حضرت اباعبدالله‌الحسین علیه السلام در روز سوم محرم بر شهادت خویش و شباهت شهادتش به شهادت حضرت یحیی علیه السلام اشاره کرد. (امام سجاد علیه السلام اشاره دارد که در هیچ منزلی فرود نیامدیم مگر اینکه پدرم شهادت حضرت یحیی علیه السلام را یادآور می‌شد.)

عبیدالله‌زیاد در همین روز نامه‌ای را برای اباعبدالله‌الحسین علیه السلام به کربلا فرستاد. او در این نامه نوشته بود:باری،‌ای حسین، خبر ورودت به سرزمین کربلا را دریافت کردم. امیرالمؤمنین یزید به من فرمان داده است که سر به بالین آرامش نگذارم و نان سیر نخورم مگر اینکه تو را بکشم یا به فرمان و بیعت من و یزید درآیی.

پیک نامه‌رسان پاسخ نامه را خواست و امام حسین علیه السلام فرمود::پاسخ ندارد، پاسخ او عذاب است. فرستاده بازگشت و خبر را به عبیدالله‌زیاد رساند.

شایان ذکر است عمر‌سعد در روز سوم محرم به کربلا فرستاده شد. عبیدالله بن‌زیاد حکومت ری و گرگان تا حدود همدان را برای عمر‌سعد نوشته بود. عمر‌سعد برای رفتن آماده می‌شد که عبید‌الله او را طلبید و گفت:پیش از رفتن به ری، باید به جنگ حسین علیه السلام بروی. عمر‌سعد خوش نداشت و پاسخ را به بعد موکول کرد. عبیدالله گفت:فرمان حکومت ری را برگردان. عمر‌سعد تسلیم شد و سفر به کربلا را پذیرفت. وی امیدوار بود بدون جنگ به غائله پایان دهد در نتیجه با همان نیرو‌هایی که قرار بود به ری برود به کربلا آمد.

تعداد همراهان عمر سعد را چهار هزار نوشته‌اند که با هزار تن همراه حُر، تعداد لشکریان دشمن به پنج‌هزار نفر رسید. عمر‌سعد با پیش‌قراولی خالد‌بن‌عرفطه و پرچم‌داری حبیب‌بن‌جماز (حمار)، همراه فرزندش حفص به کربلا آمد. ورود عمر‌سعد به کربلا حدود ظهر روز سوم محرم بوده است.

هانیه همسر عبدالله‌ بن‌ عمیر‌ کلبی، هفده روز بیشتر از زندگی مشترک با عبدالله‌ بن‌ عمیر را پشت سر نگذاشته بود که در نزدیکی ثعلبیه همراه همسرش و مادر همسرش به اباعبدالله علیه السلام پیوست.

این نوعروس که احتمالا مسیحی بود در طول راه چنان شیفته رفتار و گفتار و منش اباعبدالله  علیه السلام  شد که در کربلا همسرش را برای یاری اباعبدالله علیه السلامتشویق کرد. او در بازگشت عبدالله از میدان، در حالی که انگشتان دست عبدالله قطع شده بود، گفت:عبدالله! عزیزم! میثاق را فراموش نکن؛ بنابراین گزارش، وقتی حلقه محاصره تنگ شد و دست راست عبدالله قطع گردید.

هانیه عمودی از خیمه برداشت و به رزمگاه شتافت و درست لحظه‌ای به بالین همسرش رسید که پایش نیز قطع شده بود. هانیه خون از صورت همسر گرفت. پیشانی مردانه‌اش را بوسید. به او آفرین گفت و سپس گفت:پدر و مادرم فدایت باد که از پاکان و ذریّه پیامبر دفاع کردی. بهشت بر تو گوارا باد! از خدا بخواه مرا نیز با تو هم‌سفر کند.

عمر‌سعد که نگران تأثیرگذاری این صحنه بر سپاهش بود. به شمر اشاره کرد و شمر غلامش رستم را فرستاد تا با ضربه عمودی به این صحنه خاتمه دهد. عمود فرود آمد و جویباری از خون بر صورت هانیه نشست. لحظه‌ای بعد هانیه، عروس گلگون کربلا بر سینه همسرش افتاد و دو گل ارغوانی با هم به بهشت وصل محبوب پیوستند.

گفتنی است هانیه تنها زن شهید کربلا است. او هنگام شهادت حدود ۱۸ تا ۲۰ ساله بود.

