برخی می پندارند استخاره خرافه ای همچون سحر و کهانت است که وارد فرهنگ اسلامی شده است. رواج استخاره موجب خرافه پرستی در جامعه اسلامی می شود و به جای آنکه مردم از نیروی اندیشه و تفکر استفاده کنند به اموری روی می آورند که از اساس فاقد اعتبار است.

در پاسخ این شبهه یادآور می شویم که خرافه به اموری گفته می شود که دارای منطق عقلی یا شرعی نبوده و از پندار آدمیان در مورد طبیعت و اشیاء سرچشمه گرفته ولی اگر مسئله ای دارای دلایل توجیه کننده ای باشد از قلمرو خرافه بیرون می رود. از این رو، استخاره خرافه نیست زیرا استخاره نوعی دعا و خیرخواهی و استمداد از خداوند است و روایات آن را تأیید می کنند.^[1]

مرحوم علامه طباطبایی رحمه الله می فرماید:

حقیقت امر این است که انسان وقتی بخواهد به کاری دست بزند ناچار است آن کار را بررسی نموده تا آنجا که می تواند فکر خود را به کار بیندازد و چنان چه از این راه نتوانست صلاح خود را در آن کار تشخیص دهد ناگزیر باید از دیگران کمک فکری گرفته و تصمیم خود را با کسانی که صلاحیت مشورت و قوه تشخیص صلاح و فساد را دارند در میان بگذارد تا به کمک فکر آنها خیر خود را در انجام دادن و ترک آن تشخیص دهد و اگر از این راه هم نتوانست راه حلی به دست آورد چاره ای جز این که متوسل به خدای خود شده و خیر خود را از او مسئلت نماید ندارد و این همان استخاره است.^[2].

^{استخاره به سه طریق ممکن است:}

1. با جمله استخیر الله و طلب خیر از خداوند.

2. با نماز استخاره که در مفاتیح آمده است.

3. استخاره اصطلاحی.

در خاتمه توجه به چند نکته لازم است:

1. افراط در استخاره یا استخاره های بدون فکر و مشورت و پیشگویی از قرآن صحیح نیست.

2. استخاره الزام آور نبوده و عمل طبق آن واجب نیست.

3. استخاره حرام را حلال نمی کند. مثلًا برای سقط جنین و از بین بردن بیمار و گرفتن مال حرام، استخاره صحیح نیست.

4. استخاره برای آینده نگری، پیش بینی قبولی در امتحان یا رسیدن به حاجت معنا ندارد.

5. استخاره برای ترک واجب معنا ندارد.

6. جای استخاره مواقع تحیر است که انسان راهی برای تشخیص مصلحت نداشته باشد.^[3]

7. تجدید استخاره صحیح نیست؛ مگر اینکه مدت قابل ملاحظه ای بگذرد یا شرایط استخاره تغییر کند.^[4]

پی نوشت ها