قرآن همان قانون خدایی و ناموس آسمانی است که اصلاح دین و دنیای مردم را به عهده گرفته، سعادت جاودانی آنان را تضمین نموده است.

آیات آن سرچشمه هدایت و راهنمایی و کلماتش معدن ارشاد و رحمت است کسی که به سعادت همیشگی علاقه مند باشد، سعادت و خوشبختی هر دو جهان را بخواهد بر وی لازم است که روز و شب با قرآن، کتاب خدا تجدید عهد نموده ارتباطش را با آن هر چه محکم تر و استوارتر سازد و آیات آن را به حافظه خود بسپارد و با مغز و فکر خویش و با شیره جان و تنشان به هم درآمیزد تا در روشنایی و پرتو آن کتاب آسمانی به سوی رستگاری و سعادت ابدی گام بردارد.

از پیامبر اسلام ^{صلی الله علیه و آله} و ائمه اهل بیت ^{علیهم السلام} در ثواب و فضیلت قرائت قرآن احادیث فراوانی به ما رسیده است که اینک قسمتی از آن ها را در اینجا می آوریم:

از امام باقر ^{علیه السلام} نقل گردیده است که رسول خدا ^{صلی الله علیه و آله} فرمود:

هرکس در هر شب ده آیه از قرآن بخواند، در آن شب از غافلان و آنان که از پروردگارشان بی خبرند، نوشته نمی شود

و هرکس پنجاه آیه از قرآن بخواند در آن شب در لیست آشنایان و یاد کنندگان خدا ثبت می گردد.

هرکس صد آیه تلاوت نماید از عبادت کنندگان

و هرکس دویست آیه بخواند نام وی در صف خاشعین

و افرادی که در پیشگاه پروردگارشان اظهار بندگی و تواضع کنند، خواهد آمد

و هرکس سیصد آیه از قرآن بخواند از سعادتمندان

و هر کس پانصد آیه تلاوت کند از کوشش کنندگان در عبادت و پرستش خدا نوشته خواهد شد.

و اگر کسی هزار آیه از قرآن بخواند به مانند کسی خواهد بود که طلای ناب و خالص فراوان و بی شماری در راه خدا بذل و احسان نموده است.[1]

ادامه »

در گذشته اگر بزرگانی به سراغ تفسیر می رفتند، مارک بی سوادی می خوردند در حالی که هرچه می خواهیم در قرآن وجود دارد و باید بعضی نگاه ها اصلاح شود، امروز توجه به قرآن در حوزه بیشتر از گذشته می باشد، اما با این وجود هنوز جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده است

حضرت آیت الله مکارم شیرازی شب گذشته در مراسم اختتامیه نخستین همایش دانش آموختگان مرکز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن که در سالن همایش های رسول اعظم(صلی الله علیه وآله ) مدرسه علمیه امام کاظم(علیه السلام) برگزار شد، با تبریک میلاد مسعود پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و امام صادق علیه السلام اظهار داشتند: امیدوارم در سایه الطاف و عنایات اهل بیت علیهم السلام به اهداف همایش نائل شوید.

ایشان همچنین تصریح کردند: استقبال دانش آموختگان از این همایش نشان از علاقه به برنامه های قرآنی دارد.

معظم له در ادامه با اشاره به اینکه اموری در قرآن و ادعیه ها به نور تشبیه شده اند، ابراز داشتند:

ذات اقدس الهی، پیامبراکرم صلی الله علیه وآله، ائمه معصومین(علیهم السلام )، علم و دانش، کلام ائمه هدی(علیهم السلام )، ایمان و قرآن مجید «نور» هستند.

این مرجع تقلید با بیان اینکه دانشمندان امروز درباره نور بحث های زیادی دارند و خواص عجیبی بیان کرده اند، گفتند:

سرعت نور بالاترین سرعت ها در عالم طبیعت است و لطیف ترین موجود در عالم ماده می باشد و از تمام موانع شفاف توان عبور دارد و موجودات زنده را پرورش می دهد و زمین های تشنه را نیز آبیاری می کند و میکروب های مضر را می زداید.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی افزودند: قرآن مجید با سریع ترین شکل بشر را هدایت و و دل های خشک را آبیاری می کند و حیات بخش زندگی، آرامش و نشاط آفرین است.

