حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر تحریری در ادامه شرح فقرات دعای افتتاح به شرح و توضیح صفت رحمانیت حق تعالی پرداخته و تاثیر تربیتی ادعیه در رسیدن انسان به مقام قرب الهی را بیان نموده است.

أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ

ادعیه مبین نحوه رابطه روحی و معنوی انسان با معبودند

ائمه (علیهم السلام) در لسان ادعیه نحوه رابطه روحی و معنوی انسان با حق متعال را بیان می‌کنند و روشن می‌کنند که این رابطه چگونه برقرار می‌شود و به ما می‌آموزد که ما خدای متعال را دارای چه اوصاف کمالیه، جمالیه و جلالیه بدانیم تا خود را با ظهور این اوصاف تطبیق و زمینه‌های ظهور این اوصاف در خود را محقق کنیم.

خداوند متعال دارای اوصاف جمالیه ای است که اوصاف جمالیه عمدتاً نشان‌دهنده توجه خاص از ناحیه حق‌تعالی به مخلوق است و آثارش افاضه فیوضات است و دارای اوصاف جلالیه است که نشانه‌اش منع از امور ناگوار، ناملایم، در عالم یا در وجود انسان است.

*مراتب مختلف صفت رحمانیت حق متعال

 این کلی مسئله بود لکن این مسئله باید به‌صورت جزئی‌تر موردبررسی قرار بگیرد که در اول دعای افتتاح این جزئیات را برای ما بیان می‌کنند که مقتضای ظهور صفت ارحم‌الراحمین خدای متعال در کجاست. همان‌طور که عرض شد حق‌تعالی یک رحمانیت مطلقه دارد که مقتضایش ظهور موجودات و کمالات تکوینی ایشان است و دومین ظهور مرتبه صفت رحمانیت حق‌تعالی به گونه خاص است که تنها در موجودات صاحب شعور این صفت ظهور و بروز می‌کند، که آن را به‌عنوان صفت رحیم حق‌تعالی مطرح می‌کند، که این صفت عام است از جهتی و خاص است از جهتی، که در روایات هم این مطلب ذکرشده است، عام است برای مؤمن و کافر، ولی تنها انسان مؤمن از آن بهره‌مند می‌شود که مقتضای آن ظهور دین برای این موجود است که دین هم یک آثار و لوازمی دارد که اگر کسی اعتقاداً و عملاً تحت لوای دین برود یا به‌گونه‌ای اعتقاداً برود با تبصره‌هایی که در روایات است شخص موفق به عمل نشود، جنبه اعتقادی در او نسبت به جنبه عملی غلبه داشته باشد با جزئیاتی که در بحث خودش هست، آثاری بر آن مترتب می‌شود و خدای متعال این آثار را مترتب می‌کند و عنایات ویژه‌ای به این انسان می‌کند و روایات فراوانی که در رابطه با آثار ایمان برای مؤمنان آمده است، ظهور وسیع‌تر آن صفت رحیمیت خدای متعال است.

ادامه »

 

خبرگزاری «حوزه»، بخش دوم شرح دعای افتتاح به قلم حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر تحریری را منتشر می کند.

 وَ أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَة

 خدای متعال، ظهورات گوناگونی دارد و ظهور اولیه‌اش در هستی، به صفت رحمت است، و این رحمت شئونی دارد , یکی از شئونش ظهور و ایجاد کمالاتی در وجود انسان است، خداوند متعال این انسان را مظهر صفات رحمت رحیمیه خودش قرار داده است که در این عالم می‌تواند با تلبس به مظاهر رحمت دیگر حق، و پذیرش آن رحمت‌ها که دین الهی باشد، به رحمت‌های وسیع‌تر و عمیق‌تری از جانب حق‌تعالی برسد و چون این انسان در این عالم با خصوصیاتی آفریده‌شده است که اقتضائاتی دارد، اقتضائات وجودی این عالم ماده این است که همواره در نقص و در لغزش قرار بگیرد و خداوند متعال هم می‌داند چه وجودی را در چه موطنی آفریده است. لذا به لحاظ این موطن صفت رحمتش را بر صفات دیگرش غلبه می‌دهد، لذا در این امور تعبیر ارحم‌الراحمین بیان می‌شود.

