غفلت از یار گرفتار شدن هم دارد…

       توقیع به معنی امضا کردن نامه و فرمان، و نشان کردن برنامه و منشور می باشد، و نیز پاسخهایی است که بزرگان و دولتمردان، زیر سؤالها و درخواستهای کتبی که از ایشان می شود نویسند (لغتنامه دهخدا) . توقیع نویسی از دیرباز بین حکام و فرمانروایان رواج داشته، و موارد بسیار زیادی از توقیعات آنها در متون تاریخی و غیره به چشم می خورد. کتاب توقیعات کسری نمونه ای از این آثار است، و نیز در صبح الاعشی (10/292 به بعد) و تمامی دو مجلد یازده و دوازده و قسمتی از جلد سیزده را با ذکر توقیعات بسیار، با موضوعات مختلف پرداخته است، همچنین در العقد الفرید (2/226 به بعد) طی چند فصل توقیعات مختلفی آمده است. در کتب روائی، فقهی و تاریخی شیعه قسمتی از مکتوبات ائمه اطهار (ع) به عنوان «توقیعات» آمده عمده آنها از لحاظ کمیت و کیفیت توقیعاتی است که از سوی امام زمان حضرت حجة بن الحسن ارواحنا فداه صادر گردیده است، و توقیعات صادره از ائمه دیگر بسیار کمتر بوده، و از بعضی از ایشان در حد اطلاع ما هیچ توقیعی به دست نیامده است. برای نمونه به این موارد اشاره می کنیم: چند توقیع کوتاه از حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) توقیعی از حضرت موسی بن جعفر (ع) (کشف الغمه، 3/33) توقیعاتی از امام رضا (ع) (اصول کافی، 1/107) ؛ عیون الاخبار الرضا، 2/86) و چندین توقیع از هر یک از ائمه: حضرت جواد و حضرت هادی و حضرت عسکری (ع) (بحار الانوار، 2/181، 50/103، 280 302) . اکنون به طور اجمال، بخشهایی از ویژگی ها و مزایای توقیعات مقدسه حضرت مهدی (عج) را بیان می کنیم و به بررسی عمومی و کلی مسائل طرح شده در آنها می پردازیم:

...

>

1) رابطه اعجاز با توقیعات، نظر به اینکه توقیعاتی که در پاسخ به سؤالات و درخواستها صادر می شد، معمولا ظرف سه روز انجام می گرفت، شاید نتوان ادعا کرد همه آنها توأم با اعجاز بوده، گرچه نحوه صدور توقیعات و چگونگی ارتباط نواب خاص امام زمان با آن حضرت فاش نشده است، اما در بخشی از توقیعات، معجزه آمیز بودن آنها کاملا مشهود است، و به طور قطع می توان گفت صدور آنها به طور عادی صورت نگرفته است (تاریخ الغیبة الصغری، 430 به بعد) . مثلا در سال 312 ق، از سوی حضرت بقیة الله، در مورد گمراهی و انحراف ابن ابی عزاقر شلمغانی، توقیعی صادر گشت، که ناظران عینی گفته اند: هنوز مرکب آن تر بود و خشک نشده بود (الغیبة، شیخ طوسی، 195 به بعد؛ بحار الانوار، 51/376) . و نیز محمد بن فضل موصلی شیعه بود ولی نیابت جناب حسین بن روح را قبول نداشت، روزی هنگام بحث با یکی از دوستانش به نام حسن بن علی وجناء و به پیشنهاد او برای آزمودن نایب امام (ع) مطلبی را کاملا محرمانه با هم توافق کردند، و حسن بن علی وجناء کاغذ سفیدی از دفتر موصلی جدا کرد، و قلمی تراشید و با آن بدون مرکب مطالبی بر روی آن ورقه نوشت، سپس آن را مهر کرد و توسط خدمتکار نزد حسین بن روح فرستاد. ظهر همان روز جواب نامه در همان ورقه ارسالی آمد که فصل به فصل با مرکب نوشته بود (الغیبة، شیخ طوسی، 192 193 و مشابه این اعجاز در کمال الدین، 2/488 به بعد) . همچنین از ابوحسین اسدی روایت شده که گفت:

توقیعی توسط شیخ ابوجعفر محمد بن عثمان عمروی بدون اینکه من از او سؤالی کرده باشم به من رسید، بدین عبارت: «بسم الله الرحمن الرحیم، لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر کسی که درهمی از اموال ما را حلال شمارد» .

اسدی گوید به خاطرم رسید که این توقیع درباره کسی است که درهمی از مال ما را حلال شمارد، نه کسی که حلال نداند و از آن بخورد، گوید به خدا سوگند که چون بار دیگر در توقیع نظر کردم دیدم به همان مضمونی که در دلم بود تغییر یافته است: «لعنت خدا و فرشتگان، و همه مردم بر کسی که درهمی از مال ما را به حرامی بخورد» (الاحتجاج، 2/300 به بعد) .

این معجزات در مرحله صدور بود، اما در متن خود توقیعات موارد بسیار زیادی از معجزات مشهود است که بیشتر به صورت خبرهای غیبی از حوادث آینده کارها و مذاکرات خصوصی، شفای بیماران، حاملگی و خصوصیات مولود و غیره می باشد (کلمة الامام المهدی، ترجمه فارسی، 1/194 به بعد؛ فهرست موضوعی توقیعات) .

