نخست بايد دانست:
آفرينش و ساختار وجودي و زيستي جنس زن براي كارهاي عاطفي و سبك و لطيف آفريده شده و كارهايي كه به توانايي بالاي جسمي نيازمند است، متناسب وجود مرد مي‏باشد. از اين رو، وظايفي كه اسلام براي هر يك از زن و مرد مقرر كرده، بر اساس هماهنگي و تناسب با ساختار وجودي آنهاست. در اينجا به برخي از وظايف مردان كه در ايجاد روابط دوستانه و صميمانه بسيار مؤثر و سازنده است، اشاره مي‏ شود:

1. تأمين رفاه خانواده‏
شكي نيست؛ كه بر اساس آيات و روايات اسلامي، نظام مطلوب خانواده براساس مشورت و در نهايت با سرپرستي و مديريت اجرايي مرد سامان‏دهي مي‏شود.
خداوند مي‏فرمايد:

«الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَي النِّساءِ»؛ ^{نساء (4)، آيه 34.}؛ «مردان، سرپرست زنانند».

مرد از آن جهت كه به طور معمول از جنبه اداره زندگي و نيروي جسمي قوي‏تر است، سرپرست خانواده مي‏باشد. او در اين زمينه دو وظيفه دارد؛ يكي وظيفه شرعي و قانوني به عنوان تأمين نفقه زن و فرزند و فراهم‏سازي شرايط ضروري زندگي و ديگري از نظر اخلاقي و انساني وظيفه تأمين رفاه و راحتي خانواده را دارد كه چيزي فراتر از تأمين نفقه و هزينه زندگي است. از اين رو تكاليفي را بر دوش او مي‏گذارد. اگر مرد در هزينه كردن حاصل دسترنج خود سخاوت و گشاده رويي به خرج داد، مِهر و شادابي و صفا را در خانواده چند برابر كرده و باعث افزايش محبت و تحكيم بنيان خانواده مي‏شود.

اين نوع تعامل و رفتار همان نيكي و احسان است؛ كه در روايات به آن تأكيد شده است.

از رسول اكرم‏ صلي الله عليه وآله نقل شده: «بهترين شما كسي است كه بهترين براي خانواده‏ اش باشد و من براي خانواده ام بهترين هستم» «خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمَ لِاَهْلِهِ و أنا خَيْرُكُمْ لِاَهلي»؛ ^{(وسائل‏ الشيعه، ج 14، ص 221)}..

و نيز آن حضرت مي ‏فرمايد:

«از ما نيست كسي كه وسعت زندگي بر او داده شود و او بر خانواده‏ اش سخت بگيرد» «لَيْسَ مِنَّا مَنْ وُسِّعَ عَلَيْهِ ثُمَّ فَتَّرَ عَلي‏ عِيالِهِ»؛ ^{(مستدرك‏الوسائل، ج 15، ص 256)}..

و در حديث ديگري مي‏ فرمايد:«هركس به بازار رود و هديه ‏اي براي خانواده ‏اش بخرد و ببرد، (-(پاداش او)-) مانند كسي است كه براي نيازمندان صدقه مي‏برد» «مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَري‏ تُحْفَةٌ فَحَمَلَها اِلي‏ عِيالِهِ كانَ كَحامِلِ صَدَقَةٍ اِلي‏ قَوْمِ مَحاوِيجِ»؛ ^{(وسائل ‏الشيعة، ج‏15، ص‏227)}..

امام رضاعليه السلام مي‏فرمايد: «سزاوار است انسان بر خانواده‏اش فراخي و توسعه دهد تا مرگ او را آرزو نكنند». «يَنْبَغي‏ لِلرَّجُلِ اَنْ يُوَسِّعَ عَلي‏ عِيالِهِ لِئَلاَّ يَتَمَنّوا مَوْتَه»؛ (^{من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 68).}

مرد نبايد تصور كند؛ كه بخل ورزيدن و جمع‏ آوري اموال و سخت‏گيري بر زن و فرزند، زهد و ارزش محسوب شده و با اين كار از پاداش الهي بهره‏ مند مي‏شود؛ بلكه بر اساس رواياتي كه گذشت اين نوع تصور تصوري باطل و ضدارزش است و مرد مي‏ بايست در زمينه توسعه مالي و رفاهي خانواده بسيار مثبت و با سخاوت و گشاده ‏رويي با آنان برخورد كند.

