« يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ أَلَمْ يأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يقُصُّونَ عَلَيكُمْ آياتِي وَينْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ»^{(سوره أنعام،آیه 130)}

ای گروه پریان و انسانها آیا پیامبرانی از خودتان برای شما نیامدند که آیات مرا برایتان بیان کنند و شما را از دیدار چنین روزی بترسانند گفتند بر زیان خود گواهی می دهیم، همانا زندگی دنیا آنان را فریب داد و بر نفس خود شهادت دادند که آنان کافر بوده اند.

معشر: از عدد عشر یعنی ده گرفته شده و گویند این تمام عدد است و مقصود همه خلایق می باشد چه از جنس جن باشند و چه از جنس انس. از این روی است که به قیامت یوم الجمع می گویند، زیرا در آن روز تمام جنیان وانسیان در یک جا جمع می شوند.

به هر حال این خطاب الهی قطعا به کافران و عاصیان از انس و جن می شود. شاید برخی پندارند که این سخن تنها به کفار ابلاغ می شود، چنان که در بسیاری از تفاسیر آمده است ولی گمان نمی رود که تنها کفار مخاطَب این آیه باشند، زیرا مسلمانان عاصی و گنهکار نیز شامل می شود.

مگر این آیات الهی فقط بر کفار نازل شده است؟ یا مگر مسلمانان همگی به این آیات محکم آسمانی عمل می کنند؟ بی گمان آنان که این آیات را دیدند و مطالعه کردند و بر آنها تلاوت شد، همه در برابر آنها مسئولیت دارند.پس اگر کسی آیات خدا را شنید و به آنها پشت کرد، یا به آنها عمل نکرد در برابر خداوند باید پاسخگو باشد. چون در آن جهان مجال دروغ گفتن و حقایق را پنهان کردن نیست، لذا کافران و متمردان بر علیه خود شهادت می دهند و اقرار می کنند که: آری، خداوندا! آیات تو را دیدیم و عبرت نگرفتیم. آیات تو توسط پیامبران و رسولانت رسید ولی به آنها پشت کردیم. و خداوند در این آیه مبارکه علت عصیان و سرپیچی آنان را وابستگی شدید به دنیا می داند که چون اینان مغرور به زرق و برق دنیا شدند. لذا از آیات خدا دوری گزیدند و در برابر پیامبران الهی ایستادند تا جائی که پیامبران را به قتل رساندند و یا آنکه با آنان رفتار بسیار بدی انجام دادند. مگر رسول خدا و برترین انسان روی زمین نمی فرماید: «ما أوذی نبی مثل ما أوذیت» که در این سخن شیوا هم ثابت می شود که تمام پیامبران اذیت و آزار شدند و هم ثابت می شود که بیشترین اذیت و شکنجه، مربوط به خود خاتم الانبیا صلی الله علیه و آله است که حضرت اقرار می کند هیچ یک از پیامبران مانند من اذیت نشدند.

دلیل دیگری که ثابت می کند مخاطبین آیه منحصر به کفار نمی شود، همین است که علت پشت پا زدن مردم را به آیات، فریفته شدن دنیا به می داند. زیرا کفار بیشتر از روی لجاجت و عناد و یا تکبر به مقابله با رسولان بر می خواستند. یعنی نه تنها به خاطر وابستگی به دنیا تمرد و نافرمانی می کردند بلکه حاضر به کرنش و خضوع در برابر پروردگار خود نمی شدند و همین تکبر که شیطان را از رحمت خدا ـ برای همیشه ـ دور ساخت، آنان را به چنین ظلمی به خویشتن واداشت. ولی در این آیه بحث از دنیاپرستی است که چون آیات الهی آنان را از لهو ولعب دور می سازد و از پیروی هوای نفس منع می کند که نمی توانند به آمال و آرزوهای دنیوی خود برسند، لذا سرپیچی می کنند و با رسولان خدا درگیر می شوند و پیکار می کنند.

صفحات: 1· 2