منابع:
۱. تاریخ طبری
۲. مقتل خوارزمی
۳. تاریخ کامل
۴. بحارالانوار
۵. انصارالحسین (ع)
۶. ابصارالعین
۷. آینه در کربلاست (محمدرضا سنگری)

 شاعران آیینی کشورمان هر کدام با فرراسیدن ماه محرم و به یاد عزای سالار شهیدان و یاران وفادارشان، به اشعاری همزمان با روز سوم که تعلق دارد به طفل سه ساله کاروان کربلا حضرت رقیه (س)، در اینجا اشاره شده است.

 

شعر غلامرضا سازگار به مناسبت روز سوم محرم

امشب که با تو انس به ویران گرفته ام
ویرانه را به جای گلستان گرفته ام

امشب شب مبارک قدر است و من تو را
بر روی دست خویش چو قرآن گرفته ام

پاداش تشنه کامی و اجر گرسنگی
گل بوسه ایست کز لب عطشان گرفته ام

از بس که پابرهنه به صحرا دویده ام
یک باغ گل زخار مغیلان گرفته ام

از میزبانی ام خجلم سفره ام تهی ست
نان نیست جان زمقدم مهمان گرفته ام

زهرا به چادرش زعلی می گرفت رو
من از تو رو به موی پریشان گرفته ام

من بلبل حسینم و افتادم از نوا
چون جغد، آشیانه به ویران گرفته ام

بر داغدیده شاخۀ گل هدیه می برند
من جای گل، سرِ تو به دامان گرفته ام

(میثم) مدار خوف زموج بلا که من
دست تو را به دامن طوفان گرفته ام

کاروان امام حسین علیه السلام در روز اول محرم به منزلگاه بیست و چهارم خود رسید و حدود نیمروز در این منزلگاه درنگ کرد. منزلگاه بیست و چهارم کاروان امام حسین علیه السلام با عنوان قصر بنی‌مقاتل (قصر مقاتل) شناخته شده است. این منزلگاه میان عین‌التمر و قُطقطانیه بوده و تا کربلا فاصله اندکی داشته است. قصری در منزلگاه قصر بنی‌مقاتل وجود داشته که هنوز بقایای آن دیده می‌شده است.

دیدار امام حسین علیه السلام با عبیدالله‌بن‌حر‌جعفی را به منزلگاه قصر بنی‌مقاتل نسبت داده‌اند. عبیدالله فردی شجاع، شاعر و سخنور بود و از کوفه بیرون آمده بود تا نه در سپاه عبیدالله باشد نه در سپاه اباعبدالله. امام سوم شیعیان، حجاج‌بن‌مسروق، هم قبیله‌ای عبیدالله را فرستاد تا به همراهی دعوتش کند. حجاج به خیمه شکوهمند و اشرافی عبیدالله درامد و او را دعوت کرد. عبیدالله گفت:اهل کوفه دنیای فانی را برگزیده‌اند و با عبیدالله همراه شده‌اند. من از کوفه بیرون آمده تا نه با موافقان باشم نه با مخالفان. حجاج موضوع را با امام حسین علیه السلام باز گفت. امام سوم شیعیان خود به دیدن و دعوت آمد و کناهان کذشته‌اش را به یاد آورد و فرمود: با من همراه باش تا پاک شوی. عبیدالله بن‌حُر پیشنهاد اسب خود مَلجَمه (ملحقه) و شمشیر و غلام کرد که امام حسین علیه السلام نپذیرفت و فرمود::خیری در تو و شمشیر و اسبت نیست. عبیدالله بعد‌ها پشیمان شد و بر مزار اباعبدالله سوگواری کرد. او در جنگ صفین همراه امیر مؤمنان بود، ولی جدا شد و به معاویه پیوست. امام علی علیه السلام او را در بازپس‌گیری زنش یاری کرد.
شایان ذکر است نوشته‌اند انس‌بن‌حارث در منزلگاه قصر بنی‌مقاتل به امام سوم شیعیان رسید و با او همراه شد. خواب دیدن امام حسین علیه السلام و گفت‌وگو با علی اکبر را در این منزلگاه نیز نوشته‌اند.
خاطرنشان می‌شود حُر همچنان همراه امام سوم شیعیان بود. امام حسین علیه السلام از منزلگاه فصر بنی‌مقاتل اندکی به سمت راست رفت و به کربلا رسید.
منابع:
۱. مقتل‌الحسین بحرالعلوم
۲. جمل من انساب‌الاشراف
۳. الامام‌الحسین و اصحابه
۴. مقتل‌الحسین مقرم
۵. الفتوح
۶. اخبار‌الطوال
۷. آینه در کربلاست (محمدرضا سنگری)

باشگاه خبرنگاران

فایل صوتی مداحی «سلام آقاکه الان روبروتونم، من اینجامو زیارتنامه می‌خونم»

 

متن شور:

 ناگفته پیداست که هر کدام از ماه‌های قمری بنا به روایت و رویدادهای مختلفی که در تاریخ اسلام رقم زده است، بدون آیات و ادعیه نبوده و به اقتضاء زمان و امامت ائمه معصوم علیهم السلام روایت و اعمال گوناگونی را دربرمی گیرد.

