منابع مقاله
• کتاب مقدس، عهد عتیق.
• آذرتاش آذرنوش، «نگاهی به تاریخ قوم ثمود»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر ۹ـ۱۲ (بهار ـ تابستان ۱۳۵۱).
• ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
• ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون.
• ابوالفرج اصفهانی.
• عبدالملک بن قریب اصمعی، تاریخ العرب قبل الاسلام، چاپ محمدحسن آل یاسین، بغداد ۱۳۷۹/۱۹۵۹.
• نینا ویکتوروونا پیگولوسکایا، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده‌های چهارم ـ ششم میلادی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران ۱۳۷۲ ش.
• احمد بن محمد ثعلبی، قصص الانبیاء، المسمّی عرائس المجالس، بیروت: المکتبة الثقافیه.
• جوادعلی، المفصّل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت ۱۹۷۶ـ ۱۹۷۸.
• مصطفی مراد دباغ، القبائل العربیة و سلائلها فی بلادنا فلسطین، (بیروت) ۱۹۸۶.
• سید عبدالعزیز سالم، تاریخ العرب فی عصر الجاهلیة، (اسکندریه) ۱۹۸۸.
• سعد زغلول عبدالحمید، فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت ۱۹۷۶.
• عتیق بن محمد سورآبادی، قصص قرآن مجید، بر گرفته از تفسیر ابوبکر عتیق نیشابوری مشهور به سورآبادی، چاپ یحیی مهدوی، تهران ۱۳۶۵ ش.
• طبری، تاریخ طبری (بیروت).
• طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن.
• مسعودی، تنبیه.
• مسعودی، مروج الذهب (بیروت).
• مطهر بن طاهر مقدسی، کتاب البدء و التاریخ، چاپ کلمان هوار، پاریس ۱۸۹۹ـ۱۹۱۹، چاپ افست تهران ۱۹۶۲.
• محمد عزب موسی، دراسات اسلامیة فی التفسیر و التاریخ، بیروت ۱۹۸۰.
• ابن حنبل، مسندالامام احمد بن حنبل، بیروت: دارصادر.
• ابن کثیر، قصص الانبیاء، چاپ سید جمیلی، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
• ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، چاپ محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۶ ش.
• محمد بن عیسی ترمذی، سنن الترمذی، ج ۵، چاپ عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت ۱۴۰۳.
• عبدالملک بن محمد ثعالبی، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره (۱۹۸۵).
• اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت، چاپ افست تهران ۱۳۶۸ ش.
• صلاح خالدی، القصص القرآنی: عرض وقائع و تحلیل احداث، دمشق ۱۴۱۹/ ۱۹۹۸.
• حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، چاپ محمد سیدکیلانی، بیروت.
• طباطبائی، تفسیر المیزان.
• طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن.
• طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن.
• محمد فؤاد عبدالباقی، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، قاهره ۱۳۶۴، چاپ افست تهران ?(۱۳۹۷).
• خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم ۱۴۰۵.
• کلینی، اصول کافی.
• مجلسی، بحارالانوار.
• یاقوت حموی، معجم البلدان.
• EI ۲، s.vv. ” A l-H ¤idjr” (by F. S. Vidal)، “Thamu ¦d” (by Irfan Shah ªâd)؛
• David F. Graf، “The Saracens and the defense of the Arabian frontier"، Bulletin of the American schools of Oriental research، no. ۲۲۹ (Feb. ۱۹۷۸)؛
• Muz ¤affar-Ud- d ¦ân Nadv ¦â، A geographical history of the Qur، an، vol.۱، Lahore ۱۹۸۱؛
• Pliny (the Elder)، Natural history، with an English translation، vol.۲، ed. & tr. H. Rackham، Cambridge، Mass. ۱۹۴۷.