2) استدلال به توقیعات، علمای شیعه در رشته های مختلف اعتقادی، فقهی و اخلاقی به توقیعات حضرت مهدی (عج) استناد و استدلال می کنند، بعضی از علما اصل صدور توقیع را از آن حضرت، از جمله دلایل وجود شریف آن بزرگوار شمرده اند، مانند مرحوم شیخ علی اکبر نهاوندی در این باره چنین گفته است: «تمامت این توقیعات شریفه و مکتوبات منیفه چنانکه در اول رقم دوم از توقیعات ذکر نموده ایم از جمله دلایل بر ثبوت و اثبات وجود فائض الجود آن بزرگوار است، زیرا که مکتوب و توقیع بدون کاتب و موقع، بلکه مطلق اثر بدون مؤثر نشود و نشاید» (العبقری الحسان، 2/208) . در فقه نیز توقیعات را به منزله یک دلیل و حجت شرعی می شمارند و در استنباط احکام به آنها استناد می کنند، این کار با بررسی سند و ارزیابی راویان توقیع از جهت دیانت و وثاقت شروع می شود، چنانکه قاعده برخورد با هر حدیث و روایت همین است و پس از اطمینان یافتن از صحت سند، بر آن اعتماد می کنند و به عنوان یک حدیث معتبر با آن مواجه می شوند، آنگاه دلالت آن را به بحث می گذارند، و در صورتی که در اخبار، معارضی برای آن یافت شود، طبق قواعد علم درایه و فقه، به چگونگی جمع بین هر دو، ترجیح نص بر ظاهر می پردازند (اخبار علاجیه، تعادل و تراجیح) .

3) خط توقیعات، به طوری که در چندین مورد راویان تصریح کرده اند، توقیعات مقدسه حضرت مهدی (عج) به دستخط شریف خود آن حضرت صدور می یافته، و جمعی از بزرگان محدثین و وکلای حضرتش با آن آشنا بوده، و آن را می شناختند و عباراتی همچون: «فوقع بخطه، بخط اعرفه، رأیت التوقیع بخطه و…» دلیل این مطلب است (تاریخ الغیبة الصغری، 430 به بعد؛ حکمة الامام المهدی، 1/399) و بنابر بعضی از روایات، خط مبارک امام زمان (عج) به خط پدر بزرگوارش بسیار شباهت داشته است (مناقب، 3/533) و با توجه به اینکه در طول مدت نیابت نواب اربعه، این توقیعات به طور یکنواخت ظاهر می گشت شیوه ای کاملا مطمئن برای یقین به صدور آنها از شخص امام (ع) بود، و راه را برای افراد فرصت طلب و مغرض می بست که هرگز نتوانند نامه های جعلی به نام آن حضرت درست کنند، و مردم را به وسیله آنها فریب دهند. البته توقیعات را به خط امام (ع) معمولا بعضی از افراد معتمد مشاهده می کردند. سپس از روی آنها نسخه برداری و رونویسی می شد، یا مضمون آنها را به ذهن می سپردند، ولی بعضی از توقیعات را به اقتضای مصلحت در بین عموم شیعیان منتشر می ساختند.

4) همه توقیعات حضرت مهدی (عج) توسط نواب خاص آن جناب برای افراد ظاهر می گشت، و ارتباط کتبی با حضرتش فقط از طریق ایشان انجام می گرفت، و حتی وکلای آن حضرت که در بلاد مختلف بودند، نامه های خود و دیگر افراد را به بغداد نزد نایب امام می فرستادند، و از او پاسخ دریافت می کردند، شیخ طوسی در کتاب الغیبه (صفحه 257) می گوید: «و در زمان سفیران ستوده آن حضرت، جمعی از افراد مورد وثوق بوده اند که از سوی سفرای منصوب شده اصلی، توقیعات بر آنان وارد می شد…» ، و نیز صاحبنظران در شرح احوال و ذکر خصوصیات جمعی از وکلا، این نکته را متذکر شده اند (کلمة الامام المهدی، 1/145 به بعد) . شایان تذکر است که طبرسی در احتجاج (1/318 325) دو نامه از حضرت مهدی ارواحنا فداه به شیخ مفید نقل کرده است، این نامه ها توسط شخص مورد اعتمادی به شیخ مفید رسیده ولی نام آن شخص ذکر نشده است. چند تن از مؤلفین این دو نامه را در شمار توقیعات آن حضرت آورده اند (مستدرک سفینة البحار، 8/341) . همچنین بعضی از معاصران پیامی که از سوی آن حضرت برای مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، توسط مرحوم شیخ محمد کوفی شوشتری نقل شده، به عنوان توقیع ذکر کرده اند.

5) مدت خروج توقیع، توقیعاتی که در پاسخ به سؤالات صدور می یافت، به طور معمول ظرف دو تا سه روز می رسید، چنانکه از چند روایت استفاده می شود، و این مدت در ذهن افراد متمرکز بوده است، و برنامه نایبان چنین بوده که سؤالات و تقاضاهای مراجعه کنندگان را در یک ورقه می نوشتند، سپس جواب آنها یکجا می آمد (الغیبة، شیخ طوسی، 184، 190؛ تاریخ الغیبة الصغری 435) . نحوه دیدار نایب امام با آن حضرت فاش نشده است. و گاه جواب سؤالی را شفاهی می گفتند، که نایب شخصا آن را ابلاغ می کرد و بسا می شد که اصلا جواب نمی فرمودند، از جهت مصلحتی که حضرت مهدی (عج) می دانستند، مثلا کسی از امام تقاضا دارد که برایش دعا کند تا خداوند به او فرزند پسری عطا فرماید، ولی چون امام می داند که چنین چیزی نصیب آن شخصیت نیست پاسخی نمی دهد. (الغیبة، شیخ طوسی، 195) . و مانند شخصی که جواب نامه اش نیامد، بعد معلوم شد که از مذهب تشیع برگشته و قرمطی شده است (الارشاد، شیخ مفید، 232) و اما توقیعاتی که بدون سؤال و درخواست افراد صادر می گشت وقت معینی نداشت، و هر موقع که امام (عج) صلاح می دانست، توقیعی می نوشت و مطلبی اظهار می فرمود.