2. تأمين آسايش خانواده‏
مرد كه در بيرون خانه مشغول كار و تلاش است، سزاوار است زمان رفت و آمد خود را تنظيم نموده و بر طبق برنامه عمل نموده و بدون علت، تأخير در بازگشت به منزل نداشته باشد كه باعث نگراني و اضطراب خانواده نشود.
مرد بايد خود را ملزم بداند كه بعد از فراغ از كار براي استراحت به كانون گرم خانواده بازگردد و نسبت به آنان بي‏ توجهي نشان ندهد.

از امام صادق ‏عليه السلام نقل شده كه: «بر مرد سزوار نيست در شهري كه خانواده ‏اش آنجا زندگي مي‏ كند، جاي ديگري به استراحت بپردازد». «هَلكَ بذي المروةَ انْ يبيت الرّجل عن مَنْزِله بالمصر الذي فيه أهلُه»؛ ^{(وسائل‏ الشيعه، ج 14، ص 122)}.

رسول اكرم ‏صلي الله عليه وآله مي ‏فرمايد: «نشستن مرد در كنار خانواده ‏اش، نزد خداي بزرگ دوست داشتني‏ تر از اعتكاف (-(و نشستن‏)-) در اين مسجد من است.» «جُلُوسُ الْمَرْءِ عِنْدَ عِيالِهِ اَحَبُّ اِلَي اللَّهِ تَعالي‏ مِن‏ اِعْتِكافٍ فِي مَسْجِدي‏ هذا»؛ ^{(ميزان الحكمة، ج‏4، ص‏287)}.

اين به جهت تأمين نيروي عاطفي زن است. خانواده هر كس، چشم اميدشان به او است؛ پدر در عين اين كه پدر و مدير بوده، همسر است، بايد دوست و دلسوز براي خانواده باشد و اگر ثروتي دارد، از آن‏ها است و اگر زحمتي مي‏ كشد، براي راحتي آنان است. پس بايد در خانواده به گونه ‏اي عمل كند كه همسر و فرزندان، در رفاه و آرامش باشند.

هر گونه خشونت و سخت‏گيري و يا بي‏ توجهي به خواست خانواده، ممكن است زندگي را تلخ و محبت را از دل خانواده بيرون ببرد. سخت‏گيري‏ هاي بي ‏مورد و بهانه‏ گيري‏هاي نابجا و در تنگنا قرار دادن خانواده شايسته نيست. سخت‏گيري در هزينه زندگي و در فشار اقتصادي قرار دادن خانواده به صلاح نيست يا سخت‏گيري در رفت و آمد ممكن است پيامدهاي ناگواري در پي داشته باشد.
پدر خانواده بايد در عين نظارت و جديت در تربيت، از سخت‏گيري‏هاي بي‏ مورد دوري جويد. زماني كه اعضاي خانواده همه در كنار هم هستند به قدري لذت بخش است كه بعضي خانواده‏ ها به طور منظم زماني را براي بحث و گفت‏وگو در مورد مشكلات يا حتي صحبت در مورد اتفاقات خوشايندي كه براي‏شان رخ داده است، اختصاص مي‏ دهند.

سپري كردن اوقاتي از روز يا هفته براي دور هم جمع شدن اعضاي خانواده به كودكان حس همبستگي مي ‏دهد، تا جايي كه حتي وقتي بزرگ شوند به خانواده خود احساس تعلق و وابستگي دارند. بعضي خانواده ‏ها به طور مرتب و به صورت دسته جمعي در مراسم مذهبي شركت مي‏ كنند (مثلاً همه با هم به مسجد مي‏ روند) و بعضي‏ها آخر هفته به پارك مي‏روند. يك شام ساده و لذت بخش كه همه آن را دوست دارند، انجام چند بازي با حضور همه اعضاي خانواده، به سينما رفتن و همين جشن‏هاي كوچك كودكان را به صرف وقت بيشتر در كنار ديگر اعضاي خانواده علاقه مند مي ‏كند.

3. احترام به زن‏
زن از نظر اسلام امانت خدا در دست شوهر و از نظر دخالت در امور زندگي شريك مرد و از نظر تربيت فرزندان مادر خانواده است. هر مردي وقتي ازدواج مي‏ كند، بايد همسرش را احترام كند و هرگز او را اذيت و آزار نرساند و ايشان را تحقير و به استهزاء نگيرد.

خداوند مي‏ فرمايد «وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»؛ ^{نساء (4)، آيه 19}..
حضرت صادق‏ عليه السلام از پدرش نقل كرده كه فرمود: «هر كس زن گرفت، بايد او را گرامي دارد و به او احترام كند» «مَنْ اِتَّخَذَ اِمْرَأةً فَلْيَكْرِمْها»؛ ^{(بحارالانوار، جلد 103، ص 224)}..

