دگرگونی و تغییری که اسلام در مردمان سرزمین های مفتوحه به وجود آورد شگفت انگیز است، از یک سو آنان را در جرگه یک امپراطوری بزرگ درآورد و ازسوی دیگر آنان را در مسیر توسعه وگسترش همین فرهنگ باستخدام خویش درآورده و آنان نیز با اشتیاق و علاقه مندی تمام به کسب و توسعه آن آئین پرداختند و فرهنگ و تمدنی ساختند که از هر جهت انسانی بود و به هر حال نفوذ و جاذبه فرهنگی آئین جدید در ایران شگفت آمیز است و همچنین مغلوب شدن بقیه ادیان ومکاتب در رویارویی با اسلام اعجاب آفرین است که اسلام از چنان قدرت و توان علمی و از چنان نفوذ و جاذبه معنوی برخوردار بوده است که هر نوع کفری که در تضاد و تصادم با آن بوده است از میان برداشته و آن را حذف نموده است.چنان که برخی محققان تاریخ ایران گفته اند:

     در تاریخ ایران دو حادثه رخ داد که اغلب محققان را دچار حیرت کرد یکی پیشرفت سریع اسلام وایمان دسته جمعی مردم به این دین که هیچگونه عاملی در زد و خورد نتوانست بر سر راه نفوذ روز افزون آن عایقی ایجاد و از کلیه نهضتهایی که بر ضد خلفاء در ایران پدید آمد هیچگونه وقفه یا لطمه ای به اصل دین نرسد بلکه نتیجه مختلف مخالفتهای و کشمکشها غالباً در نطاق محدود سیاست محصورانه و حادثه دوم ناپدید شدن ناگهانی کیش مسیح است که تا پیش از فتنه مغول پیروان فراوان درایران  داشته و در فاصله زمان تیمور و شاه اسماعیل بدون ذکر علتی ناگهان از این کشور ناپدید گردید و جز در حوزه رود ارس و دریاچه شاهی از آن نشانی باقی نماند. آری جاذبه اسلام نه تنها مردم را تسلیم کرد و مسلمان نمود بلکه افکار و ادیان را نیز مغلوب خود نمود و این دین و آئین هر کجا سرکشید مردم را بر کشید و مردم را در جهت بالیدن در فرهنگ و ادب تادیب نمود.

منبع:

•  نقش دانشمندان بروجرد در هزاره اول/ دکتر سید نصراله محجوبی
  

 

صفحات: 1· 2