 در هیچ‌یک از کمالاتی که از حق‌تعالی ظهور پیدا می‌کند، نفعی برای حق‌تعالی نیست، عمدتاً این انسان است که به این منافع می‌رسد و بهره تمامی کمالاتی که از جانب حق‌تعالی در عالم تحقق پیداکرده است چه در عالم تکوین که در قرآن با تعابیری چون «سخر لکم» و «خلق لکم» از آن یادشده است و چه در عالم تشریع که با ارسال انبیاء و اولیاء الهی در این عالم محقق شده است را انسان می‌برد، خداوند متعال برترین انسان‌ها را برای این انسان نوعی به این عالم آورده است تا این انسان به رحمت برسد، ابزار رحمت را آفریده است، لذا در آیات 118 و 119 سوره مبارکه هود فرمود: «لا يَزالُونَ مُخْتَلِفينَ* إِلاَّ مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَ لِذلِكَ خَلَقَهُم‏» همواره انسان‌ها در حال اختلاف و مشاجره هستند مگر کسانی که مشمول رحمت الهی بشوند، که چه‌بسا همان دین باشد که رافع اختلافات است و فرموده علامه طباطبایی (ره) در ذیل آیه 213 سوره بقره (1)  نیز دال بر همین مطلب است. 2

با توجه به این نکته کلمه «ذلک» در آیه 119 سوره هود نیز به مرجع نزدیک که «رحمت» باشد بازگشت می‌کند نه به مرجع دور که «اختلاف» باشد. یعنی ایشان را برای رحمت آفریده است.

ادامه »

گفتاری از آیت الله آقا مجتبی تهرانی
مرحوم آیت الله مجتبی تهرانی در تفسیر حدیثی از پیامبر گرامی اسلام، دنیا را فاقد اعتبار و ثبات قرار دانسته و از مردم خواسته است به جای این که برای دنیا نقشه بکشید، خود را به خدا واگذار کنید.

خبرگزاری«حوزه»، به مناسبت ایام ماه مبارک رمضان، شرح این حدیث نورانی را در بیان آن فقید سعید منتشر می کند.

*متن روایات

روِيَ عَن رسولِ الله صلّي الله عليه و آله و سلّم:

الدُّنْيَا دُوَلٌ فَمَا كَانَ لَكَ أَتَاكَ عَلَى ضَعْفِكَ وَ مَا كَانَ مِنْهَا عَلَيْكَ لَمْ تَدْفَعْهُ بِقُوَّتِكَ وَ مَنِ انْقَطَعَ رَجَاؤُهُ مِمَّا فَاتَ اسْتَرَاحَ بَدَنُهُ وَ مَنْ رَضِيَ بِمَا قَسَمَهُ اللَّهُ قَرَّتْ عَيْنُهُ.[1]

ترجمه حدیث: از رسول خدا (صلى اللَّه عليه و آله) منقول است که فرمود: دنيا متحول است و ثبات و قرار ندارد. آنچه براى تو مقرّر شده است به تو خواهد رسيد، گرچه در نهايت ضعف و ناتوان باشى؛ و آنچه كه به ضرر و زيان تو باشد باز هم به تو خواهد رسيد، گرچه در كمال قدرت و نيرومندى باشى و هرگز جلوی آن را نتوانى گرفت. هر كس اميد خود را از آنچه كه از دست رفته قطع كند، بدنش آسايش خواهد داشت و آن كس كه راضى باشد به آنچه كه خدا روزى او نموده دل و چشمش روشن خواهد شد.

ادامه »

 

 

ماه رمضان زمینه بسیار خوبی است و خدای متعال این فرصت را به من و شما داده که در این ماه، چنین امکانی را برای خودسازی پیدا کنیم. علاوه براین که ساعات این ماه بسیار با برکت است و خدای متعال، از لحاظ طبیعی این لحظات و ساعات را این گونه قرار داده است، ساعات بسیار مغتنمی هم هست.

