصه بی معناست. دین است که به زندگی معنا می بخشد، معنا بخشی که با این 5 شاخصه تحقق پیدا می کند. اگر دین را از انسان ها بگیریم، در واقع معنای زندگی و شاخصه های اصلی ذکر شده را تضعیف کرده ایم.

نوزدهم دی ماه سالگرد شهادت سردار سرلشکر احمد کاظمی از فرماندهان هشت سال دفاع مقدس است.

آخرین خواسته شهید احمد کاظمی از رهبر انقلاب چه بود؟

لینک دانلود

 

رهبر انقلاب،ارتحال حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفتند

فقدان این رفیق دیرین، همرزم و همکار نزدیک سخت و جانکاه است

او نمونه ای کم نظیر از مبارزان ضد ستمشاهی و رنج دیدگان این راه پرافتخار بود

هوش وافر و صمیمیت کم نظیر او تکیه گاه مطمئنی برای همه همکاران بویژه اینجانب بود

 

دیدار مردم قم با رهبر انقلاب

...

ایشان با طرح این سؤال که «دشمن کیست؟» گفتند: دشمنان اصلی ایرانِ مستقل و پیش‌رونده، «آمریکا، انگلیس، زرسالاران بین‌المللی و صهیونیست‌ها» هستند.

رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: البته علاوه بر دشمنان خارجی، «دشمن درونی» هم داریم که عبارت است از «بی‌انگیزگی، ناامیدی، بی‌حالی، بی‌نشاطی، تنبلی، سیاست‌های غلط، رفتارهای بد، اختلافات گوناگون، و تنگ‌نظری».

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: اگر ما تنبلی کنیم و به‌وقت عمل نکنیم، دشمن را اشتباه بگیریم و به‌جای «شیطان اکبرِ واقعی»، یک برادرِ ناباب را دشمن بگیریم، ضربه خواهیم خورد.

ایشان وجود دشمنان اصلی خارجی را نه یک شعار بلکه واقعیتی مبتنی بر مبانی مستدل دانستند و گفتند: وقتی که وزیر امور خارجه به‌اصطلاح «خوش‌اخلاق» آمریکا در نامه‌ی خداحافظی خود، به دولت بعدی توصیه می‌کند که «تا می‌توانید به ایران سخت بگیرید و تحریم‌ها را حفظ کنید، زیرا با سخت‌گیری می‌توان از ایران امتیاز گرفت»، آیا این دشمن نیست؟ چرا، دشمن است اما یک دشمنِ خندان؛ و رفتار این دشمن خندان با آن دشمنی که ایران را محور شرارت می‌خواند، هیچ تفاوتی ندارد.

رهبر انقلاب اسلامی افزودند: اینکه گفته می‌شود «دشمن»، یک شعار و یا «دشمن‌تراشی» نیست، و اگر چشم را باز کنیم، دشمن را می‌بینیم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین درخصوص دشمنی «انگلیسی‌ها» خاطرنشان کردند: انگلیس، استعمارگرِ پیرِ ازکارافتاده، اکنون بار دیگر به خلیج فارس آمده و قصد دارد با استفاده از کشورهای این منطقه، منافع خود را به‌دست آورد و به همین دلیل در حالی که خود، یک «تهدید واقعی» است، ادعا می‌کند که ایران تهدید است.

ایشان گفتند: همچنین محافل انگلیسی در حال برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری برای کشورهای منطقه و ایران هستند و یکی از اهداف آنها، «تجزیه عراق، سوریه، یمن و لیبی» است و در مورد ایران هم همین نیت را دارند اما چون به شدت از افکار عمومی ایران هراس دارند، آن را بر زبان نمی آورند.

