اولیای دین از زن به منزله گلی در گلستان خداوند یاد کرده و زن را به لحاظ لطف، به گلی خوشبو تشبیه کرده اند.

حضرت امیرالمؤمنین،علی علیه السلام می فرمایند:

« زن گل بهاری است و پهلوانی سخت کوش نیست.»

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله برای وجود زن کرامت زیادی قائل اند، به قدری که فرموده اند:

« بزرگ مردان، زنان را گرامی شمردن و فرومایگان، زنان را خوار دارند.»

بر این مبنا، زنانی که بر حقیقت وجود خود واقف اند، از چنان منزلتی برخوردارند که در مقام همسری نیمی از دین مردان را تأمین و او را در سلوک یاری می کنند.

حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرمایند:

« هر که را خدا زنی پارسا داده، وی را بر نصف دین خویش یاری کرده و باید درباره نصف دیگر آن بترسد.»

قرآن کریم با ذکر نمونه های شایسته زنان، طریق تعالی را بر زنان عالم بیان کرده و آنان را از پیروی شیوه زنان مغضوب همچون همسر نوح علیه السلام و همسر لوط علیه السلام بر حذر داشته است و به یمن برکت وجود شریف و نازنین حضرت فاطمه سلام الله به عنوان سرور بانوان عالم و به تأسی از نحوه سلوک ایشان استعداد و توانمندی زنان در طی مدارج معنوی را به حدی می داند که می توانند بزرگان عالم از انبیاء را در دامن خود بپرورانند از این رو حضرت امام خمینی(ره) در این باره می فرمایند:

« از دامن زن، مرد به معراج می رسد.»

در اسلام، موجود زن همچون زمینی است که قابلیت حیات و رشد و نمو را دارد و حافظ و نگهبان حیات در بطن خویش است. زن محمل آفرینش حق تعالی است به این ترتیب به مقام مادری از مهم ترین مقامات معنوی زنان است. همانطور که می دانیم زیباترین جلوه نبات در گل متجلی است، همان گونه که گل سبب تلطیف روح و آرامش قلوب است، وجود زن نیز سبب تسکین و آرامش روح آدمی است. در تفاسیر در مخصوص آرامش بخشی زنان و مردان در قبال یک دیگر آمده است که هر یک از ایشان مایه آرامش صاحبش باشد که دل او با وی ساکن باشد و جعل منها زوجها لیکن الیها، حکماً در علم اخلاق صفت آرامش بخشی را بر زن واجب می دانند زیرا لازمه حقیقت ذاتی اوست :

« زن صالح به مدارات و خوش خویی سبب مؤانست و تسلی هموم و جلای احزان همسرش می شود.»

یکی از ویژگی هایی که در روایات در شرح زنان شایسته آمده، وقار و هیبت است چنانچه آمده:

« بهترین زنان، زنی است که به تحمل و دیانت و عفت و حیا و رقت دل و وقار و هیبت متجلی باشد.» به جهت تأکید بر این خصوصیت خداوند خطاب به زنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: « ای زنان پیامبر همچون سایر زنان نیستید.. مواظب باشید که در سخن، نرمش زنان و شهوت آلود به کار نبرید که موجب طمع بیمار دلان گردد به خوبی شایستگی سخن بگویید.» احزاب آیه 32

در میان حکمای اسلامی دو جنس ( زن و مرد) از مظاهر اسمای جلال و جمال که از اسمای الهی اند دانسته اند که در هر یک ، یکی به مرتبه ظاهر می رسد و دیگری در باطن باقی می ماند. بنابر حکمت الهی، مرد مظهر اسم جلال است و جمال در او پنهان می شود و زن مظهر اسم جمال است و جلال در او مستور می گردد. بنابراین در باطن هر جمال، جلالی است و در باطن هر جلال جمالی نیز نهفته است. آری در باطن زن که مظهر اسم جمال الهی است، جلالی قرار دارد که حقیقت و باطن زن در آن مخفی می ماند و از این جهت حقیقت وجود زن در اختفای اسم جلالی قرار می گیرد.