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به پیشنهادات ارائه شده دانش آموختگان در کمیسیون های مربوطه اشاره داشتند و گفتند: پیشنهادهای خوبی در کمیسیون ها ارائه شده و همه آنها باید تکثیر شود تا مورد بررسی قرار گیرند.

ادامه »

هر قدر، سوگندهاى قرآن در یک زمینه بیشتر و محکم تر باشد، دلیل بر اهمیت موضوع است، و مى دانیم: طولانى ترین و مؤکدترین سوگندها در سوره مبارکه شمس است، به خصوص این که: سوگند به ذات پاک خداوند سه بار در آن تکرار شده، و سرانجام، روى این مسأله تکیه شده است که: فلاح و رستگارى در «تزکیه نفس» است، و محرومیت و شکست و بدبختى، در ترک تزکیه است.

وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا*فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا * قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا^{(الشمس/9)}

سوگند به نفس و آن کس که آن را درست کرد*سپس پليدکاري و پرهيزگاري‏اش را به آن الهام کرد*که هر کس آن را پاک گردانيد قطعا رستگار شد

در واقع، مهمترین مسأله زندگى انسان نیز همین مسأله است، و در حقیقت، قرآن با تعبیر فوق این مطلب را بازگو مى کند، که رستگارى انسان، نه در گرو پندارها و خیال ها است، نه در سایه مال و ثروت و مقام، نه وابسته به اعمال اشخاص دیگر (آن گونه که مسیحیان تصور مى کنند که: فلاح هر انسانى در گرو فداکارى عیسى مسیح(علیه السلام) است) و نه مانند اینها.

بلکه، در گرو پاکسازى و تعالى روح و جان، در پرتو ایمان و عمل صالح است.

وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا^{(الشمس/10)}

و هر که آلوده‏اش ساخت قطعا درباخت

بدبختى و شکست انسان نیز، نه در قضا و قدر اجبارى است، نه در سرنوشت هاى الزامى، نه معلول فعالیت هاى این و آن، بلکه تنها و تنها به خاطر آلودگى به گناه انحراف از مسیر تقوا است.

در تواریخ آمده است: همسر عزیز مصر (زلیخا) هنگامى که یوسف مالک خزائن ارض، و حاکم بر سرزمین «مصر» گشت، او را ملاقات کرد و گفت:

اِنَّ الْحِرْصَ وَ الشَّهْوَةَ تُصَیِّرُ الْمُلُوکَ عَبِیْداً، وَ اِنَّ الصَّبْرَ وَ التَّقْوى یُصَیِّرُ الْعَبِیْدَ مُلُوکاً، فَقالَ یُوسُفُ: قالَ اللّهُ تَعالى: اِنَّهُ مَنْ یَتَّقِ وَ یَصبِرْ فَاِنَّ اللّهَ لا یُضِیْعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِیْنَ:

«حرص و شهوت، پادشاهان را برده ساخت، و صبر و تقوا بردگان را پادشاه، یوسف سخن او را تصدیق کرد و این کلام الهى را به او خاطر نشان ساخت: هر کس که تقوا و شکیبائى را پیشه کند، خداوند اجر نیکوکاران را ضایع نمى سازد».(1)

همین معنى به عبارت دیگرى نقل شده که، همسر عزیز مصر در رهگذرى نشسته بود که موکب «یوسف»(علیه السلام) از آنجا عبور کرد، زلیخا گفت:

أَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی جَعَلَ الْمُلُوکَ بِمَعْصِیَتِهِمْ عَبِیْداً، وَ جَعَلَ الْعَبِیْدَ بِطاعَتِهِمْ مُلُوکاً:
«شکر خدائى را که پادشاهان را به سبب معصیت، برده کرد، و بردگان را به خاطر اطاعت، پادشاه».⁽²⁾

آرى، بندگى نفس، سبب بردگى انسان، و تقوا و تهذیب نفس، سبب حکومت بر جهان هستى است.

چه بسیارند کسانى که بر اثر بندگى خدا به مقامى رسیده اند، که صاحب ولایت تکوینى شده و مى توانند به اذن خدا در حوادث این جهان اثر بگذارند و دست به کرامات و خوارق عادات بزنند.

