برخی گمان می‌کنند که دعا کار پیرزن‌ها و پیرمردها و عَجَزه (افراد ناتوان و عاجز) است، آنها که نمی‌توانند در میدان جنگ و جهاد شمشیر بزنند، ولی معلوم می‌شود مسئله از این بالاتر است! در روایت درباره‌ی شرایط استجابت دعا، آمده است:

«مَنْ دَعا وَ هُوَ لایحِسُّ سِوَی الإجابَةِ أُسْتُجیبَ لَهُ؛

هر کس دعا کند و جز اجابت احساس نکند، دعایش مستجاب می‌شود».

گویا حالتی در ما پیدا شده شبیه به یأس از اجابت، که دعای ما فقط با زبان و لقلقه‌ی لسانی است، نه دعای برخاسته از دل مطمئن و امیداور به اجابت. قلب متیقّن و دلِ شکسته‌ای می‌خواهد که دعایش مثل تیر به هدف برسد، به‌گونه‌ای‌که دعا کنیم و اجابت آن را بفهمیم، و یا حداقل به ما وعده‌ی استجابت بدهند، ولو بعد از چهل سال، هم‌چنان که درباره‌ی حضرت یعقوب علیه‌السلام ظاهراً دارد.

در محضر بهجت، ج۳، ص۲۳۰

علامت استجابت دعا

در مورد اینکه علامت استجابت دعا و آرزوها کجاست ما نمی دانیم فقط خداست که از تمام چیزها با خبر است اما در مورد دعا و استجابت دعا مطالبی وجود دارد که بهتر است آن را بدانیم: علامه طباطبایی ‏رحمه الله با استفاده از دو آیه شریفه «وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ»؛[1] و آیه «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ»؛[2] استفاده می‏فرمایند که در استجابت دعا دو چیز معتبر است:

1 - دعوت، خواستن و طلب باشد، آن هم به راستی و صداقت؛ نه این که لقلقۀ زبان باشد که لفظ «ادعو» آن را می‏رساند.

2 - فقط از خداوند بخواهد که لفظ «عنّی» همین را می‏فهماند. بنابراین اگر به یک سبب از هزاران اسباب خارجی اعتماد کند، از خدا نخواسته و در این جا «عنّی» محقق نشده است»[3] و خداوند قول نداده که اگر از دیگران چیزی خواستید، آن را مستجاب کند.

حال در هر دعایی این دو شرط مهم تحقق داشته باشد، اجابت حتمی است و اگر هر یک از این دو شرط نباشند در حقیقت دعایی نیست لاجرم خداوند استجابت آن را تضمین نفرموده است؛ بلکه اگر کسی از غیر خدا چیزی بخواهد، خداوند او را به غیر خود واگذار می‏فرماید.

یک. موانع استجابت دعا

اهل بیت عصمت و طهارت - که مفسران قرآن کریم هستند - برای استجابت دعا موانعی را ذکر نموده‏اند که به بعضی از آنها اشاره می‏کنیم.

1.1. غفلت قلب‏

دعا یعنی درخواست از خدای متعال برای برآورده ساختن حاجتی می‏باشد و طبیعی است که این ارتباط در صورتی مؤثر است که فقط ظاهر دعا مورد توجه نباشد، بلکه در باطن انسان توجه به خدا و تضرع به پیشگاه او شکل بگیرد و انسان فقط خدا را مؤثر در امور بداند. رسول اکرم‏صلی الله علیه وآله می‏فرماید: «اعلموا ان الله لا یقبل دعاءً عن قلب غافل»؛ «بدانید که خداوند دعائی که از قلب غافل برخاسته باشد قبول نمی‏کند».[4]

در واقع خدای متعال این گونه بندگان خود را تأدیب و تربیت می‏کند تا از راه خطا بازگشته و مسیر صحیح هدایت الهی را در زندگی خود انتخاب کنند.

ادامه »

عارف حقیقی کیست؟

امام کاظم علیه السلام عارف حقیقی را معرفی فرمودند.

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ علیه السلام قَالَ:

يَنْبَغِي لِمَنْ عَقَلَ عَنِ اللَّهِ أَنْ لَا يَسْتَبْطِئَهُ فِي رِزْقِهِ وَ لَا يَتَّهِمَهُ فِي قَضَائِهِ.

امام كاظم عليه السلام فرمود:

كسى كه معرفت و آگاهى خود را از خدا مى گيرد نبايد (با دير رسيدن روزى) او را در روزى رسانى كُند شمارد و به قضاى او بدبين باشد.

الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏2، ص: 61.