اما حریم زن از منظر اسلام به دلیل لطافت وجودی او نیاز بیشتری به مراقبت دارد که در قالب حکم حجاب تجلی شده است.

حجاب در تعبیری ظاهری به معنای پوشش بر انسان – چه مرد و چه زن – واجب شده است اما در مورد زنان هم حجاب ظاهری و هم حجاب باطنی بیشتر مورد تأکید قرار گرفته است. اما حدود پوشش ظاهری زنان در قرآن چنین آمده است: « به زنان با ایمان بگو چشم از نگاه به مردان اجنبی فرو بندند و فرج های خویش حفظ کنند و زینت خویش جز آنکه اشکار است، ظاهر نسازند، و باید که روپوش هایشان را به گریبان ها کنند و زینت خویش نمایان نکنند… و زنهار که پای خویش را بر زمین نکوبند که آنچه از زینتشان که پنهان است ظاهر نشود. ای گروه مؤمنان همگی بسوی خدا توبه برید شاید رستگار شوید.»

امام صادق علیه السلام می فرمایند: « زینت آشکار عبارت است از سرمه و انگشتر یا در جای دیگر می فرمایند: « زینت ظاهر عبارت است از جامه، سرمه، انگشتر، خضاب، دست ها و النگو.» در این آیه که می  فرماید: « پا بر زمین نکوبند تا زینت های پنهان شان آشکار نشود، سخن از حدود پوشش ظاهری نیست، بلکه رفتار زنان است که بر رعایت وقار در آن تأکید شده و آراستگی نجیبانه بر آنان توصیه شده است.

در دین مبین اسلام، مقام و منزلت زن به مستوری متجلی است و به وصف عفاف و حجاب مزین می گردد. این پوشش که در ظاهر حجاب اوست در واقع حائلی است میان او و نامحرمان. پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرمایند: « هر زنی که لباس خود را جز در خانه  شوهر بیرون آورد، پرده میان خود و خدا را پاره کرده است.» از این سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله چنین معلوم می شود که افشای جمال زنانه در برابر نامحرمان همانند افشای حرمت و حدود الهی در برابر اغیار و رعایت حجاب و پوشش برای زن به مثابه حفظ آن است.

از منظر رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) « زن مربی جامعه است از دامن زن انسان ها پیدا می شوند. مرحله اول مرد و زن صحیح، از دامن زن است. سعادت و شقاوت کشورها وابسته به وجود زن است. زن تربیت صحیح خویش انسان درست می کند و با تربیت صحیح خویش کشور را آباد می کند. مبدا همه سعادت ها از د امن زن بلند می شود. زن مبدا همه سعادت ها باید باشد.(صحیفه نور جلد 16 ص 246)

زن مظهر تحقق آمال بشر است زن پرورش ده زنان و مردان ارجمند است، از دامن زن مرد به معراج می رود، دامن زن محل تربیت بزرگ زنان و بزرگ مردان است(صحیفه نور ج 13 ص 219) زنان مردان شجاع را در دامن خود بزرگ می کنند. قرآن کریم انسان ساز است و زن ها نیز انسان ساز اگر زن زن های انسان ساز از ملت ها گرفته بشود، ملت ها شکست و انحطاط مبدل خواهند شدو شکست خواهند خورد، منحط خواهند شد(صحیفه نور ج 15 ص 257) .

نتیجه آنکه به سبب منزلت و مقام زن در اسلام، اندیشمندان مسلمان ایرانی، او را نماد لطف و صفای معبود الهی دانسته اند.

منابع:

قرآن کریم

نهج الفصاحه، مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلی الله علیه و آله

جوادی آملی، عبدالله ، زن در آیینه جمال و جلال

خمینی ، روح الله ، صحیفه  امام خمینی (ره)

نیلچی زاده، فروغ/ زن، عرفان ، دینداری. نشریه مطالعات راهبردی زنان شماره 7 سال 1379

طنین یاس