* * *

خداوندا! در مبارزه با هواى نفس تو یار و یاور ما باش!
پروردگارا! تو «فجور» و «تقوا» را به ما الهام کردى، توفیق استفاده از تقوا و دورى از فجور را به ما عنایت فرما!
بار الها! دسیسه هاى شیطان در نفس آدمى مخفى و مرموز است، ما را به شناخت این دسیسه ها آشنا ساز!

آمِیْنَ یا رَبَّ الْعالَمِیْنَ

تفسیر نمونه جلد27
پایان سوره الشمس
1 ـ «محجة البیضاء»، جلد 5، صفحه 116.
2 ـ «محجة البیضاء»، جلد 5، صفحه 117.
3 ـ پایان تصحیح: 3 / 3 / 1383 (سالروز فتح خرمشهر).

محسن حاجی حسنی کارگر قاری بین‌المللی و نفر اول مسابقات قرآن مالزی است که در جریان فاجعه منا جان به جان آفرین تسلیم کرد و در این گزارش آخرین تلاوت وی در حلقه قرآنی مسجد‌الحرام تقدیم می‌شود.

دانلود آخرین تلاوت محسن حاجی حسنی در حلقه قرآنی مسجد‌الحرام

به گزارش خبرنگار فعالیت‌های قرآنی خبرگزاری فارس محسن حاجی حسنی کارگر قاری بین‌الملی قرآن کریم در جریان فاجعه منا جان به جان آفرین تسلیم کرد و جامعه قرآنی طی روز‌های اخیر عزادار حاجی حسنی و باوی دو نفر از اعضای کاروان نور هستند.

در این گزارش فیلم تلاوت حاجی حسنی درحلقه قرآنی مسجد‌الحرام که چند شب قبل از وفات اجرا شده تقدیم می‌شود.

دانلود

منبع: خبرگزاری فارس

قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يصْنَعُونَ * وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيوبِهِنَّ وَلَا يبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا يضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيعْلَمَ مَا يخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ(النور30/31)

به مردان با ايمان بگو ديده فرو نهند و پاکدامني ورزند که اين براي آنان پاکيزه‏تر است زيرا خدا به آنچه مي‏کنند آگاه است * و به زنان با ايمان بگو ديدگان خود را [از هر نامحرمي] فرو بندند و پاکدامني ورزند و زيورهاي خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعا از آن پيداست و بايد روسري خود را بر سينه خويش [فرو] اندازند و زيورهايشان را جز براي شوهرانشان يا پدرانشان يا پدران شوهرانشان يا پسرانشان يا پسران شوهرانشان يا برادرانشان يا پسران برادرانشان يا پسران خواهرانشان يا زنان [همکيش] خود يا کنيزانشان يا خدمتکاران مرد که [از زن] بي‏نيازند يا بچه های که بر عورتهاي زنان وقوف حاصل نکرده ‏اند آشکار نکنند و پاهاي خود را [به گونه‏اي به زمين] نکوبند تا آنچه از زينتشان نهفته مي‏دارند معلوم گردد اي مؤمنان همگي [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنيد اميد که رستگار شويد

نکته ها

كلمه «یغضّوا» از ریشه «غضّ» به معناى كاستن و پایین آوردن است. چنانكه لقمان به فرزندش مى‏فرماید:

«و اغضض من صوتك» یعنى صدایت را پایین بیاور و با صداى بلند صحبت نكن.

در اینجا نیز مراد از «غضّ بصر» بستن چشم نیست، بلكه پایین آوردن نگاه است، به گونه‏اى كه انسان نامحرم را ببینند.

مراد از «فروج» عورتین است كه باید آن را از نگاه دیگران پوشاند. البتّه مراد از حفظ فروج در دیگر آیات قرآن، حفظ از زناست، ولى در این آیه، بر اساس روایات، حفظ از نگاه است.