پانویس[ویرایش]
۱. ↑ ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۳۸۸-۳۸۷.
۲. ↑ فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۲۰.
۳. ↑ جوهری، الصحاح، ج۲، ص۴۵۱.
۴. ↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۸۱.
۵. ↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۴۸.
۶. ↑ قصص الانبیاء، ج۲، ص۱۴۵.
۷. ↑ البدء و التاریخ، ص۵۸.
۸. ↑ Muz ¤affar-Ud- d ¦ân Nadv ¦â، A geographical history of the Qur، ج۱، ص۱۱۶.
۹. ↑ تاریخ العرب فی عصر الجاهلیة، ص۷۷.
۱۰. ↑ کتاب مقدس ،سفر پیدایش، باب۱۴، آیه۶.
۱۱. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۴.
۱۲. ↑ Muz ¤affar-Ud- d ¦ân Nadv ¦â، A geographical history of the Qur، ج۱، ص۱۱۵.
۱۳. ↑ Pliny (the Elder)، Natural history، with an English translation، ج۲، ص۴۵۷.
۱۴. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۵.
۱۵. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۸ـ۳۲۹.
۱۶. ↑ نگاهی به تاریخ قوم ثمود، ص۳۴ـ۳۶.
۱۷. ↑ تنبیه مسعودی، ص۸۱.
۱۸. ↑ المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج۱، ص۲۵۶.
۱۹. ↑ تاریخ طبری، ج۱، ص۲۱۶.
۲۰. ↑ فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ص۱۱۳.
۲۱. ↑ David F. Graf، “The Saracens and the defense of the Arabian frontier"، Bulletin of the American schools of Oriental research، ص۱۱ـ۱۲.
۲۲. ↑ Muz ¤affar-Ud- d ¦ân Nadv ¦â، A geographical history of the Qur، ج۱، ص۱۱۶.
۲۳. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۶.
۲۴. ↑ دانش‌نامه اسلام، ذیل ثمود.
۲۵. ↑ تاریخ العرب قبل الاسلام، ص۵۸.
۲۶. ↑ تاریخ طبری، ج۱، ص۲۲۶ـ۲۲۷.
۲۷. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۳.
۲۸. ↑ مروج الذهب، ج۲، ص۱۵۶.
۲۹. ↑ Pliny (the Elder)، Natural history، with an English translation، ج۲، ص۴۵۷.
۳۰. ↑ دانش‌نامه اسلام، چذیل «حجر».
۳۱. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۵.
۳۲. ↑ David F. Graf، “The Saracens and the defense of the Arabian frontier"، Bulletin of the American schools of Oriental research، ص۱۱.
۳۳. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۹.
۳۴. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۹.
۳۵. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۸.
۳۶. ↑ دانش‌نامه اسلام، ذیل مادّه حجر.
۳۷. ↑ دراسات اسلامیة فی التفسیر و التاریخ، ص۵۶ـ۵۷.
۳۸. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۸ـ۳۳۰.
۳۹. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۷.
۴۰. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۸ـ۳۳۱.
۴۱. ↑ David F. Graf، “The Saracens and the defense of the Arabian frontier"، Bulletin of the American schools of Oriental research، ص۱۱.
۴۲. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۸.
۴۳. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۳۰.
۴۴. ↑ David F. Graf، “The Saracens and the defense of the Arabian frontier"، Bulletin of the American schools of Oriental research، ص۱۲.
۴۵. ↑ ثعلبی، قصص الانبیاء، ص۵۷ـ۶۲.
۴۶. ↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۵۰۴۵۵.
۴۷. ↑ تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۸۱-۱۸۲.
۴۸. ↑ مجمع البیان، ج۴، ص۲۹۱.
۴۹. ↑ دراسات اسلامیة فی التفسیر و التاریخ، ص۵۹ـ۶۰.
۵۰. ↑ اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده‌های چهارم ـ ششم میلادی، ص۵۳۳ـ۵۳۴.
۵۱. ↑ David F. Graf، “The Saracens and the defense of the Arabian frontier"، Bulletin of the American schools of Oriental research، ص۱۱ـ۱۲.
۵۲. ↑ قصص قرآن مجید، ص۸۱.
۵۳. ↑ تاریخ العرب فی عصر الجاهلیة، ص۷۵.
۵۴. ↑ دراسات اسلامیة فی التفسیر و التاریخ، ص۶۷.
۵۵. ↑ البدء و التاریخ، ج۳، ص۴۱.
۵۶. ↑ مروج الذهب، ج۲، ص۱۵۹.
۵۷. ↑ القبائل العربیة و سلائلها فی بلادنا فلسطین، ص۲۱ـ۲۲.
۵۸. ↑ ابوالفرج اصفهانی، ج۴، ص۳۰۲.
۵۹. ↑ ابوالفرج اصفهانی، ج۴، ص۳۰۷.
۶۰. ↑ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۲۶.
۶۱. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۸.
۶۲. ↑ تاریخ العرب فی عصر الجاهلیة، ص۷۶.
۶۳. ↑ تاریخ العرب قبل الاسلام، ص۵۹.
۶۴. ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۱، ص۳۲۳.
۶۵. ↑ المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، ذیل واژه ثمود.
۶۶. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۴.