پس از قربانی حاجیان در صحرای عرفه، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام با حرکت کاروان از مدینه تا کربلا، ذبح عظیمی را از نامردمی‌های کوفه به نمایش گذاشتند.

محرم‌الحرام در 29 روز قمری، برترین اعمال را در خود جای داده، به این منظور که در طول یک سال افضل اعمال زیارت امام حسین علیه السلام است و چه نیکو که در ماه عزاداری سالار شهیدان بسیار از خاندان اهل بیت علیه السلام و اباعبدالله الحسین علیه السلام یاد شود. امام رضا علیه السلام در حدیثی نقل می‌کنند:

«وقتی محرم فرا می‌رسید، پدرم خندان دیده نمی‌شد،

حزن و اندوه تا پایان دهه‌ اول بر او غالب بود

و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود.»

همچنین حضرت امام رضا علیه السلام درباره‌ عاشورا می‌فرماید:

«كسی كه عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه‌اش باشد، خداوند قیامت را روز شادمانی و سرور او قرار خواهد داد.»

 

اعمال شب اول ماه محرم

نماز: این شب چند نماز دارد كه یكی از آنها به شرح ذیل است:

دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد یازده مرتبه سوره‌ توحید خوانده شود.

در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیّت است و كسی كه این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر كار نیك مداومت داشته است.»

احیای این شب.

نیایش و دعا.

روز اول محرم

اول محرم هر سال اولین روز سال قمری است. از امام محمدباقر علیه السلام روایت شده است: «آن كس كه این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می‌كند، همانگونه كه دعای زكریا علیه السلام را اجابت كرد.»

دو ركعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد:

«اللّهم انت الاله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلك فیها العصمة من الشیطان و القوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»؛ بارالها! تو خدای قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می‌خواهم كه مرا در این سال از شیطان حفظ كنی و بر نفس اماره (راهنمایی كننده) به بدی پیروز سازی.

روز دوم محرم

در چنین روزی كاروان امام حسین علیه السلام در سال 61 ه‍ .ق وارد سرزمین كربلا شد و با ممانعت لشكر حرّ مجبور به توقف در آنجا گردید.

روز سوم محرم

از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله نقل شده است: «هر كس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت كند.» در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.

روز چهارم محرم

بی‌نتیجه بودن مذاكره حضرت سیدالشهداء علیه السلام ، با عمر بن سعد برای وادار كردن لشكر وی به ترک جنگ و دعوت او و لشكرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام.

روز هفتم محرم

روزه گرفتن مستحب است.

روز نهم محرم

تاسوعای حسینی، روز محاصره‌ امام حسین علیه السلام و اصحابش در سرزمین كربلا توسط سپاه شمر.

اعمال شب عاشورا

چند نماز برای این شب در روایات آمده است كه یكی از آنها چنین است: چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سوره‌ حمد، 50 بار سوره‌ توحید خوانده می‌شود. پس از پایان نماز، 70 بار «سبحان الله والحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر ولا حول ولا قوة الاّ بالله العلیّ العظیم» خوانده شود.

احیای این شب كنار قبر امام حسین علیه السلام

دعا و نیایش.

 باشگاه خبرنگاران

مرحوم «سيّد بن طاووس» نقل كرده است كه در اين روز، دو ركعت نماز مى خوانى و در هر ركعت، يك مرتبه سوره «حمد» و ده مرتبه سوره «قل هو الله» و ده مرتبه «آية الكرسى» را مى خوانى و پس از نماز مى گويى:

أللهُمَّ ما عَمِلتُ فى هذِهِ السـّـنةِ مِنْ عَمَل نـَهَيتـَـنى عـَـنهُ و لمْ ترْضَهُ، و نـَسيتهُ ولمْ تنسَهُ، وَدَعَوتنى اِلى التوبَةِ بَعْدَ اجْتِرائى عَليْكَ، اَللهُمَّ فاِنى أسْتغفِرُكَ مِنهُ فاغفِرْ لى، وَما عَمِلتُ مِنْ عَمَل يُقَرّبـُـنى اِليكَ فاقبَلهُ مِنى، وَلا تقطعْ رَجائى مِنكَ ياكَريمُ.