رهبر انقلاب اسلامی افزودند: انگلیسی‌ها به زعم خود، در حال برنامه‌ریزی برای محدودیت‌ها و تحریم‌های دوران بعد از برجام هستند و همچنین آموزش و تسلیح افراد بومی در منطقه از جمله ایران است تا این افراد به جان نظام اسلامی و ملت بیفتند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بعد از برشمردن نمونه‌های عینی از اقدامات خصمانه انگلیس بر ضد ملت ایران، خاطرنشان کردند: آیا این، دشمن نیست؟ آیا دشمن از این، خبیث‌تر می‌توان یافت؟ بنابراین باید دشمن و شیوه‌های دشمنی او را شناخت.

ایشان با تأکید بر اینکه همه آحاد مردم اعم از مسئولان، جوانان، کارگران، و دانشگاهیان باید دشمن و اهداف او را بشناسند، گفتند: هدف اصلی دشمن، ملت ایران و نظام اسلامی است و اگر برخی اوقات نیز با برخی اشخاص یا برخی دستگاهها و نهادها دشمنی می‌کنند، به این علت است که آنها در مقابل او سینه سپر کرده‌اند و دشمن می‌خواهد این افراد یا نهادها را از سرراه خود بردارد.

رهبر انقلاب اسلامی مهمترین وظیفه مسئولان، دانشگاهیان، حوزویان و فعالان فرهنگی و سیاسی را در چنین شرایطی، «بالا بردن قدرت کشور و مقاوم سازی از طریق تقویت عناصر اقتدار ملی» دانستند و افزودند: یکی از مهمترین عناصر اقتدار و تحرک کشور، «ایمان دینی مردم به‌ویژه جوانان» است، زیرا در طول ۱۴۰ سال گذشته، هر حرکت جریان‌ساز و تأثیرگذاری که در کشور روی داده است، عنصر اصلی آن، «ایمان دینی» بوده است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به قضایایی همچون «تحریم تنباکو»، «مشروطیت» و «ملی شدن صنعت نفت» اشاره و تأکید کردند: در همه این قضایا، «ایمان دینی» و «پیشاهنگی علما و روحانیون» به عنوان مظهر دینداری مردم، حرف اول را می‌زد و هرگونه انحراف یا شکستی که در این قضایا به وجود آمد، به دلیل دوری از عنصر دینی و کنار گذاشته شدن علما بود.

ایشان به نقش بی‌بدیل «ایمان دینی» در «قیام پانزده خرداد»، «پیروزی انقلاب اسلامی»، «دوران دفاع مقدس» و قضایای دیگر در سالهای اخیر اشاره کردند و گفتند: امروز تلاش گسترده‌ای برای تضعیف یا از بین بردن ایمان دینی در مردم به ویژه جوانان، در جریان است اما باید این عامل اقتدار را حفظ و تقویت کرد.

رهبر انقلاب اسلامی، شرطِ تأثیرگذاری ایمان دینی را همراه شدن آن با «معرفت دینی» دانستند و افزودند: معرفت دینی یعنی حضور دین در جامعه، سیاست، اقتصاد و اداره کشور و به تعبیری همان جمله معروف مرحوم مدرس که گفت «دیانت ما عین سیاست ما است».

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به برنامه‌ریزی و طراحی هیأت‌های اندیشه‌ورز آمریکایی و انگلیسی برای مقابله با «دین سیاسی» و «جدایی دین از سیاست» خاطرنشان کردند: آنها به دنبال «دینِ گوشه‌ی مسجد و داخل خانه و فقط در درونِ افراد» هستند و نه «دینِ همراه با عمل در اقتصاد و سیاست و زیربارِ دشمن نرفتن».

ایشان تأکید کردند: دشمن از آن دینی می‌ترسد که دولت، اقتصاد، قدرت، سیاست، ارتش و سیستم مالی و اداری دارد، بنابراین معرفت دینیِ صحیح، منفک نشدن دین از زندگی و سیاست است.