۶۷. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۶۵۷۳.
۶۸. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۵۹۶۱.
۶۹. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۳۱۴۱.
۷۰. ↑ ذاریات/سوره۵۱، آیه۴۱۴۳.
۷۱. ↑ قمر/سوره۵۴، آیه۱۸۲۳.
۷۲. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۶۹.
۷۳. ↑ القصص القرآنی، ج۱، ص۲۷۰ـ۲۷۱.
۷۴. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۳.
۷۵. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۶۱۶۲.
۷۶. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۶۸.
۷۷. ↑ اصول کافی، ج۸، ص۱۸۵.
۷۸. ↑ اصول کافی، ج۸، ص۱۸۷.
۷۹. ↑ حاقه/سوره۶۹، آیه۴۵.
۸۰. ↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص۹۴.
۸۱. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۳.
۸۲. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۶۱.
۸۳. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۱۱۴۲.
۸۴. ↑ نمل/سوره۲۷، آیه۴۵.
۸۵. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۱.
۸۶. ↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۴۸.
۸۷. ↑ مجمع البیان، ج۷، ۳۴۶.
۸۸. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۴.
۸۹. ↑ اصول کافی، ج۸، ص۱۸۷.
۹۰. ↑ ثعلبی، قصص الانبیاء، ص۵۸.
۹۱. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۳.
۹۲. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۶.
۹۳. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۶۴.
۹۴. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۵.
۹۵. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۵۱۵۶. وقمر/سوره۵۴، آیه۲۷۲۸.
۹۶. ↑ نمل/سوره۲۷، آیه۴۵.
۹۷. ↑ تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۷۲.
۹۸. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۵.
۹۹. ↑ نمل/سوره۲۷، آیه۴۸۴۹.
۱۰۰. ↑ نمل/سوره۲۷، آیه۵۰۵۱.
۱۰۱. ↑ ثعلبی، قصص الانبیاء، ص۵۹ـ۶۰.
۱۰۲. ↑ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ج۸، ص۲۷۶.
۱۰۳. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۷.
۱۰۴. ↑ سوره قمر/سوره۵۴، آیه۲۹.
۱۰۵. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۷.
۱۰۶. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۷.
۱۰۷. ↑ شمس/سوره۹۱، آیه۱۴.
۱۰۸. ↑ شمس/سوره۹۱، آیه۱۲.
۱۰۹. ↑ مسندالامام احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۷.
۱۱۰. ↑ سنن الترمذی، ج۵، ص۱۱۱.
۱۱۱. ↑ صحیح بخاری.
۱۱۲. ↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۴۵۴.
۱۱۳. ↑ ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، ص۷۹.
۱۱۴. ↑ شمس/سوره۹۱، آیه۱۲.
۱۱۵. ↑ تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۰۱.
۱۱۶. ↑ مجمع البیان، ج۱۰، ص۳۷۱.
۱۱۷. ↑ مسند احمد بن حنبل.
۱۱۸. ↑ سوره هود/سوره۱۱، آیه۶۵.
۱۱۹. ↑ تاریخ طبری، ج۸، ص۲۲۵.
۱۲۰. ↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۲۱.
۱۲۱. ↑ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۲۸۰ـ۲۸۱.
۱۲۲. ↑ سوره قمر/سوره۵۴، آیه۳۱.
۱۲۳. ↑ ذاریات/سوره۵۱، آیه۴۴.
۱۲۴. ↑ فصّلت/سوره۴۱، آیه۱۳.
۱۲۵. ↑ فصّلت/سوره۴۱، آیه۱۷.
۱۲۶. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۶۷.
۱۲۷. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۸.
۱۲۸. ↑ القصص القرآنی، ج۱، ص۲۹۳.
۱۲۹. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۶۶.
۱۳۰. ↑ فصلت/سوره۴۱، آیه۱۸.
۱۳۱. ↑ حجر/سوره۱۵، آیه۸۰.
۱۳۲. ↑ مجمع البیان، ج۶، ص۱۲۷.
۱۳۳. ↑ تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۸۵.
۱۳۴. ↑ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ذیل آیه.
۱۳۵. ↑ مجمع البیان، ج۶، ص۱۲۷.
۱۳۶. ↑ تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۸۵.
۱۳۷. ↑ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ذیل آیه.
۱۳۸. ↑ معجم البلدان، ذیل «حِجر».
۱۳۹. ↑ ثعلبی، قصص الانبیاء، ص۶۲.
۱۴۰. ↑ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۲۸۱ـ۲۸۲.
۱۴۱. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۹.
۱۴۲. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۷۴.
۱۴۳. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۷۱۴۸.
۱۴۴. ↑ ثعلبی، قصص الانبیاء، ص۵۷ـ۶۳.
۱۴۵. ↑ قصص الانبیاء، ج۱، ص۱۴۵.
۱۴۶. ↑ بحارالانوار، ج۱۱، ص۳۷۰۳۹۴

منابع:

• دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ثمود»، شماره۴۲۷۵.
  
• سایت دانشنامه موضوعی قرآن
• شبکه خبر

صفحات: 1· 2· 3