ادامه »

1 محمد بن مروان از حضرت باقر علیه السلام روايت کند که فرمود:

هرکس قل هو الله احد را يک بار بخواند بر او مبارک باشد (و برکت باو داده شود) و هرکس دو بار بخواند خودش و خاندانش برکت يابند، و هرکس سه بار بخواند خودش و خاندانش و همسايگانش برکت يابند، و هرکس دوازده بار بخواند خداوند برايش دوازده قصر در بهشت بنا کند و نگهبانان بهشت گويند: برويم قصرهاى فلان برادرمان را تماشا کنيم ، و هرکس صدبار بخواند گناهان بيست و پنج سال او بجز خونها و مالها (که بناحق ريخته و يا خورده است ) امرزيده شود، هرکس چهار صد بار بخواند مزد چهارصد شهيد دارد که همه انها اسبش را در راه خداى پى کرده و خونش ريخته شده است ، و هرکس در يکشبانه روز هزار بار انرا بخواند نميرد تا جايگاه خويش در بهشت ببيند يا باو نشان داده شود.

2 حضرت صادق علیه السلام فرمود: چون خداى عزوجل باين ايات (که در اخر حديث بيايد) فرمان داد که بزمين فرود ايند، انها بعرش در اويختند و گفتند:

پروردگارا بکجا ما را فرو مى فرستى؟

بسوى خطا کاران و گنه کاران؟

پس خداى عزوجل بانها فرمود:

فرود شويد که بعزت و جلال خودم سوگند که هيچ کس از آل محمد (عليهم السلام ) و شيعيان آنها شما را در هر روز دنبال نماز واجبش نخواند جز اينکه بنظر مخصوصى در هر روز هفتاد بار باو نظر کنم و در هر نظر هفتاد حاجت او را بر اورم ، و او را بانچه گناه دارد بپذيرم و ان ايات عبارت است از ام الکتاب (يعنى سوره مبارکه حمد) و آیه : «شهد الله نه لا اله الا هو و الملائکة و اولوالعلم » ^{(سوره عمران آیه 18)} و اية الکرسى ، و آیه ملک (قل اللهم ما لک الملک …. آیه 26 از سوره ال عمران ).

3 جابر گويد: شنيدم حضرت باقر علیه السلام مى فرمود: هرکس همه سوره ها مسبحات (يعنى سوره هايى که اول ان سبح يا يسبح است ) پيش از انکه بخوابد انها را بخواند، نميرد تا حضرت قائم عليه السلام را درک کند و اگر بميرد در جوار نبى اکرم ^{صلی الله علیه و آله} خواهد بود.

شرح :
مسبحات که اول انها سبح يا يسبح است هفت سوره است : سوره اسرى ، سوره حديد، سوره حشر، سوره صف ، سوره جمعه ، سوره تغابن ، سوره اعلى .

ادامه »

قرآن نغمه که به خط عبدالوهاب نغمه بروجردی کتابت شده، در میان انبوه نسخ خطی نفیس و نادر در کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود.

قرآن «نغمه» توسط میرزا عبدالوهاب نغمه بروجردی، شاعر و خوشنویس قرن سیزدهم قمری حدود 150 سال پیش در قطع رقعی کتابت شده و تذهیب آن بر اساس مکتب شیراز انجام شده است.

قرآن «نغمه»، قرآن مجید با ترجمه فارسی و به خط نسخ و نستعلیق است که در 359 برگ تحریر شده است و هر برگ این نسخه قرآن 24 سطر کامل دارد و مجدول و مذهّب است. همچنين شش صفحه‌‏ اول این قرآن به طور كامل مرصع، ممتاز و تمام اوراق آن تا آخر مذهّب ممتاز است.

این قرآن دارای جلد هنری لاکی روغنی است که کار لطفعلی شیرازی است و اسلیمی‌های ارزشمندی روی جلد آن به کار رفته است و این اوج هنر کتاب‌آرایی ایرانی را به رخ می‌کشد.

این نسخه نفیس و نادر که از نایاب‌ترین آثار در دنیا به لحاظ زیبایی خط، جلد، آراستگی درون، تذهیب و … به شمار می‌رود، به شماره 912 در مخزن اداره‌کل کتاب‌های خطی و نادر کتابخانه ملی ایران ثبت و نگه‌داری می‌شود.