6) مطالب مطرح شده در توقیعات، موضوعاتی که در توقیعات حضرت ولی عصر (عج) آمده است، شامل بسیاری از معارف و حقایق دینی، و امور تربیتی و برنامه های زندگی فردی و اجتماعی می باشد، که فهرست اجمالی آنها بدین قرار است: الف) مباحث عقیدتی، در زمینه های مختلف توحید، نبوت، امامت، معاد و غیره؛ ب) امور اجتماعی، شامل مسائل اخلاقی، تربیتی، و شئون اقتصادی و مشکلات مالی؛ ج) وظایف و تکالیف شیعیان در عصر غیبت، بیان چگونگی توجه به خداوند، ایجاد زمینه های خودسازی، نحوه ارتباط با ایشان و پیروی از آن حضرت و آمادگی برای برپائی حکومت عدل گستر او؛ د) بیان قسمتی از احکام و مسائل فقهی، در مورد نماز، روزه، حج، نذر، خمس، نکاح و غیره؛ ه ) مطالبی در امور شخصی کسانی که از آن حضرت درخواست می کردند از قبیل نامگذاری فرزند، آزادی برده و کنیز، انتخاب دوست، اجازه سفر و غیره؛ و) نصب و تأیید وکلا و نواب و دیگر امور مربوط به ایشان، افشا کردن تزویر مدعیان دروغین، و طرد و لعن غلات و منحرفین.

7) دفع خطر از شیعیان، در آن عصر که حکام ستمگر، برای شناسایی و شکنجه و آزار و نابودی شیعیان و پیروان اهل بیت عصمت (ع) کمر بسته بودند، و احیانا نقشه های ماهرانه ای طرح می کردند تا بلکه بتوانند تمامی آنها را از بین ببرند، تنها راه خلاصی از دامهای شیطانی بدخواهان، همین توقیعات بود. به دو نمونه در این باره توجه می کنیم: اول یکبار که در مورد وکلا و نمایندگان حضرت (ع) نزد خلیفه غاصب سعایت شده بود، وی برای شناسایی و دستگیری آنان چنین دستور داد افراد ناشناسی را همراه با پول نزد آنها به جاسوسی بفرستید، اگر کسی از آنها چیزی پذیرفت او را دستگیر کنید. در این هنگام از ناحیه مقدسه حضرت مهدی (عج) خطاب به همه وکلا فرمانی صادر شد که از هیچکس چیزی نپذیرند، و از گرفتن خودداری کنند، و خود را بی اطلاع نشان دهند (کافی، 1/525) . دوم: در یک زمان از سوی حضرت ولی عصر (عج) دستوری صادر شد که از زیارت کاظمین و کربلا نهی کرده بودند. پس از چند ماه معلوم شد خلیفه در آن موقع دستور داده بود که هر کس به زیارت رود، در کمینش باشند و او را دستگیر کنند (کافی، 1/525) .

8) بیزاری از منحرفان، در عصر غیبت صغری افرادی به عناوین مختلف و با مقاصد گوناگون به دروغ ادعاهایی می کردند و سعی داشتند دوستان و پیروان ائمه (ع) را به سوی خود جلب کنند، و آنها را فریب دهند و گمراه سازند و با توجه به اینکه این قبیل افراد کم و بیش در بین شیعیان آن زمان و یا دست کم در بعضی از مناطق شیعه نشین شهرت و احترامی داشتند، و غالبا زیر پوشش ادعای نیابت و سفارت حضرت مهدی (عج) دامهای خود را می گسترانیدند، لذا خطر آنها برای شیعیان و مسلمانان، از خطر کفار مشرکین بدتر بود، و افشای تزویر و کشف نقاب از چهره کریه ایشان، و طرد آنها از جوامع دینی، ضرورت داشت. از همین روی توقیعات مهمی درباره این افراد و بیزاری حضرت ولی عصر (عج) از آنها، از سوی آن جناب صدور یافته، و مایه رسوایی و انزوای آنها شده است.