تا شود آیینه بی زنگار در ماه رجب

از خیال خویش سربردار در ماه رجب

چشم اگر دارید باران دعا را بشنوید

می چکد نور از در و دیوار در ماه رجب

کاش دور از مهر و تسبیح و ریا و جانماز

بازگردد رونق بازار در ماه رجب

باز شیخ ما به حرف آمد حدیث نفس گفت

عرض دین را برد دنیادار در ماه رجب

کاش برگردم به خود ای کاش برگردد به خود

شیخ بی عمامه و دستار در ماه رجب

اعتکاف و عشق یعنی گریه بر احوال خویش

نیمه شبها گریه کن بسیار در ماه رجب

سیزده شب معتکف در خم شدم تا پر شدم

از دعای حیدر کرار در ماه رجب

علی رضا قزوه

ایام نوروز فرصت مناسبی برای رفتن به مهمانی و دید و بازدید است و این سنت به بخشی از فرهنگ ما تبدیل شده که با شروع سال جدید کوچکترها به دیدار بزرگترها می‌روند و سال نو را تبریک می‌گویند. 

 

درباره اهمیت صله رحم گفتگویی با حجت الاسلام حاج حسین انصاریان ترتیب داده است که که در ادامه می خوانید:

 

صله‌رحم در چه زمانی صورت می‌گیرد؟

 

خداوند متعال در قرآن کریم در آیات بسیاری به اهمیت صله‌رحم اشاره کرده است؛ همچنین ائمه‌ی معصوم ما صله رحم را زمینه ساز افزایش خیر و برکت و روزی دانسته اند که و خداوند ثواب زیادی برای آن در نظر گرفته است.

 

حجت الاسلام حاج حسین انصاریان در این خصوص بیان کرد: معمولا به محض رسیدن سال نو، کوچکترها مثل فرزندان پسر و فرزندان دختر به دیدن پدر و مادرها می‌روند و عروس و دامادها به دیدن خانواده هایشان می‌روند و این دیدار هم غم و غصه را از دل می زداید و هم دل انسان را شاد می‌کند.

 

آثار صله رحم

 

وی با اشاره به آثار صله رحم از نگاه دین مبین اسلام گفت:صله رحم نوعی عبادت است و اینطور نیست مردم عزیز کشورمان که به محض آغاز سال نو به دیدار یکدیگر می روند یا مردم اقصی نقاط دنیا که دوستدار فرهنگ نوروز هستند به دیدار هم بروند، فقط یک دید و بازدید کرده باشند؛ خیر، این دید و بازدید و در آیین و دین اسلام برایش ثواب در نظر گرفته شده و خداوند هم برای عبادت ما پاداش در نظر گرفته است.

ادامه »

شیطان با روش‌های مختلفی، همچون دادن وعده‌های سست و بی‌اساس و گام به گام، به نوعی مرموز و حساب شده به دنبال گمراه کردن انسان‌ها از مسیر هدایت و سعادت است و انسان هیچگاه نباید با این وعده‌ که روزی توبه خواهد کرد، تن به گناه دهد.

 با توجه به اینکه خدای متعال در آیات قرآن کریم، وعده داده است بسیاری از گناهان را می‌بخشد، آیا ما مجاز به ارتکاب گناه هستیم؟ آیا می‌شود به امید شب‌های قدر که درهای رحمت و مغفرت الهی باز است خود را آلوده‌ گناه کنیم؟

برای جواب به این سؤال بسیار لازم و ضروری است که شیوه و استراتژی شیطان در اغواء و گمراه کردن انسان‌ها مورد بررسی قرار گیرد، و در مرتبه دوم، نوع گناهانی که مورد عفو و بخشش الهی قرار نمی‌گیرد نیز روشن شود، آن زمان است که تا حدودی به جواب نزدیکی برای سؤال مورد نظر نزدیک شده‌ایم.

استراتژی شیطان در گمراه کردن انسان

 با کمی دقت و تأمل در شیوه و استراتژی شیطان در نحوه اغواء و گمراه کردن انسان‌ها، به این مطلب دست می‌یابیم که شیطان با روش‌های مختلفی، همچون دادن وعده‌های سست و بی‌اساس و گام به گام، به نوعی مرموز و حساب شده به دنبال گمراه کردن انسان‌ها از مسیر هدایت و سعادت است.

دشمنی آشکار و پنهان

در آیات متعددی خدای متعال خبر از نوع عملکرد و شیوه برخورد و دشمنی شیطان علیه انسان داده است:

«أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی‏ آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ؛

آیا با شما عهد نکردم اى فرزندان آدم که شیطان را نپرستید، که او براى شما دشمن آشکارى است؟!.»