میرزا عبدالوهاب نغمه بروجردی کاتب قرآن نغمه كه خط نسخ و نستعلیق را به خوبی می‌نوشته است، برادرزاده ملا لطفعلی خاکی بروجردی است.

منبع:روزهای بروجرد

یکی از اقدامات امام سجاد(علیه‌السلام) تلاوت قرآن با لحن حزین بود.

اگر حامل علم قرآن، قرآن را چنین تلاوت نماید، آثار عجیبی در مخاطبان ایجاد می‌کند.

خدا مرحوم آیت الله میرزا مهدی اصفهانی^{(رحمت الله علیه)} را رحمت کند. کسی نقل می‌کرد، که:

برادرم شاگرد ایشان بود. روزی مرا برای کاری به منزل ایشان فرستاد. وقتی به منزل میرزا رفتم، ایشان سر حوض مشغول وضو بود. من را که دید، پرسید:

می‌دانی قرآن چیست؟!

عرض کردم: بله؛ معلوم است دیگر!

پرسید: می‌دانی تلاوت قرآن یعنی چه؟

گفتم: بله!

فرمود: نه؛ تلاوت قرآن یعنی این که وقتی قرآن می‌خوانی چنین باشد که خود ذات اقدس خداوند متعال با تو صحبت می‌کند.

بعد میرزا چند آیه برای من خواند. من احساس کردم که انگار یک دفعه از روی زمین بلند شدم. حال عجیبی به من دست داده بود و اصلاً نمی‌فهمیدم کجا هستم! فاصله‌ی بین خانه‌ی ایشان و خانه‌ی خودمان را در وضعیتی عجیب طی کردم. وارد خانه شدم. وقتی برادرم مرا دید، به من به صورت تعجب‌آوری گفت:

میرزا برایت قرآن خوانده!

خدا کمی از علم قرآن را به میرزا داده بود. ان شاء الله امام زمان^{(علیه السلام)} به زودی ظاهر شوند؛ زمانی که حضرت قرآن تلاوت بفرمایند، می‌فهمید که تلاوت قرآن آن حضرت، با تلاوت‌هایی که در این روزگار رایج شده، تفاوت دارد.

در روایات داریم که در آخر الزمان، قرآن را با تغنّی می‌خوانند.^[1] یک آقایی در بحث تعلیم قرآن می‌گفت: اگر سنتور این‌جا بود، می‌گفتم این قاری چه کرده است! معلوم بود که این قاری این کاره است! اگر کسی بخواهد برای خوب قرآن خواندن سنتور یاد بگیرد، این تلاوت قرآن را باید در کوزه گذاشت و آبش را خورد!

زمانی که حضرت زین العابدین(علیه‌السلام) قرآن تلاوت می‌فرمودند، کسانی که کارشان سقایی بود و می‌خواستند از کنار خانه‌ی حضرت عبور کنند، خشکشان می‌زد. آن‌قدر کنار خانه‌ی حضرت می‌ماندند که از این مشک چک چک آب می‌رفت و تمام می‌شد. حضرت این گونه قرآن می‌خواندند و به مردم می‌فهماندند که قرآن واقعی پیش ماست.

[1] . بحارالأنوار (ط - بیروت)، ج‏89، ص: 190: عَنْ حُذَیْفَةَ بْنِ الْیَمَانِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ اقْرَءُوا الْقُرْآنَ‏ بِلُحُونِ الْعَرَبِ وَ أَصْوَاتِهِمْ وَ إِیَّاکُمْ وَ لُحُونَ أَهْلِ الْفِسْقِ وَ أَهْلِ الْکِتَابَیْنِ وَ سَیَجِی‏ءُ قَوْمٌ مِنْ بَعْدِی یُرَجِّعُونَ بِالْقُرْآنِ تَرْجِیعَ الْغِنَا وَ الرَّهْبَانِیَّةِ وَ النَّوْحِ لَا یُجَاوِزُ حَنَاجِرَهُمْ مَفْتُونَةٌ قُلُوبُهُمْ وَ قُلُوبُ الَّذِینَ یُعْجِبُهُمْ شَأْنُهُمْ‏.