9) توقیعات در کتابها و آثار بزرگان، نخستین کسی که توقیعات را جمع آوری کرده است: محدث گرانقدر ابوالعباس عبدالله بن جعفر حمیری می باشد. و از جمله اصحاب امام رضا و امام جواد و امام هادی و امام عسکری علیهم السلام بوده، عصر غیبت صغری را نیز درک کرده، و توقیعات را به خط امام (عج) دیده است. (رجال، نجاشی، 152 به بعد؛ معجم رجال الحدیث، 10/145) . از عبارت نجاشی بر می آید که توقیعات امام حسن عسکری (ع) را تدوین کرده است، گرچه آقا بزرگ در (الذریعه، 4/401) گفته: «التوقیعات الخارجة من الناحیة المقدسة…» . فرزندان او احمد و جعفر و حسین و محمد نیز همگی با حضرت ولی عصر ارواحنا فداه مکاتبه داشته اند که سه توقیع در پاسخ به سؤالات محمد بن عبدالله حمیری در کتاب احتجاج آمده است. همچنین زیارت معروف «آل یس» و دعای بعد از آن، ضمن توقیعی خطاب به او صادر شده است. همچنین در منابع اولیه حدیث همچون کافی؛ کمال الدین؛ ارشاد؛ غیبت شیخ طوسی؛ احتجاج و غیره و نیز مجموعه های بزرگ حدیث، و کتب معتبره متأخرین مانند: بحار الانوار؛ وسائل الشیعه؛ وافی؛ مستدرک الوسائل و الصحیفة المهدیة در فصلهای خاص و یا به طور پراکنده، توقیعات بسیاری آمده است. در عصر حاضر نیز آثار ارزشمندی در این زمینه انتشار یافته است، از جمله: تاریخ الغیبة الصغری؛ کلمة الامام المهدی، ترجمه فارسی و استدراک، نشر آفاق (تهران، 1407 ق) ؛ توقیعات مقدسه، اثر جعفر وجدانی؛ مجموعه سخنان، توقیعات و ادعیه حضرت بقیة الله، از خادمی شیرازی؛ نواب اربعه، راسخی نجفی.

10) یک نمونه از توقیعات، از محمد بن ابراهیم بن مهزیار نقل شده که گفت: وارد عراق شدم در حالیکه شک و تردید داشتم، پس این توقیع برایم صادر گشت: «به مهزیاری بگو آنچه از سخنان دوستانمان در منطقه خودتان نقل کردی، دانستیم، به آنها بگو: مگر سخن خداوند را نشنیده اید که فرموده: ای کسانی که ایمان آورده اید اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید رسول و ولی امر خودتان را (نساء، 59) آیا جز این فرمان که تا روز قیامت وظیفه را مشخص کرده دستور دیگری هست؟ مگر نمی بینید که خدای عز و جل برایتان پناهگاههایی قرار داده تا بدانها پناه برید و نشانه هایی نهاده که به وسیله آنها راه یابید، از عهد آدم (ع) تا زمانی که امام قبلی (حضرت عسکری (ع)) ظاهر گردید، هرگاه نشانه و روایتی ناپدید شد نشانه و پرچمی دیگر آشکار گردید، و هر زمان که ستاره ای افول نمود ستاره دیگری طلوع کرد و چون خداوند او را قبض روح فرمود پنداشتید که پروردگار عز و جل وسیله و واسطه بین خود و خلقش را قطع نمود، هرگز چنین نبوده و نخواهد بود تا روز رستاخیز فرا رسد، و امر خداوند آشکار گردد، و آنان را خوش آیند نباشد. ای محمد بن ابراهیم در آنچه که به سوی آن گام برداشته ای تردید به خود راه مده که خداوند زمین را از حجت تهی نگذارد، مگر نه پدرت پیش از وفاتش به تو گفت: هم اکنون کسی را بیاور که این سکه های طلا را سنجش و قیمت گذاری کند، و چون انجام این کار به تأخیر افتاد و پیرمرد ترسید مبادا پیش از عملی شدن دستورش در گذرد، به تو گفت تو آنها را برای خودت قیمت کن. آنگاه کیسه بزرگی بیرون آورد و به تو داد، و سه کیسه و همیانی که سکه های مختلفی در آن بود نزد خود داشتی، پس آنها را ارزیابی کردی و در آن کیسه گذاشتی، و پدرت با مهر خود آن را مهر کرد، و به تو گفت تو نیز مهر کن، پس اگر زنده ماندم خودم به آن سزاوارترم، و چنانچه از دنیا رفتم، از خداوند اول نسبت به خودت و بعد در مورد من بپرهیز، و مرا خلاص کن و چنان باش که به تو گمان دارم. خداوند تو را بیامرزد، دینارهای اضافی را که بر مجموع سکه های مربوط به منظور داشته ای که کمی بیش از ده دینار بود از آنها بیرون بیاور، و از سوی خود باز پس گیر که زمانه از گذشته دشوارتر است. خداوند ما را کفایت می کند و وکیل خوبی است» (کمال الدین، 2/486؛ بحار الانوار، 53/185؛ کلمة الامام المهدی، 1/362) .

منابع: در متن مقاله آمده است.

منبع: دایرة المعارف تشیع، ج 5

حوزه نت

جشن میلاد حضرت علی اکبرعلیه السلام

 

حاج میثم مطیعی- رخش سبز است و مویش مشکی (جدید سال 93)
حاج میثم مطیعی- ماه عشق است ماه عشاق است (سال 91)
حاج میثم مطیعی- هر جا سخن از خاک دری هست (سال 91)

امین عباسی- این حسن نبی ست (سال 91)

سرود حاج محمود کریمی 7:36   - 92
مدیحه سرایی حاج سید مجید بنی فاطمه 7:05  -92
سرود حاج سید مجید بنی فاطمه  7:23 - 92
سرود حاج احمد نیکبختیان 7:23  - 92
شعرخوانی حاج سید مهدی میرداماد 7:21  - 92

سرود حاج سید مهدی میرداماد 7:37  - 92
مدیحه سرایی حاج محمدرضا طاهری 13:44  - 92
سرود حاج محمدرضا طاهری و حاج محمود کریمی 13:04  - 92
سرود حاج محمود کریمی 4:16- 92
مناجات حاج حسین سازور 8:29  - 92
حاج حسین سازور- قصه ی مجنون رویا شده (جدید سال 91) 
حاج حسین سازور-  زده بارون تو هوای شب رویا (جدید سال 90)