رهبر انقلاب اسلامی، «قدرت علمی» را دومین عامل اقتدار کشور خواندند و گفتند: با وجود خباثت‌های برخی عناصر خودفروخته که سعی در ناامید کردن جوانان و کوچاندن آنها از کشور دارند، اما جوانان انقلابی و مؤمن ایستاده‌اند و به حرکت علمی خود ادامه می‌دهند که یک نمونه آن در دیدار چند روز پیش نخبگان بسیجی و مدال‌آور دانشگاه صنعتی شریف مشاهده شد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: یکی از راههای مقاوم سازی کشور، ادامه حرکت علمی است، بنابراین حرکت علمی نباید متوقف شود و همچنین نباید شتاب آن کاهش یابد.

ایشان از «اقتصاد مقاوم» به عنوان سومین عامل اقتدار کشور اشاره کردند و افزودند: نباید مردم دچار مشکلات اقتصادی گوناگون همانند بیکاری و رکود باشند و مسئولان هم فقط حرف بزنند زیرا هدف اصلی از تحریم ها، ایجاد مشکلات اقتصادی و فشار بر مردم و جدا کردن آنان از نظام است و حتی در برداشتن تحریم‌ها نیز به گونه ای عمل می‌کنند که مشکلات باقی بمانند.

رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: پادزهر این طراحی دشمن، همان «اقتصاد مقاومتی» است که بارها گفته‌ایم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: اگر کشوری اقتصاد قوی داشته باشد، پول آن کشور ارزش پیدا می‌کند و مسئولان و مردم آن نیز دارای اعتبار می‌شوند.

ایشان افزودند: یکی از راههای اصلی مقاوم سازی اقتصاد، «رهایی از وابستگی به درآمد حاصل از فروش نفت» است زیرا قیمت نفت، اهرمی در دست دیگران برای فشار به کشورها است.

رهبر انقلاب اسلامی «حفظ عزت ملی» را چهارمین عامل اقتدار ملی برشمردند و تأکید کردند: عزت ملی به معنای حفظ عزت کشور و ملت در مذاکرات بین المللی و رفت‌وآمدهای دیپلماتیک، و زیر بار زور نرفتن است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود خاطرنشان کردند: اگر این عناصر اقتدار ملی را بشناسیم و تقویت کنیم و نسبت به اهداف و روشهای دشمن نیز آگاهی پیدا کنیم، می‌توانیم در مقابل طراحی‌های او برنامه‌ریزی و مقاومت کنیم اما اگر این عناصر را نشناسیم و بصیرت نداشته باشیم، ممکن است به دشمن، کمک هم بکنیم و به جای دشمن، دوست و جبهه خودی را هدف قرار دهیم.

ایشان با اشاره به تلاش دشمن برای از بین بردن عوامل اقتدار ملی، گفتند: از بین بردن «ایمان، حیا و عفاف، پایبندی به مبانی دینی و حاکمیت دین، متوقف کردن حرکت علمی، مخدوش کردن عزت ملی»، و «تضعیف دستگاهها و نهادهایی که مظهر اقتدار کشور هستند» از برنامه‌های دشمن است که باید در مقابل آنها ایستاد.

رهبر انقلاب اسلامی، «حمله به سپاه، بسیج و شورای نگهبان» را در چارچوب طراحی دشمن برای تضعیف دستگاهها و نهادهای مظهر اقتدار کشور خواندند و افزودند: من کاری به بگومگوهای اخیر رؤسای دو قوه ندارم زیرا موضوع مهمی نیست و به حول و قوه الهی تمام می‌شود، اگرچه دشمن به دنبال بزرگ‌نمایی آنهاست اما همه باید وجود یک قوه قضاییه مستقل و شجاع را قدر بدانند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: من همواره از دولتها، از مجلس شورای اسلامی و از قوه قضاییه حمایت کرده و می‌کنم اما باید دید دشمن به دنبال چیست و او را در رسیدن به اهدافش ناکام گذاشت.