^{منبع: maemaeen.ir}

     بِهَذَا اَلْإِسْنَادِ عَنِ اَلْحَسَنِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ اَلْمُؤْمِنِ عَنِ اِبْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ علبه السلام قَالَ :

     حَصِّنُوا أَمْوَالَكُمْ وَ فُرُوجَكُمْ بِتِلاَوَةِ سُورَةِ اَلنُّورِ وَ حَصِّنُوا بِهَا نِسَاءَكُمْ قَالَ مَنْ أَدْمَنَ قِرَاءَتَهَا فِي كُلِّ يَوْمٍ أَوْ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ لَمْ يَزْنِ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ أَبَداً حَتَّى يَمُوتَ فَإِذَا هُوَ مَاتَ شَيَّعَهُ إِلَى قَبْرِهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ كُلُّهُمْ يَدْعُونَ وَ يَسْتَغْفِرُونَ اَللَّهَ لَهُ حَتَّى يُدْخَلَ فِي قَبْرِهِ.

_{ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمۀ غفاری :: ابن بابویه، محمد بن علی}

از ابن مسكان روايت شده است كه امام صادق عليه السّلام فرمودند:

مال و ناموس خود را بتلاوت سوره ی نور در پناه بداريد يا بقول اهل زمان ما بيمه نمائيد ،

و نيز زنهاى خويش را بدان مستور و محفوظ بداريد،زيرا هر كس بر قرائت اين سوره در هر روز يا هر شب مداومت كند هيچ يك از افراد خانواده اش بعمل منافى عفت هرگز دچار نشود تا از دنيا برود،

و چون از دنيا رفت هفتاد هزار فرشته تا كنار قبر او را مشايعت و بدرقه كنند،

و همه براى او دعا و طلب آمرزش كنند تا او را ميان گور وارد سازند.

ترتیل ، قرائت مجلسی ، ترجمه و متن سوره نور در ادامه مطلب

ادامه »

عَجِبْتُ لِلْبَخِيلِ يَسْتَعْجِلُ الْفَقْرَ الَّذِي مِنْهُ هَرَبَ، وَيَفُوتُهُ الْغِنَى الَّذِي إِيَّاهُ طَلَبَ، فَيَعِيشُ فِي الدُّنْيَا عَيْشَ الْفُقَرَاءِ؛ وَيُحَاسَبُ فِي الاْخِرَةِ حِسَابَ الاَْغْنِيَاءِ؛ وَعَجِبْتُ لِلْمُتَكَبِّرِ الَّذِي كَانَ بِالاَْمْسِ نُطْفَةً، وَيَكُونُ غَداً جِيفَةً؛ وَعَجِبْتُ لِمَنْ شَکَّ فِي اللَّهِ، وَهُوَ يَرَى خَلْقَ اللَّهِ؛ وَعَجِبْتُ لِمَنْ نَسِيَ الْمَوْتَ، وَهُوَ يَرَى الْمَوْتَى؛ وَعَجِبْتُ لِمَنْ أَنْكَرَ النَّشْأَةَ الاُْخْرَى وَهُوَ يَرَى النَّشْأَةَالاُْولَى وَعَجِبْتُ لِعَامِرٍ دَارَ الْفَنَاءِ وَتَارِکٍ دَارَ الْبَقَاءِ.

امام علیه السلام فرمودند:

1. از بخيل تعجب مى‌كنم كه به استقبال فقرى مى‌رود كه از آن گريخته و غنايى را از دست مى‌دهد كه طالب آن است. در دنيا همچون فقيران زندگى مى‌كند ولى در آخرت بايد همچون اغنيا حساب پس دهد.

2. و تعجب مى‌كنم از متكبرى كه ديروز نطفه‌اى بى‌ارزش بوده و فردا مردار گنديده‌اى است.

3. و از كسى كه در خدا شك مى‌كند در شگفتم در حالى كه خلق او را مى‌بيند (و مى‌تواند از هر مخلوق كوچك وبزرگ، ساده و پيچيده به ذات پاك آفريدگار پى برد).

4. و تعجب مى‌كنم از كسى كه مرگ را فراموش مى‌كند با اين‌ كه مردگان را با چشم خود مى‌بيند.

5. و تعجب مى‌كنم از كسى كه جهان ديگر را انكار مى‌كند در حالى كه اين جهان را مى‌بيند.