وقتي چنين كردى شيطان مى گويد:

واى بر من! هرچه در مدّت اين سال زحمت كشيدم (و او راوسوسه كردم) با اين عمل، همه را از بين برد و سالش را به خير پايان داد

روز اول محرم كه روز اول سال قمري است

از حضرت امام رضا عليه السلام منقول است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله روز اول محرم دو ركعت نماز مى‏ كرد. و چون فارغ مى ‏شد دست ها را بلند مى ‏كرد و اين دعا را سه دفعه مى‏ خواند:

اللهُمَّ أنتَ الإلهُ القَديمُ وَ هذِهِ سَنة جَديدَة فأسْألكَ فيهَا العِصْمَة مِنَ الشَّيْطان

خدايا تو معبود قديم هستي و اين است سال تازه‏. پس از تو در آن درخواست حفظ از شيطان

وَ القوَّةَ عَلى هذِهِ النفس الأمَّارَةِ بالسُّوء وَ الإشْتِغالَ بمَا يُقَرِّبُني إليْكَ يَا كريمُ‏

و نيرو و قوت بر اين نفس اماره بدخواه را دارم و نيزاشتغال به آنچه مرا (در عمل) به تو نزديك گرداند اى كريم

يَا ذاالجَلال وَالإكرَام يَا عِمَادَ مَنْ لاعِمَادَ لهُ يَا ذخيرَةَ مَنْ لا ذخيرَةَ لهُ يَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لهُ‏

اى صاحب جلال و بزرگوارى. اى پشتيبان كسى نگهدارنده و پشتبانى ندارد. اى ذخيره كسى ذخيره‏ اى ندارد. اى پناه بى‏ پناهان

يَا غِيَاثَ مَنْ لا غِيَاثَ لهُ يَا سَندَ مَنْ لاَ سَندَ لهُ يَا كنزَ مَنْ لا كنزَ لهُ‏

اى دادرس بى ‏كسان اى پشتيبان بى ‏پشتوانان. اى گنجينه بى‏ گنجان

يَا حَسَنَ البَلاء يَا عَظِيمَ الرَّجَاء يَا عِزَّالضُّعَفاء

اى نيك آزمايش كننده. اى بزرگ اميدوارى و از عز و شكوه ناتوانان

يَا مُنقِذ الغَرْقَى يَا مُنجيَ الهَلكَى يَا مُنعِمُ يَا مُجْمِلُ يَا مُفضِلُ يَا مُحْسِنُ‏

اى نجات دهنده غريقان. اى نجات بخش هالكان. اى نعمت ده. اى نيكو. اى بخشنده. اى خوش رفتار

أنتَ الذِي سَجَدَ لكَ سَوَادُ الليْل وَ نُورُالنهَار وَ ضَوْءُ القَمَر وَ شُعَاعُ الشَّمْس

تويى كه‏ براى تو سياهى شب و روشنى روز و تابش ماه و شعاع خورشيد

وَ دَويُّ المَاءِ وَ حَفِيفُ الشَّجَر يَا اللهُ لاشَريكَ لكَ‏

و صداي آب و صداى درخت سجده كرد. اى خدا شريكي براى تو نيست

اللهُمَّ اجْعَلنا خَيْراً مِمَّا يَظنـّونَ وَ اغْفِرْلنَا مَا لا يَعْلمُونَ وَ لا تُؤَاخِذنا بمَا يَقولونَ‏

بار خدايا ما را بهتر از آن چه گمان برند بگردان و آن چه از (بدي هاى) ما ندانند بيامرز و بدان چه گويند از ما بازخواست مفرماى

حَسْبيَ اللهُ لا إِلهَ إِلا هُوَ عَليْهِ توَكـّلتُ وَ هُوَ رَبُّ العَرْش العَظِيم‏

بس است مرا خداى نيست معبود حقى جز او بر او توكل كردم و اوست پروردگار عرش بزرگ

آمَنـّا بهِ كـُلٌّ مِنْ عِندِ رَبِّنا وَ مَا يَذ ّكـّرُ إِلا أُولوا الألبَابِ‏

به او گرويديم هر چه هست از نزد پروردگار ما است و يادآور نشود جزصاحبان خرد

رَبَّنا لا تزغ قلوبَنا بَعْدَ إِذ هَدَيْتنا وَهَبْ لنا مِنْ لدُنكَ رَحْمَة إِنكَ أنْتَ الوَهَّابُ‏

پروردگارا كج مكن دل هاى ما را پس از آن كه راه نمودى ما را و ببخش براى ما از پيش خودت رحمت زيرا كه تويى پر بخشش