ایشان تأکید کردند: امروز مهمترین اهداف کشور، داشتنِ «دستگاه امنیتی قوی»، «دستگاه نظامی مقتدر و مردمی»، «حرکت عظیم مردمی به نام بسیج»، «روحانیت آگاه به زمان و حاضر در صحنه»، «قوه قضاییه مقتدرِ کامل»، و «دولت برنامه ریزِ دقیق و شجاع» است زیرا با تأمین این اهداف، حرکت ملت ایران موفق خواهد شد و باید هر کدام از این عناصر که موجود نیستند، تأمین، و عناصر موجود، حفظ شوند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به رویشها و حرکتهای علمی و فرهنگیِ پر شمار و فراگیر جوانان مؤمن و انقلابی در کشور، گفتند: امروز بهترین مدال‌آوران کشور در مسابقات علمی، جوانان بسیجی هستند و جوانان نخبه، با هوش و همچنین اساتید دارای فکر، انگیزه و عزم انقلابی در عرصه‌های علمی، فرهنگی، هنری و سیاسی فعال هستند و ما مسئولان وظیفه داریم هر چه می‌توانیم به این جوانان پر انگیزه کمک کنیم.

ایشان با اشاره به شناخت نادرست دشمن از ملت ایران، «فتنه ۸۸» را نمونه‌ای از خطاهای محاسباتی دشمن برشمردند و خاطرنشان کردند: دشمن در سال ۸۸ با به‌راه‌انداختن فتنه به خیال خود کار را به نقاط حساس و باریک رساند اما ناگهان حرکت عمومی ۹ دی که از جنس حرکت ۱۹ دی ۵۶ بود، همه را مبهوت کرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بار دیگر وظیفه همه قشرهای فعال کشور را «حفظ و تقویت عوامل اقتدار ملی» خواندند و تأکید کردند: حتی کسانی که به دین و شریعت پایبندی و دلبستگی ندارند اما ایران را دوست دارند و خائن و دشمن در لباس دوست نیستند، بدانند که «حمله به ایمان اسلامی جوانان»، «خیانت به ایران و کشور» است.

رهبر انقلاب اسلامی در پایان بار دیگر درس حادثه ۱۹ دی را «شناخت دشمن و شیوه‌های دشمنی و ایستادگی و مقابله بهنگام و همه‌جانبه در مقابل او» دانستند و تأکید کردند: اگر به این درس عمل کنیم، دشمنان عنود و جهانی در مقابل ملت ایران هیچ غلطی نمی‌توانند بکنند.

امام زین العابدین علیه السلام در بیست و هشتمین دعا از صحیفه سجادیه، به موضوع اصلی ترس از پروردگار الهی اشاره کرده‌اند.

...

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَالَّذِينَ يجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يغْفِرُونَ^{(شوري/37)}

همان کساني که از گناهان بزرگ و اعمال زشت اجتناب مي‌ورزند، و هنگامي که خشمگين شوند عفو مي‌کنند.

پیام ها:

1- منشأ بسیارى از گناهان شهوت و غضب است، اول دورى از شهوت را مطرح كرد بعد دورى از غضب را. «یجتنبون… الفواحش و اذا ما غضبوا»

2- مؤمن بر نفس خود تسلّط دارد. «یجتنبون… یغفرون»

3- غضب یك غریزه است لكن كنترل آن لازم است. «غضبوا»

4 - مؤمنان به هنگام غضب خودشان عفو مى‏كنند، نه به خاطر وساطت دیگران. «هم یغفرون»

عفو و فروخوردن خشم:

«وَ الکَاظِمینَ الغَیظَ، و العَافینَ عنِ النَّاسِ، والله یحبُّ المُحسِنینَ.»[306] ترجمه: در وصف مؤمنان گوید که: خشم فروخورندگان، و از مردمان عفوکنندگان، و خدا نیکوکاران را دوست دارد.[307]