حاج حسن خلج - شب بارون دل دیوونه داره می خونه 
حاج حسن خلج -  امشب به شباب رهبر امد

جواد مقدم - کف بزنید آی عاشقا ، مرتضی شده پدر بزرگ (سال 87)

رهبر انقلاب اسلامی در دانشگاه امام حسین علیه‌السلام:

حالا در همین مذاکرات باز حرفهای تازه‌ای میزنند. [مثلا] بازرسی‌ها، گفتیم که اجازه نمیدهیم از هیچ‌یک از مراکز نظامی هیچ بازرسی‌ای از سوی بیگانگان صورت بگیرد. میگویند بایستی ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنی در واقع بازجویی کنیم. من اجازه نمیدهم بیگانگان بیایند با دانشمندان ما، با فرزندان برجسته و عزیز ملّت ایران بخواهند بنشینند حرف بزنند.

نصیحت پیر میکده

وقتی سالک، پیر خود را می‌یابد، از او برای رسیدن به مقصود راهنمایی و دستگیری می‌خواهد. مراد او می‌گوید: راه رسیدن به محبوب در طریق عشق است.

اساس عبوديت و بندگى حُب است.

خداوند مى‌فرمايد: «يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ؛ خداوند آنان را دوست دارد و آنان خدا را دوست دارند»

و نيز مى‌فرمايد: «وَ الَّذِينَ ءَامَنُوآ أَشَدُّ حُبًّا لِلّه؛ و كسانى كه ايمان آورده‌اند بيشترين محبت را به خدا دارند».[1]

سرسلسله عشاق سیدی است از تبار طاووس. او به الهام الهی مطالبی می‌گوید که تا آن زمان کسی از آنها اطلاعی نداشت. او دقایقی از بندگی را بیان می‌دارد که سرآغاز طریق عشق است. شیوه‌اش عشق، مرامش بندگی است.

مرحوم سيدبن‌طاووس رحمه‌اللّه در تعبديات و ادعيه از ذخاير بوده است. او مدعی است که خداوند مقام الهام را به او عطا کرده است.

در كتاب اقبال‌الاعمال ضمن اعمال ربيع‌الاول يا ربيع‌الثانى صريحاً مى‌گويد كه برخى از دعاها را خود انشا نموده است، و دعاهاى زيادى نيز با عدم تصريح به انشاى خود ذكر نموده كه واقعاً با دعاهاى مأثوره از حضرات معصومين عليهم‌السلام سنخيت دارد و از لحاظ علو مضامين از كلام غيرمعصومين برتر است.[2]

کتاب «اقبال‌الاعمال» کتاب مراقبه سال است که توسط سید نگاشته شد. این کتاب مورد اقبال علمای عامل و عاشقان طریق محبوب قرار گرفت و سالکان تشنه را جرعه وصال نوشانید.

هر کس اقبال سیدبن‌طاووس را نداشت اساتید ما او را رفیق خود نمی‌شمردند. هرمقدار از اقبال را که مطالعه کردنی است مطالعه و هر مقدار را مه عمل کردنی است به هراندازه حال دارید عمل کنید.[3]

در دوران ما نیز وقتی خدمت عارف واصل و عاشق آستان الهی و ائمه اطهار، شیخ محمدتقی بهجت قدس‌سره، می‌رسیدند و برای عمل در ماه مبارک رمضان و نیز رجب و شعبان درخواست دستورالعمل می‌کردند، این‌طور جواب می‌شنیدند:

«اقبال، اقبال، اقبال»؛ «مطالعه و عمل به اقبال سید کافی است»؛ و یا «انسب از کتاب اقبال سراغ ندارم».[4]

 [1]. در محضر آیت‌الله بهجت، ج۲، ص۳۶۰.

[2]. همان، ج۱، ص۵۶.

[3]. اقبال‌الاعمال، مقدمه استاد روحی، ص۱۲.

[4]. همان.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله بهجت (قدس سره)

 

گاهی یک فعل از آن جهت که یادآور خداست ذکر نامیده می‌شود گر چه آن فعل با دست یا پا یا سایر اعضا انجام شده باشد؛ چراکه ذکر به معنای یاد خداست و اختصاص به قلب ندارد.

 

واژه «عبادت» در اصل به نظر بسیارى از واژه شناسان به معناى «خضوع» است و طبرى در تفسیر «جامع البیان» مى‌گوید: اصل عبودیت که به نظر او شامل عبادت نیز مى‌شود، نزد همه عرب به معناى ذلت و خاکسارى است.

آگاهی عمیق و بصیرت و اندیشه در دین، رمز ارزشمندی کارها و عبادات است و بدون آن عمل، فاقد ارزش لازم است لذا یکی از مواردی که می‌تواند ما را در انجام عبادت، راغب کند پی‌بردن به حکمت عبادات است.

آیت‌الله جوادی آملی از جمله کسانی است که به طور مفصل درباره حکمت و فلسفه اعمال عبادی دین مبین اسلام سخن گفته است. آنچه در ادامه می‌خوانید به بیان «ذکر و انواع آن» می‌پردازد که برگرفته از بیانات این عالم فرزانه است.

عبادت خداوند که در چهره‌های گونه‌گون تجلی می‌کند، در صورت «ذکر» نیز به عنوان خاص ظهور دارد به طوری که ذکر خدای سبحان از بارزترین مصادیق پرستش اوست.

...