حضرت علي‏ عليه السلام مي‏ فرمايد: «زنان امانت خدا بر شما هستند. به ايشان زيان نرسانيد و برايشان سخت نگيريد. «اِنَّهُنَّ اَمَانَةُ اللَّهِ عِنْدَكُمْ فَلا تُضارّوهنُنَّ وَلا تَعْضِلُهُنَّ»؛ ^{(مستدرك‏الوسائل، ج 4، ص 251).}

همانگونه كه ساير امانت‏هاي الهي ارزشمند و قابل اكرام و احترام است، زن نيز بايد آنگونه كه شايسته است مورد احترام شوهر قرار گيرد؛ چه اينكه در قيامت خداوند متعال از امانت‏هاي خود سؤال مي‏كند كه با آنها چگونه رفتار كرديد. آيا حق امانتداري را به جا آورديد؟!

به همين جهت است كه وقتي حضرت، همسر خود حضرت فاطمه‏ عليها السلام را به خاك مي‏ سپارند، مي‏ فرمايد: «امانت خدا از دست من گرفته شد».

4. اظهار محبت به زن‏
گفته شد كه ثبات بنيان خانواده بر پايه مهر و محبت است. هم زن بايد به مرد اظهار مودت و دوستي نمايد و هم مرد به زن ولي نياز زن به عشق و علاقه بيشتر است و مرد بايد محبت قلبي خود را بيرون بريزد. مرد بايد بداند كه زن از نظر ساختار زيستي با او تفاوت دارد مرد بنده شهوت است و زن در بند محبت مرد است مرد زني را دوست دارد كه او را پسنديده و انتخاب كرده باشد و زن مردي را دوست دارد كه ارزش او را درك كرده باشد و محبت خود را از قبل اعلام كرده باشد. هر كسي مي ‏تواند با دو زبان سخن بگويد؛ زبان عاطفه و احساس، و زبان عقل و منطق. زبان عاطفي به خاطر ارتباط مستقيمي كه با قلب و جان شنونده دارد، تأثير بسياري در ايجاد محبت مي‏گذارد.

ابراز عشق صريح و صادقانه (جملات عاشقانه) لحظه‏ هاي زندگي را شيرين و لبريز از لذت و هيجان مي‏كند.
به قول «مترلينگ»: «زندگي وقتي لذت‏بخش است كه در آن، لذات كوچك و عشق‏هاي كوچك وجود داشته باشد و همين چيزهاي كوچك است كه ما را به زندگي پاي‏بند مي‏كند» ^{راز تفاهم در زندگي زناشويي، ص‏99}..

واژه‏ هاي عاشقانه و دلنشين، به طور شگفت‏ انگيزي مي‏ تواند آفريننده ‏ي لذت‏هاي كوچك باشد. ابراز محبت با صراحت و در عين صداقت و راستي در حالي كه آميخته با هيجانات روحي است، محبت را تا مرز عشق مي ‏رساند كه شيريني و لذت آن را بايد در عمق دل‏ها جستجو كرد ولي پنهان كردن عشق، محبت را خفه مي كند و مي‏ ميراند. هيچ‏گاه نبايد غرور مرد مانع از ابراز عشق و علاقه به همسرش شود، يا در طول زمان مشكلات زندگي و گاه مشاجرات و درگيري‏ها، باعث ترك ابراز عشق و علاقه شود؛ بلكه بايد همواره و در همه حالات زندگي طوري رفتار كند كه فضاي عاطفي از بين نرود و جايي براي گفتن جملات عاشقانه و البته صادقانه بماند.

نبي‏ اكرم ‏صلي الله عليه وآله مي‏ فرمايد: «اين سخن مرد كه به همسرش مي‏گويد: واقعاً تو را دوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد» «قَوْلُ الرَّجلِ لِلْمَرْأَةِ اِنّي اُحِبُّكَ لايَذْهَبُ مِنْ قَلْبِها اَبَداً»؛ ^{(وسائل‏الشيعة، ج 20، ص 23)}..

و نيز مي‏ فرمايد: «هر چه ايمان انسان كامل تر باشد به همسرش بيشتر اظهار محبت مي‏نمايد.» «كُلَّما اَزْدادَ الْعَبْدُ اِيمانً اِزْدادَ حُبًّ لِلنِّساءِ»؛ ^{(بحارالانوار، ج 103، ص 228).}

امام صادق ‏عليه السلام مي‏فرمايد: «محبت و دوستي زنان يكي از اخلاق پيامبران است». «من اخلاق الانبياء حب النساء»؛ ^{(بحارالانوار، ج 100، ص 236).}

منبع:http://ahkam.porsemani.ir