° «و اِنْ تَعْفُوا اَقْرَبُ لِلتَّقوی، و لا تَنْسَوا الفَضْلَ بَینَکُم! وَ اِذَا خاطَبَهُم الجَاهِلونَ قالوُا سلاَما.»[308] ترجمه: اگر عفو کنید به تقوی نزدیک­تر باشد، و فضل در میان خود فراموش مکنید چون جاهلان با ایشان خطاب کنند سلام گویند، یعنی حلم را کار فرمایند.[309]

° اَلعَفْوُ لا یزیدُ العَبدُ الّا عِزّاً، فاعفُوا! یعِزُّکُم اللهُ. ترجمه: عفو نیفزاید بنده را الا عزت، پس عفو کنید که خدا شما را عزیز گرداند.[310]

° «مَن دَعا عَلی مَن ظَلمَهُ، فقد انتَصَرَ. یا معشر المُوحّدینَ! انّ اللهَ عَفا عَنکم، فلیعفُ بعضُکُم عن بعضٍ.» ترجمه: هرکه بر ظالم خود دعا کند، داد خود بستده باشد. ای جماعت موحدان! خدا از شما عفو می­کند، شما از یکدیگر عفو کنید! [311]

...

° «العفو زکوةُ الظَّفَرِ. اذا قَدَرْتَ عَلی عدوِّکَ، فاجعَلِ العفوَ شُکراً لقدرتک.» ترجمه: عفو زکات ظفر است. چون بر دشمن ظفر یابی، عفو را شکر قدرت خود کن![312]

شکرانه بازوی توان بگرفتن دست ناتوان است[313]

° حکیمی را گفتند: چه حیلت کند [انسان] تا خشم برو مستولی نشود؟ گفت: باید که پیوسته بر خاطر او باشد که واجب نیست که پیوسته خدمت او کنند بلکه او را نیز خدمت باید کرد، و واجب نیست که همه کس طاعت او دارند بلکه او را نیز طاعتی می باید داشت، و واجب نیست که پیوسته ازو تحمل کنند بلکه او را نیز تحمل باید کرد، و واجب نیست که بر بدخویی او صبر کنند بلکه او را نیز با دیگران صبر باید کرد، و باید داند که پیوسته خدا او را می بیند؛ که چون این معانی به حقیقت نزدیک او مُقَرَّر شود خشم نگیرد. [314]

° فیثاغورث قومی [از] دوستان را به مهمانی خواند، تا ایشان را طعامی دهد. چون وقت آن رسید که ایشان جمع آمدند، خدمتکاری که داشت غفلت کرده بود، و طعام نساخته، و میهمانان به خانه او جمع بودند. حکیم خشم نگرفت، و به نزدیک میهمانان آمد و خندان، و با ایشان گفت: امروز چیزی فایده گرفتم بهتر از آنچه به جهت آن جمع آمده بودیم، و آن خشم فرو خوردن است، و غضب مالیدن، و بر صبر ظفر یافتن، و به حلم استواری نمودن.[315]

° خالد بن صفوان گوید: مردی را دیدم که عمرو عبید را دشنام می داد. چنانکه هیچ باقی نگذاشت. چون خاموش شد، عمرو گفت: خدا تو را بر صواب مزد دهاد، و خطای تو بیامرزاد! خالد گفت: بر هیچ چیز حسد نبردم چنانکه بر حلم او، و آن دو کلمه که بگفت.[316]

° و کسی که از انسانی مثل خودش نمی­گذرد چگونه امید به عفو خداوند جبّار دارد. رسول اکرم(ص) فرمود که پروردگار او را امر کرده است به این خصلت ها:

ـ پیوند پیدا کن با کسی که از تو بریده است.

ـ کسی را که بر تو ظلم کرده است عفو کن.

ـ به آن کس که تو را محروم کرده بخشش کن.

ـ و به کسی که به تو بدی کرده نیکی کن.

