ولیّ کسی است که سه خصوصیت را دارا باشد: صاحب تصرف، صاحب نصرت و صاحب هدایت باشد.

 ایام شهادت حضرت حمزه و حضرت سید الکریم علیهم السلام با سخنرانی حجت الاسلام موسویان و مداحی کربلایی محمد حسین پویانفر در هیئت ریحانة النبی سلام الله علیها برگزار شد.

مجلس ما به یاد حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام و عموی رسول خدا صلی الله علیه و آله حضرت حمزه سیدالشهدا سلام الله علیه می باشد. وجه مشترک این دو بزرگوار این است که ولی اهل بیت علیهم السلام بودند. در سر در ورودی حضرت عبدالعظیم علیه السلام این سخن امام هادی علیه السلام را می بینید که نوشته است: «أنتَ وليُّنا حقّا»¹ تو به حق، ولی و شیعه ما هستی.

معنای ولیّ

اولاً ولی به چه کسی می گویند؟ تا برسیم به اولیاء. بعد از ائمه معصومین علیهم السلام، یک شمه ای از ولایت آنها را دارا می باشد. ولیّ کسی است که سه خصوصیت را دارا باشد: خصوصیت اول این است که صاحب تصرف است. باید بتواند تصرف کند. اگر ولی نتواند تصرف کند آن شخص ولی نیست. تصرف این است که هم در احوالات جسمی و هم احوالات باطنی افراد، هم در احوالات نشأت و نمو افراد می تواند دخیل باشد. حضرت صادق علیه السلام یک عبارتی در تعقیبات نماز صبح دارند که می فرمایند: خدایا اگر من در لوح محفوظ (عالم ذر) برایم چیزی نوشته اند و ثبت شد که مثلاً من بد هستم خدایا مرا سعید قرار بده. مگر می شود کسی برایش بد نوشته شود و در این دنیا خوب شود؟ حضرت فرمودند: می شود. به تصرف ولایت امیرالمومنین علیه السلام.

یعنی ممکن بود که عمر سعد لعنت اله علیه هدایت شود؟ بله می شد به شرطی که تحت تصرف ولی قرار گیرد. امام معصوم علیه السلام هم از او خواست ولی او خودش نخواست که تحت تصرف قرار گیرد. حضرت به او فرمودند: برای چه می خواهی مرا بکشی؟ او گفت: برای رسیدن به ملک ری. حضرت فرمودند: تو به گندم آن هم نمی رسی ولی اگر مرا نکشی من باغ مدینه را به تو می دهم. او هم گفت: نمی خواهم. این ها بهانه تراشی امام بود که در او تصرف کنند.

کسی در محضر امیرالمومنین علیه السلام شعر خواند و حضرت فرمودند: چه صدای قشنگی داری. حیف تو نیست که قرآن نمی خوانی؟ گفت: قرآن بلد نیستم. حضرت فرمودند: گوش راستت را بیاور. حضرت در گوشش چیزی خواندند. در گوش چپ او هم همان را فرمودند. سپس فرمودند: خدا سینه ات را مالامال از قرآن کرد. امام می تواند در وجود کسی قرآن را القا کند. لذا امام معصوم علیه السلام خیلی دستش باز است. بیشتر از آن چیزی که فکر می کنید. بخاطر این که امام معصوم علیه السلام شاخصش تصرف است.

امام معصوم تصرف می کند. کسی را که صاحب چشم نیست به او چشم عطا می کند. مصادیقش خیلی زیاد است، در همین حوزه جسم. حوزه باطن که سر جای خودش است. کسی از بیماری حسادت رنج می برد. مرحوم قاضی رحمت الله علیه فرموده بودند: به حرم امام موسی کاظم علیه السلام برو و از امام کاظم بخواه. به حرم موسی بن جعفر علیه السلام رفت و بالای سر حضرت نماز ایشان را خواند و دید که ضریح باز شد و حضرت فرمودند: برو گمشو. آن شخص دید که چیزی از وجودش بیرون آمد. از حرم که بیرون آمد سر سوزنی حسادت نداشت. تصرف امام است. امام می تواند تصرف کند. ولیّ صاحب نصرت و تصرف است.

اگر بگویید “یا بقیة الله” حضرت باید نصرت کند. چون نظام عالم به برکت حضرت می چرخد. اگر امام نباشد زمین نمی چرخد. یعنی زمین یارای چرخیدن بدون امام معصوم علیه السلام را ندارد. لذا اگر شخصی واقعاً مدد بطلبد او را مدد می کنند. امام صاحب نصرت است. هر کسی در هر کجای عالم بگوید “یا ابا عبدالله الحسین” امام او را مدد می کند. خصوصیت امام معصوم، نصرت است. کسی تقاضای نصرت کرد او را نصرت می کنند.

سوم این که ولی معصوم صاحب هدایت است. اگر کسی می خواهد به صراط مستقیم برسد باید ولی معصوم این لطف را در حقش کند.

ولی معصومی که صاحب تصرف و صاحب نصرت و صاحب هدایت است یک جمله دارد. می گوید: شما هم می توانید اهل این سه کلمه شوید. یک نفر همچون حضرت عبدالعظیم علیه السلام توانسته است صاحب این سه خصوصیت شود. چون صاحب تصرف و نصرت و هدایت شد امام هادی علیه السلام فرمودند: زیارت حضرت عبدالعظیم علیه السلام مثل زیارت جدم امام حسین علیه السلام است. ما در مورد هیچ امامزاده ای نداریم.

کسی به محضر امام صادق علیه السلام آمد و گفت: من از مردان شما هستم. حضرت فرمودند: از کدام مردان ما؟ آن شخص گفت: از محبین شما هستم. حضرت فرمودند: از کدام محبین ما هستید؟ شخصی در آنجا بود و گفت: من تازه می شنوم که محبین شما دسته بندی دارند. حضرت فرمودند: محبین ما سه دسته هستند: یک آنهایی که در ظاهر خیلی ما را دوست دارند و در باطن ما را دوست ندارند. این مثل پادشاهان است. دوم کسانی هستند که در ظاهر با ما نیستند و در باطن با ما هستند. دسته سوم کسانی هستند که هم در ظاهر و هم در باطن ما را دوست دارند. یک دفعه آن شخص بلند شد و گفت: من از همین دسته ای هستم که الان فرمودید. حضرت فرمودند: بنشین. این ها نشانه خیلی زیاد دارند.

این ها ولی ما هستند. پرسید: خصوصیت ولی شما چیست؟ حضرت فرمودند: خصوصیت ولی ما این است که علم به قرآن دارد. پس شأن حضرت عبدالعظیم علیه السلام است.

حضرت زهرا سلام الله علیها سواره محشر هستند و بقیه پیاده هستند. در روایات ما چند نفر دیگر را هم سواره گفته اند. یکی از آن افراد حضرت حمزه سیدالشهدا علیه السلام است. در آداب استخاره یکی از کسانی که باید مد نظر باشد در استخاره، حضرت حمزه سیدالشهدا علیه السلام است. یعنی کسی که به عالم خیر می رساند حضرت حمزه است.

پی نوشت:

1.      بحار الأنوار (ط - بيروت) / ج‏3 / 268