ذکر خداوند همانند بخش دیگر از عبادت به انحای متعدد قسمت می‌شود، مانند ذکر عام و ذکر خاص. ذکر عام؛ آن است که اختصاصی به موجود معین ندارد، بلکه در هر چیزی یافت می‌شود، یعنی تمام اشیا به یاد خداوند به سر می‌برند، ذکر خاص؛ آن است که مخصوص نوع معین از مخلوق‌هاست و در آنها یافت می‌شود، مانند ذکر خصوص فرشته یا خصوص انسان.

تقسیم دیگر لازم به لحاظ قلب و قالب است، و این قسم همان است که گاهی از او به ذکر قلبی و ذکر زبانی یاد می‌شود، البته چنین تقسیمی مختص به قلمرو انسان نیست؛ زیرا موجودات ذی‌شعور دیگر، گاهی به فکر خدا هستند که همان ذکر قلبی آنهاست و گاهی به زبان ویژه خویش به نام خداوند به سر می‌برند که همان ذکر لسانی آنهاست.

ذکر گاهی در برابر غفلت، سهو، نسیان و مانند آن به کار می‌رود که در این گونه موارد به عنوان تذکره، تذکر و نظایر آن استعمال می‌شود و زمانی در مقابل خمول و خمود به کار می‌رود که در این گونه موارد به عنوان نامور، نامدار، نام‌آور و مانند آن استعمال می‌شود. ذکر گاهی به معنای مصدری و وصفی است، مانند یاد خدا بودن، نام خدا را بردن و در زبان جاری کردن و زمانی به معنای شیء یا شخصی است که خود مصداق ممثل یا مجسم یاد خداست و نیز سبب یادآوری خداوند است چنانکه خود صاحب نام بوده و مایه نامور شدن دیگران می‌شود، مانند اطلاق عنوان ذکر بر قرآن کریم یا بر شخص رسول اکرم (ص) که این موجودهای نورانی گذشته از آنکه خود ذکر ممثل و مجسم‌اند سبب احیای نام خدا بر زبان و یاد او در دل هستند چنانکه مایه نامور شدن جامعه متذکر به یاد خدا خواهند بود.

ذکر زبانی

ذکر زبانی همان‌طور که در برابر ذکر قلبی قرار می‌گیرد در قبال ذکر فعلی و عملی نیز واقع می‌شود، یعنی گاهی یک فعل از آن جهت که یادآور خداست ذکر نامیده می‌شود گر چه آن فعل با دست یا پا یا سایر اعضا انجام شده است؛ زیرا ذکر به معنای یاد خداست و اختصاص به قلب ندارد بلکه هر کاری که نمودار یاد پروردگار باشد، ذکر او است. گاهی سکوت و خاموشی ذکر خداست و این معنا نه از آن جهت است که چون صمت و خموشی با فکر، تدبر، تأمل همراه است و این عناوین یادآور خداوند است.

به این مناسبت عنوان ذکر بر سکوت اطلاق می‌شود، زیرا در این حال، اطلاق ذکر بر سکوت از قبیل وصف به حال متعلق موصوف است، نه خود موصوف؛ بلکه از آن جهت است که خود صمت، خموشی و سکوت لازم یا راجع است، جایی که سخن گفتن منشأ فتنه، یا سبب شنیدن سخن نامحرمانه بیگانگان باشد، خودِ سکوت ذکر خداست، چنانکه اگر صمت و خموشی سبب پدید آمدن حالت تفکر، تدبر، اتعاظ و مانند آن باشد از آن لحاظ که وسیله کمال است و پایه تعالی محسوب می‌شود، به عنوان مقدمه نه اصل، مصداق صحیح ذکر خواهد بود.

گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس

 

 

مراجعه‌کننده: می‌خواهیم برویم اصفهان،‌ یک ذکری یک دعایی یادمان بدهید.

آقا: اصفهان یا مازندران یا خراسان، فرق نمی‌کند. بالاترین ذکر، همین ذکری است که عرض می‌کنم: نیت بکند که اگر خدا به او صد سال عمر داد، یک دفعه عالماً عامداً مختاراً معصیت خدا را نکند. این بالاترین ذکر است. ذکر عملی است! اگر همه ما این ذکر را داشته باشیم، همه ما با فضل خدا اهل بهشتیم، اگر این ذکرمان دوام داشته باشد. دوامش هم [به این است که] اگر حدوث داشته باشد، دوام دارد. چرا؟! به جهت اینکه لطف خدا بیشتر است؛ «من تقرب الیّ شبراً تقربتُ الیه باعاً؛ هر که وجبی به من نزدیک شود؛ یک باع[1] به او نزدیک می‌شوم». خدا بیشتر می‌خواهد که بنده نزدیک او برود، از اینکه بنده بخواهد دوست داشته باشد نزدیک خدا برود، که نمی‌داند نزدیک خدا چه می‌شود و چه هست و چی می‌بیند. بهشت می‌بیند؛ همیشه.

دانلود کلیپ MB 6.08

[1]. باع: اندازه دو دست که از هم گشوده باشد.