با وجود آیات روشنگرانه فراوانی که خدای متعال در ماهیت و حربه‌های شیطان علیه انسان بیان کرده، با این حال بعضی افراد اصرار زیادی در تبعیت و پیروی از شیطان دارند، نتیجه این دوستی، تبعیت و اطاعت‌پذیری از شیطان چیزی جز عذاب شدید باری تعالی نیست:

«وَ إِذا قیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَیْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ الشَّیْطانُ یَدْعُوهُمْ إِلى‏ عَذابِ السَّعیرِ؛

و هنگامى که به آنان گفته شود: از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید، مى‌گویند: نه، بلکه ما از چیزى پیروى مى‌کنیم که پدران خود را بر آن یافتیم! آیا حتّى اگر شیطان آنان را دعوت به عذاب آتش فروزان کند(باز هم تبعیّت مى‌کنند)؟!

در آیه دیگر خدای متعال می‌فرماید:

«قالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزاؤُکُمْ جَزاءً مَوْفُوراً؛

برو! هر کس از آنان از تو تبعیت کند، جهنم کیفر شماست، کیفرى است فراوان!»

ادامه »

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:

از پروردگار خویش آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است، تا باران‌هاى پربرکت آسمان را پى در پى بر شما فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغ‌هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختیارتان قرار دهد.

یکی از سنت‌های زیبایی که در ایران اسلامی از دیرباز در روزهای آخر هر سال، رونق داشته است، سنت خانه تکانی است. رفتار و اخلاقی که گویای اهتمام و توجه خاص ایرانیان به نظافت، پاکی و زیبایی است.

سنتی که بر اساس آموزه های اسلامی خدای متعال نیز از آن استقبال کرده است.

«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ، قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ وَ یُحِبُّ أَنْ یَرَى أَثَرَ النِّعْمَةِ عَلَى عَبْدِهِ؛ خداوند جمیل است و جمال را دوست دارد و دوست دارد آثار نعمت خود را بر بنده‌‏اش ببیند.»، هر چند خانه تکانی و نظافت خانه و محل زندگی بسیار لازم و با اهمیت است ولی سزاوار است پیش از خانه تکانی منزل برای ورود به سال جدید، خانه دل را گردگیری کنیم.

غبار دل را پاک کنیم!
اولین گام در خانه تکانی دل به سبک قرآنی، شستن قلب از لجن زار گناه و معصیت است، به راستی زندگی بدون گناه چه رنگ و بوی زیبا و معطری به خود می‌گیرد. برای اینکه دل و قلب را از غبار آلودگی ها و گناه پاک کنیم، بر اساس روایات اسلامی می‌بایست قلب را در رودخانه استغفار و توبه شستشو دهیم. در کتب روایی از امام علی(علیه السلام) نقل شده است: «تَعَطَّرُوا بِالاستِغفارِ لا تَفضَحکُم رَوائحُ الذُّنوبِ؛ با آمرزش خواهی، خود را معطّر کنید تا بوی گناهان شما را رسوا نکند.»، در اهمیت و ارزش استغفار در ابتدای سال همین بس که خدای متعال به واسطه این شاخص خانه تکانی دل، برکات فراوانی را قسمت افراد مستغفر و توبه کننده می‌کند.

ادامه »

«صله‌رحم» یکی از زیباترین و با ارزش‌ترین آموزه‌های دین مبین اسلام است که آثار و برکات دنیوی و اخروی فراوانی را برای افراد به دنبال دارد و براساس توصیه‌های اهل بیت علیهم السلام انسان‌ها موظف به انجام صله‌رحم هستند.

با فرا رسیدن فصل بهار و تعطیلات نوروزی، همان طور که طبیعت رنگ و بوی جدید و زیبایی به خود می‌گیرد، ارتباطات خانوادگی و فامیلی نیز گویی فصل جدید و تازه‌ای به خود می‌گیرد؛ چرا که بازار دید و بازدید و صله رحم رونق دوباره می‌یابد. صله رحم و ارتباط با اقوام و آشنایان، از جمله فرامین دینی و اسلامی است که منابع اسلامی بر آن تأکید و سفارش فراوان دارد، به همین جهت سزاوار است جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی تبیین و تبلیغ شود، تا اینکه این واجب دینی تنها در یک فصل از فصول سال رونق نداشته باشد، بلکه برکت و شور آن در مابقی ایام سال نیز نمایان باشد.

جایگاه و اهمیت صله رحم در آیات و روایات

 آیات مشخصی از قرآن کریم به روشنی دلالت بر لزوم صله رحم در زندگی دارد. برای نمونه به بعضی از این آیات اشاره می‌کنیم:

1-آیه اول: «وَ الَّذینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ؛[رعد/21] و آنها که پیوندهایى را که خدا دستور به برقرارى آن داده، برقرار می‌‌دارند و از پروردگارشان می‌‌ترسند و از بدى حساب (روز قیامت) بیم دارند …»

ادامه »