قل ارایتم ان اصبح ماؤکم غوراً فمن یأتیکم بماء معین: بگو: به من خبر دهید، اگر آب شما [به زمین ] فرو رود، چه کسی آب روان برایتان خواهد آورد؟ (ملک، 30) عده ای این آیه را بر حسب روایاتی که در تأویل آن وارد شده است تفسیر پنداشته اند. علی بن ابراهیم می گوید: «معنای آیه این است: چه می پندارید؟ اگر امام شما از نظرها پنهان گردد چه کسی امامی مثل او را برای تان خواهد آورد؟!» او به همین جمله اکتفا کرده و به حدیث امام رضا علیه السلام استشهاد می کند که از حضرت درباره آیه پرسیدند؛ فرمود: «ماؤکم به معنای ابوابکم یعنی ائمه است و ائمه دروازه های رحمت الهی میان خدا و خلق اند. فمن یأتیکم بماء معین، یعنی بعلم الامام». البته آوردن «ماء معین: آب فروزان» به عنوان کنایه از دانش پیراسته از ناخالصی های شبهات، امری شناخته شده است. خداوند می فرماید:

«و ان لو استقاموا علی الطریقه لاسقیناهم ماء غدقا: اگر [مردم ] در راه درست، پایداری ورزند، قطعاً آب گوارایی بدیشان می نوشانیم. » (جن، 16) همین تفسیر علی بن ابراهیم را فیض در «صافی» آورده است. حق این است که این، تأویل آیه است نه تفسیر آن، چون آب به مفهوم عامش اعم از حقیقی و کنایی گرفته شده است؛ یعنی آنچه مایه حیات است و موجب تداوم و بقای آن می گردد. خواه مادی باشد یا معنوی؛ به این معنا شامل هم آب زلال و هم علم خالص می شود. نتیجه اینکه بیرون کشیدن چنین معنای عامی از درون آیه، تأویل آن به حساب می آید نه تفسیر.

در روایت صدوق در کتاب «کمال الدین» به این مطلب تصریح شده است. از امام باقر علیه السلام درباره این آیه پرسیدند، فرمود: «درباره امام قائم نازل گشته است. » همچنین فرمود: «هر گاه امام شما غایب گردد و ندانید کجاست، پس چه کسی (جز خدا) آن امام را بر شما ظاهر می گرداند تا شما را از آسمان ها و زمین خبر دهد و حلال و حرام شریعت را کاملا بیان دارد؟» امام سپس فرمود: «به خدا سوگند، تأویل این آیه (ظهور قائم آل محمد) هنوز تحقق نیافته و هر آینه تحقق خواهد یافت.» علی بن جعفر از برادرش امام کاظم علیه السلام از تأویل این آیه پرسید. فرمود: «اگر امام خود را نیافتید و دسترسی به او پیدا نکردید، چه خواهید کرد؟» روشن است که این گونه معانی، از قبیل معانی باطنی و تأویل به شمار می رود چنانچه در همین روایات تصریح شده است و نباید آن را تفسیر شمرد.

3- و نُرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین: خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرو دست شده بودند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم ] گردانیم، و ایشان را وارث [زمین ] کنیم. (قصص، 5) این آیه بر حسب ظاهر، درباره قوم موسی علیه السلام و به استضعاف کشیده شدن آنان به دست فرعون نازل شده است و خدا اراده کرده است تا آنان را سربلند گرداند و فرعون و قومش را خوار و زبون کند. اما آیه دارای هدفی والاتر و گسترده تر است؛ وعده پیروزی مستضعفان و برتری یافتن آنان بر مستکبران را در هر عصر و زمان نوید می دهد، همان سنت خداوندی که در میان بندگان جاری است، ولی شرایطی دارد که باید فراهم آید؛ همان گونه که در آن روزگار عصر موسی و فرعون فراهم آمد که اگر آن شرایط پیش آید و همان زمینه فراهم گردد، دیگر بار سنت الهی جاری خواهد شد؛ همان گونه که در گذشته جریان یافت.

این آیه به یک سنت حتمی الهی اشارت دارد که همان پیروزی مستضعفان بر مستکبران است. اراده الهی بر آن تعلق گرفته است که صالحان بر زمین حکومت کنند و این اراده گرچه گهگاه تحقق یافته است، ولی تحقق کامل آن طبق صریح آیه با فراگیری و تداوم حکومت صالحان صورت پذیر است که این امر در دوران ظهور حضرت قائم (عج) انجام خواهد گرفت و حتما انجام خواهد گرفت؛ زیرا وعده الهی حتمی است و چون تا کنون به طور کامل تحقق نیافته است، حتما روزی خواهد آمد که تحقق پیدا کند:

«ان الله لا یخلف المیعاد: قطعاً خداوند در وعده [خود] خلاف نمی کند.»^{آل عمران/9}

«و لن یخلف الله وعده: خداوند هرگز از وعده خود تخلف نمی ورزد» (حج، 47) از این رو تحقق کامل آیه و تأویل (بازگشت) آن، دوران ظهور حضرت قائم است.

حوزه/زندگی امام مهدی (عج)، ص108