 منبع: مرکز نشر آثار آیت الله بهجت (ره)

 

در حدیثی، پیغمبراکرم صلی‌الله‌ علیه‌ و آله‌ و سلم فرمود:

«یا علی، اگر بیم آن را نداشتم که مسلمانان درباره‌ تو آن کنند که مسیحی‌ها درباره‌ حضرت عیسی علیه‌السلام نمودند، درباره‌ تو چیزی می‌گفتم که به هر کجا گذر کنی از خاک کف پایت تبرک جویند».[1]

تازه هنوز علی علیه‌السلام را معرفی نکرد، با اینکه این همه بیانات در این حدیث و احادیث دیگری فرموده است. فضایل علی علیه‌السلام گفتنی نیست؛ حق است اما گفتنی نیست! زیرا ما ضعیفُ العقل و الایمان هستیم و ظرفیت نداریم. اگر بیان می‌کرد، بسیاری از مردم کافر می‌شدند و عده‌ای معدود ایمان می‌آوردند، همچنان که درباره حضرت عیسی مسیح علیه‌السلام چنین اتفاق افتاد.

در محضر بهجت، ج١، ص٧۵

...

[1]. کافی، ج٨، ص۵٧، روایت١٨؛ اصل روایت به این صورت است: «لَوْلا أَنْ تَقُولَ فیک طَوائِفُ مِنْ أُمتی ما قالَتِ النصاری فی عیسَی بْنِ مَرْیمَ، لَقُلْتُ فیک قَوْلاً لاتَمُر بِمَلَأٍ مِنَ الناسِ إِلا أَخَذُوا الترابَ مِنْ تَحْتِ قَدَمَیک یلْتَمِسوُنَ بِذلِک الْبَرَکةَ؛ اگر بیم آن را نداشتم که گروه‌هایی از امت من درباره تو، آنچه را که مسیحیان درباره حضرت عیسی‌بن‌مریم گفتند، بگویند، سخنی درباره‌ تو می‌گفتم که به گروهی از مدرم نگذری، مگر اینکه خاک زیر قدم‌های تو را به عنوان تبرک بردارند».

برای اطلاع از منابع این روایت در مدارک اهل‌سنت، ر.ک: مجمع‌الزوائد هیثمی، ج٩، ص١٣١؛ المعجم‌الکبیر طبرانی، ج١، ص٣٢٠؛ شرح نهج‌البللاغه ابن‌ابی‌الحدید، ج١٨، ص٢٨٢؛ شواهد‌التنزیل حاکم حسکانی، ج٢، ص٢٣٣؛ مناقب خوارزمی، ص١٢٩؛ ینابیع‌المودة قندوزی، ج١، ص٢٠٠، ٣٨٩، ٣٩١ و ٣٩٣.

 

نیز برای اطلاع از منابع بیشتر از مدارک شیعه، ر.ک: خصال، ص۵۵٧؛ امالی شیخ صدوق، ص١۵۶، ٧٠٩؛ روضةالواعظین، ص١١٢؛ خاتمةالمستدرک میرزای نوری، ج۴، ص٣٣٠؛ کتاب سلیم‌بن‌قیس، ص۴١٢؛ الغارات، ج١، ص۶٢و۶۴؛ مناقب امیرالمؤمنین علیه‌السلام، محمد‌بن‌سلیمان کوفی، ج١، ص٢۴٩، ۴۵٩ و ۴٩۴؛ ج٢، ص۶١۵؛ المسترشد، ۶٣۴؛ شرح‌الاخبار، قاضی نعمان مغربی، ج٢، ص۴١١؛ الارشاد، ج١، ص١١٧ و ١۶۵؛ اختصاص، ص١۵٠.

به گزارش لرستان خبر، جشن روز «گُلوَنی» شنبه ۲6 اردیبهشت ۹۴ با همکاری سازمان میراث فرهنگی لرستان و شهرداری تهران و دیگر نهادهای فرهنگی استان و شهرستان خرم آباد برگزار شد.

در این همایش که برای زنده نگه داشتن و ترویج نماد سنتی زنان لر یا همان «گُلونی» که به عنوان نماد حجاب، عزت و مقاومت زنان لرستانی برگزار شد شاهد رقص مختلط بودیم که واکنش مردان وزنان قوم لُر را به همراه داشته و تعدادی از مدیران دولتی نیز در این مراسم حضور داشتد.

این اتفاق در حالی رخ داده که در دو روز گذشته مسئولان فرهنگی و ارشد استان در قبال این اتفاق سکوت کرده اند و جوابگوی رسانه ها و مردم نیستند.

در ادامه قسمتی کوچک از اتفاقات رخ داده شده در این همایش که قابلیت پخش دارد منشر می شود و از پخش قسمت های زننده این همایش معذور هستیم. 

 

 

 

برای دیدن بقیه عکس ها کلیک کنید.

رهبر انقلاب: مسئولین ما و هیئت مذاکره‌‌ی‌ما همه‌ی تلاششان را دارند میکنند که حربه‌ی تحریم را از دست دشمن غدار خارج کنند.

البته اگر توانستند چه بهتر اگر نتوانستند همه بدانند، در داخل راهکارهای فراوانی وجود دارد که حربه‌ی دشمن را کند میکند.

این‌جور نیست که تصور کنیم حربه‌ی تحریم، بلاشک یک حربه‌ی کاری است؛ نخیر، ما اگر همت کنیم، ما اگر به داشته‌های خودمان درست توجه کنیم میتوان حربه‌ی تحریم را کند کرد، ولو از دست دشمن نتوان خارج کرد.

 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اینکه هر حنجره‌ای که در جهت اختلاف‌افکنی کار کند بلندگوی دشمن است، فرمودند: نسخه علاج مشکلات، تسلیم در برابر قرآن و تسلیم نشدن در برابر تحمیل‌های جاهلیت مدرن است.