و همانا ما مؤظفیم که از امر الهی متابعت کنیم که فرموده است: «و آنچه را که رسول خدا آورده است بپذیرد و از آنچه نهی کرده است باز ایستید».

و عفو کردن، سرّ خداوند در دل های بندگان خاص اوست و هرکس که خداوند این سرّ را به او داده خداوند قلب او را مسرور کرده است.

و رسول اکرم(ص) می فرمود: آیا نمی­تواند کسی از شما مثل ابی ضمضم باشد؟ گفتند: یا رسول الله! ابی ضمضم کیست؟ حضرت(ص) فرمود: او مردی از پیشینیان بود که هر روز صبح می گفت: خدایا! من آبروی خود را برای مردم تصدّق کرده­ام. [یعنی از تمام بدی هایی که مردم به من کرده اند گذشتم و آنان را حلال کردم].[317]

بخشیدن مردم و بخشیدن به مردم: حلیت[318] تهذیب[319] سه چیز است: سنت و صحبت و خلوت؛ و تهذیب سه چیز راست: نفس را و خوی را و دل را. تهذیب نفس سه چیز است: از شکایت به مدح گردانیدن، و از غفلت به بیداری آوردن، و از گزاف به هشیاری آوردن.

تهذیب خوی سه چیز است: از ضجرت [تنگدلی، اندوه] به صبر آیی، و از بخل به بذل آیی، و از مکافات[320] به عفو آیی. تهذیب دل سه چیز است: از هلاک امن با حیات ترس آیی، و از شومی نومیدی با برکت امید آیی، و از محنت پراکندگی دل وا آزادی دل آیی.[321]

فضیلت عفو: بدانْ عفو آن است که استحقاق حقّی را داشته باشی و از آن بگذری؛ از قبیل قصاص یا غرامت…. خدای متعال می­فرماید: «خُذِ العَفْوَ وَأمُرْ بِالمَعْروفِ[322]» تا آخر آیه و فرمود: «وَأَن تَعْفُواْ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی»[323]

ﻋﻘﺒﺔ بن عامر می­گوید: روزی پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله را ملاقات کردم پس من پیش از او دستش را گرفتم یا او زودتر دست مرا گرفت و فرمود: ای ﻋﻘﺒﺔ! آیا تو را از بهترین اخلاق اهل دنیا و آخرت خبر دهم؟ به کسی که از تو قطع رابطه کرده بپیوند و به کسی که تو را محروم ساخته ببخش و کسی را که به تو ستم کرده عفو کن.[324]

ابوحمزه ثمالی از امام سجّاد علیه السّلام روایت کرده که گفت: شنیدم آن حضرت می­فرمود: هرگاه روزی قیامت شود خدا مخلوق اولین و آخرین را در یک جا گرد می­آورد. آنگاه فریادگری فریاد می­کند: اهل بخشش کجایند؟ فرمود: جمع زیادی از مردم به پا می­خیزند پس فرشتگان از آنها استقبال می­کنند و می­گویند: بخشش شما چه بود؟ می­گویند: ما می­پیوستیم به کسی که با ما قطع رابطه کرده بود و می­بخشیدیم به کسی که ما را محروم ساخته بود و عفو می­کردیم کسی را که به ما ستم کرده بود. حضرت فرمود: به آنها می­گویند: راست می­گویید وارد بهشت شوید.[325]

عفو کردن دشمنان و خصمان: حسن بن علی رضی الله عنه را پنج نوبت زهر دادند و ایزد تعالی او را نگاه داشت تا زهر بر وی کار نکرد. بار ششم بدادند، جگرش بپوسید و پاره پاره شد. چون به حال نزع افتاد، آن سید سید زاده، حسین بن علی رضی الله عنه، بر سر وی نشسته بود و می گریست و می گفت: ای برادر! می دانی که این زهر تو را که داده است؟ گفت: می دانم. گفت: بگوی تا اگر حالی افتد[326]، خون ضایع نشود، گفت: از آن اصل که من هستم و بدین جای که من رسیدم، نه نیکو باشد که من غمز[327] کنم. اگر خدای تعالی مرا بیامرزد، تا کشنده من که مرا زهر داده است نیامرزد و در بهشت نفرستد، به عزت خدای تعالی که پای در بهشت ننهم. [328]