6. و تعجب مى‌كنم از كسى كه دار فانى را آباد مى‌كند ولى دار باقى را به فراموشى مى‌سپارد.

شرح و تفسير

از اين شش گروه در شگفتم!

امام(عليه السلام) در اين كلام حكمت آميزش به شش رذيله اخلاقى اشاره فرموده كه سرچشمه غالب بدبختى هاى انسان است و اگر بتواند از آن ها فاصله بگيرد دنيا و آخرت خود را آباد كرده و سامان بخشيده است.

نخست اشاره به مسئله «بخل» و آثار شوم آن مى كند و مى فرمايد: «از بخيل تعجب مى كنم كه به استقبال فقرى مى رود كه از آن گريخته و غنايى را از دست مى دهد كه طالب آن است. در دنيا همچون فقيران زندگى مى كند ولى در آخرت بايد همچون اغنيا حساب پس دهد»;

(عَجِبْتُ لِلْبَخِيلِ يَسْتَعْجِلُ الْفَقْرَ الَّذِي مِنْهُ هَرَبَ، وَيَفُوتُهُ الْغِنَى الَّذِي إِيَّاهُ طَلَبَ، فَيَعِيشُ فِي الدُّنْيَا عَيْشَ الْفُقَرَاءِ; وَيُحَاسَبُ فِي الاْخِرَةِ حِسَابَ الاَْغْنِيَاءِ).

امام(عليه السلام) چه تعبير زيبا و دلنشينى در اينجا فرموده است; افراد بخيل تنها نسبت به ديگران بخيل نيستند. بسيار مى شود كه نسبت به خويشتن هم بخيل اند با اين كه داراى ثروت اند زندگى سخت و فقيرانه اى براى خود فراهم مى كنند و همان گونه كه امام(عليه السلام) فرموده است براى فرار از فقر آينده فقر امروز را براى خود ترتيب مى دهند. آنها همچنين به دنبال غنا و ثروت بيشتر در آينده اند در حالى كه غناى امروز را از دست مى دهند. چرا كه از ثروت خود بهره اى نمى برند. از سويى ديگر در روز قيامت بايد در صف اغنيا بايستند و حساب اموال خود را پس دهند در حالى كه در دنيا از نظر زندگى در صف فقيران بودند; يعنى مشكلات غنا را دارند; ولى از مواهب آن بى بهره اند. آيا زندگى چنين اشخاصى شگفت آور و تعجب برانگيز نيست؟ آيا مى شود اين گونه افراد را در زمره عاقلان دانست؟ نه تنها امام(عليه السلام)كه عقل كل است از زندگى آنان تعجب مى كند، بلكه هر انسان عاقلى گرفتار شگفتى مى شود. ممكن است كسانى بگويند: اين درباره بخيلانى است كه حتى درباره خود بخل مىورزند; اما بخيلانى كه بخلشان متوجه ديگران است و خودشان زندگى مرفهى دارند مشمول اين سخن نيستند; ولى تجربه نشان داده كه غالب بخيلان به خويشتن نيز بخيل اند. بخل از صفات بسيار زشتى است كه در آيات و روايات اسلام نكوهش فوق العاده اى از آن شده از جمله در حديثى از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم:

«اَلْبَخيلُ بَعيدٌ مِنَ اللهِ، بَعيدٌ مِنَ النّاسِ، قَريبٌ مِنَ النّارِ;

بخيل از خدا دور است و از مردم دور و به آتش دوزخ نزديك است».

در كتاب فقه الرضا آمده است: «إيّاكُمْ وَالْبُخْلُ فَإِنَّهُ عاهَةٌ لا يَكُونُ فى حُرّ وَلا مُؤمِن إنَّهُ خِلافُ الاْيمانِ;

از بخل بپرهيزيد كه نوعى آفت است كه نه در افراد آزاده و نه در صاحبان ايمان است زيرا بخل مخالف ايمان است. (شخص بخيل ايمان محكمى به جود و سخا و عطاى خداوند ندارد)».

در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «مَنْ بَرِءَ مِنَ الْبُخْلِ نالَ الشَّرَفَ; كسى كه از بخل دورى كند به شرافت و بزرگى نائل مى شود».

ادامه »