در سالروز ولادت با سعادت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام، فضای حسینیه امام خمینی(ره) آکنده از عطر دل انگیز آیات روح بخش کلام الله مجید، قاریان و حافظان برترِ سی‌ودومین دوره مسابقات بین المللی قرآن کریم، محفل نورانی انس با قرآن را در حضور حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، بر پا کردند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای در این دیدار با تأکید بر لزوم حضور قرآن در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان، لازمه رسیدن به این هدف والا را دو عنصر «بصیرت» و «عزم» دانستند و گفتند: نسخه علاج مشکلات کنونی دنیای اسلام، تسلیم بودن در برابر دستورات قرآن و تسلیم نشدن در برابر تحمیلهای جاهلیت مدرن و مقاومت در برابر زورگویی های این جاهلیت است.
ایشان تلاوت و حفظ قرآن را مقدمه تخلق به اخلاق قرآنی و شکل گیری جامعه ای بر اساس دستورات قرآنی برشمردند و افزودند: امروز متأسفانه دنیای اسلام از ضعف و فقر و اختلاف و جنگ‌های داخلی ناشی از فشار نظام‌های جاهلی به‌شدت رنج می برد که تنها راه مقابله با این فشارهای تحمیلی، تسلیم شدن در برابر قرآن و عزم جدی برای حرکت به سمت اهداف والای آن است.

...

n style="font-family: tahoma,arial,helvetica,sans-serif;">رهبر انقلاب خاطر نشان کردند: اگر یک قدم به سمت اهداف قرآنی برداشته شود، خداوند نیروی مضاعفی خواهد بخشید و این، موضوعی است که ملت ایران تجربه کرده و با مقاومت در برابر زورگویی‌ها، به توانایی‌ها و امید بیشتری دست پیدا کرده است.
حضرت آیت الله خامنه‌ای استفاده از تجربه ملت ایران در ایستادگی مقابل قدرت ها را نسخه علاج مشکلات دنیای اسلام دانستند و گفتند: ایجاد اختلاف و دو دستگی در میان امت اسلامی، امروز یکی از برنامه های اصلی دشمنان است، بنابراین همه باید مراقب باشند تا مبادا فریاد اختلاف سر دهند و بلندگوی دشمنان اسلام و قرآن شوند.
ایشان با تاکید بر اینکه هر حنجره ای که در جهت اختلاف‌افکنی کار کند، بلندگوی دشمن است، خاطر نشان کردند: ایجاد اختلاف تحت عناوین شیعه و سنی، عرب و عجم، و قومیتها و ملیتها و تعصبهای ناسیونالیستی، در دستور کار بدخواهان امت اسلامی قرار دارد که باید با «بصیرت» و «عزم» در مقابل آن ایستاد.
رهبر انقلاب، بصیرت و تشخیص صحیحِ «دوست» و «دشمن» را بسیار ضروری دانستند و تأکید کردند: هنگامی که عزم و اراده در کنار بصیرت قرار گیرد، پیمودن مسیر و ایستادگی در برابر فشارها و تحمیل‌ها و توطئه‌ها، آسان خواهد شد و این، همان نصرت الهی است.
حضرت آیت الله خامنه ای گسترش روزافزون انس با قرآن در جامعه را نویدبخش و امیدوار کننده خواندند و با تأکید بر لزوم اهتمام جدی مسئولان به موضوع قرآن، گفتند: باید جوانان و روشنفکران، انس بیشتری با قرآن پیدا کنند، زیرا غنی شدن ذهن از معارف قرآن، تاثیر خود را بر گفتار و رفتار و تصمیم گیریهای کلان خواهد گذاشت.
ایشان انس با قرآن را تضمین کننده آینده روشن و همراه با سعادت دانستند و تأکید کردند: امروز خوشبختانه حرکت به سمت اسلام و قرآن در میان جوامع اسلامی نیز شروع شده که بیداری اسلامی از برکات آن است.
رهبر انقلاب خاطر نشان کردند: بیداری اسلامی حقیقتی است که از بین رفتنی نیست و آثار آن روزبه روز گسترش خواهد یافت.
حضرت آیت الله خامنه ای وظیفه علما، روشنفکران، نویسندگان، دانشجویان، دانش پژوهان و قاریان و حافظان قرآن را در گسترش روزافزون بیداری اسلامی، مضاعف برشمردند و تأکید کردند: باید مردم را به راهی که قرآن بشارت می دهد، امیدوار کرد.
ایشان در پایان اظهار امیدواری کردند دولت‌های اسلامی بیشتر از آنکه درباره قرآن حرف بزنند، در عمل با آن آشنا شوند و دستورات آن را اجرا کنند.
پیش از سخنان رهبر انقلاب، حجت الاسلام‌والمسلمین محمدی نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه با تبریک اعیاد شعبانیه، گزارشی از روند برگزاری سی‌ودومین دوره مسابقات قرآنی بیان کرد.
وی با بیان اینکه مسابقات قرآنی امسال در مقایسه با سال گذشته از لحاظ کمی و کیفی از امتیازات بیشتری برخوردار بود، گفت: توجه بدون تبعیض به همه شرکت‌کنندگان در مسابقات و انس و الفت میان آنان، حضور قاریان نوجوان، برگزاری محافل انس با قرآن کریم در استان‌ها با حضور قاریان خارجی، تجلیل از بانوان فعال در عرصه قرآنی و حضور پرشور مردم و مسئولان در مسابقات از مهمترین ویژگی‌ها و برنامه‌های این دوره از مسابقات بود.