ابراهیم بن ادهم روزی در بیابانی می رفت و سواری پیش آمدش و گفت: آبادانی کجاست؟ گورستانی بدان جانب بود، اشارت بدان گورستان کرد. سوار گفت: افسوس[329] بر من می کنی؟ تازیانه­ای چند ابراهیم را زد و همه سر و جامة ابراهیم پر خون کرد و روی به آبادانی کرد، و خلق دید که روی از شهر بیرون نهاده بودند از مردان و زنان پرسید که شما را چه افتاده است؟ گفتند: چنین خبر دادند که ابراهیم بن ادهم در این ساعت از این جایگه بگذشت. گفت: چگونه مردی است؟ گفتند: چنین و چنین. گفت: چه می گویید که مرا بدین نشان مردی پیش آمد و من او را نشناختم و وی را بزدم. پس بازگشت و به صحرا آمد و ابراهیم را دید بر لب آب نشسته و خون از خود می شست. در پای وی افتاد و گفت: مرا معذور دار که تو را نشناختم، و مرا بحل کن. ابراهیم گفت: همان ساعت که مرا می زدی، تو را بحل کردم، گفتم: روا نباشد از مروت که به قیامت مرا به سبب تو ثواب دهند و تو را به سبب من عقوبت کنند. [330]

***

بوَد عفو از سرِ بد در گذشتن حدیث ماجرا درهم نوشتن

بود احسان به جای بد نکویی گناه و مجرمان را عذر گویی

به جای[331] محسنی شخصی جفا کرد بُوَد واجب جزای او وفا کرد

و گر مجرم طریق عذر گیرد ز روی مرحمت عذرش پذیرد

شرف زآن برملایک دارد انسان که او را پایه عفو است واحسان[332]

ای كه در مَحْبَس گیسوی تو شب زندانی ست

كار خورشید،به فرمان تو نور افشانی ست

سامرا نه ! كه جهان سیطره ی قدرت توست

ای كه در عرش تو را مرتبه ی سُلطانی ست

تا كه تكمیل شود فیـض ربیعُ الاوّل

مُوعدِ جلوهْ نمائیـت ، ربیــعُ الثّانی ست

خضر را پیر غلامیّ تو فخری ابدی ست

در حریمی كه سلیمان ، شرفش دربانی ست

هركسی چشم دلش باز شود می بیند

شغل داوود نبی نزد تو مِدْحت خوانی ست

پسرت حضرت مهدی ست اگـر"رَبّ الأرض”

كُـــلّ حـالات و صفـات پدرش ، ربّانی ست

تو به قدری حسن بن علی اَستی كه چو ما

حال آیـیـنه هم آشفته تر از حیرانی ست

دل ندادن به تو از سخت ترین مُشكل هـا

دل سپردن به تو، برعكس ، پُر از آسانی ست

می شود بی سر و سامان تو باشم گر چه

هر كه را دیدم ، دنبال سر و سامانی ست

“سـرگرانی صفـت نرگـس رعـنا باشـد”

همچنانی كه مرا روزیِ سرگردانی ست

خیس اشك ، از غم دنیا بشود چشمانش

هر كسی آرزویـش دیــدن سامـــرّا نیست

اربعین هر كه مشرّف به حریمت شد گفت:

“صف زوّار ضریحت چه قَدَر طولانی ست”

فاطمه ، بانیِ رفتن به بهشــت است او را

آنكه اندازه ی خشتی ، حرمت را بانی ست

“سائلِ” رحمـت بی منّت و بی پـایـانت

چشـم در راه تو در آن نفــس پایانی ست

محمّد قاسمی