 

ما همان ماده خام هستیم که اگر روی خودمان کار کردیم و توانستیم این ماده خام رابه شکل های برتر تبدیل کنیم، آن کار لازم در زندگی را انجام داده ایم. هدفِ حیات همین است. وای به حال کسانی که روی خودشان از لحاظ علم و عمل کاری نکنند و همان طور که وارد دنیا شدند، به اضافه پوسیدگی ها و ضایعات و خرابی ها و فسادها که در طول زندگی برای انسان پیش می آید، از این دنیا بروند. مؤمن باید به طور دائم روی خودش کار کند؛ به طور دائم. نه این که خیال کنید «به طور دائم» زیادی است یا نمی شود؛ نه. هم می شود، هم زیادی نیست. اگر کسی مراقب خود باشد؛ مواظب باشد کارهای ممنوع و کارهایی را که خلاف است انجام ندهد و راه خدا را با جدیت بپیماید، موفّق می شود. این، همان خودسازی دائمی است و برنامه اسلام، متناسب با همین خودسازیِ به طور دائم است. این نماز پنجگانه -پنج وقت نماز خواندن- ذکر گفتن؛ «ایاک نعبد و ایاک نستعین» را تکرار کردن؛ رکوع کردن؛ به خاک افتادن و خدای متعال را تسبیح و تحمید و تهلیل کردن برای چیست؟ برای این است که انسان به طور دائم مشغول خودسازی باشد. منتها گرفتاری ها زیاد است و همه گرفتاریم. گرفتاری زندگی؛ گرفتاری معاش؛ گرفتاری امور شخصی؛ گرفتاری اهل و اولاد و انواع گرفتاری ها مانع می شود که ما به خودمان، آنچنان که شایسته است، برسیم. لذا یک ماه رمضان را که خدای متعال قرار داده است، فرصت مغتنمی است. این ماه را از دست ندهید. مقصودم این است که اگر نمی توانیم به طور دائم در حال مراقبت و ساخت وساز خودمان باشیم، اقلاًّ ماه رمضان را مغتنم بشماریم.

شرایط هم در ماه رمضان آماده است. یکی از بزرگترین شرایط، همین روزه ای است که شما می گیرید. این، یکی از بزرگترین توفیقات الهی است. توفیق یعنی چه؟ توفیق یعنی این که خدای متعال چیزی را برای انسان، مناسب بیاورد. با واجب کردن روزه، خدای متعال زمینه مناسبی را برای من و شما به وجود آورده است که قدری در این ماه به خودمان برسیم. روزه، نعمت بزرگی است. شکم خالی است و مبارزه با نفس، تا حدودی در اثنای روز، از جهات مختلف وجود دارد: هرچه را دوست دارید، نمی خورید و نمی آشامید و بسیاری از مشتهیات نفسانی را برای خودتان به مدت چند ساعت ممنوع می کنید. این، یک مبارزه با نفس است؛ مبارزه با هواست و مبارزه با هوی، در رأس تمام کارهای نیک و خودسازی ها قرار دارد.

ادامه »

پای درس اخلاق آیت‌الله ضیاءآبادی؛

همه ماه‌ها ماه خدا و همه زمان‌ها مخلوق خداست و اختصاص به یک ماه رمضان ندارد. این برای نشان دادن عظمت و کرامت و شرافت این ماه مبارک است؛ چنانکه کعبه مکرمه را بیت‌الله یعنی خانه خدا نامیده‌اند و حال آنکه خدا احتیاج به خانه ندارد.

مقصود از روزه‌داری، کسب ملکه تقوا

در پایان خطبه‌ای که از رسول اکرم صلی الله علیه و آله در هفته آخر شعبان راجع به موقعیت عظیم ماه مبارک رمضان نقل شده امام امیرالمؤمنین علی علیه السلام از جا برخاست و عرض کرد:

«یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ»؛

ای رسول خدا! چه عملی در این ماه افضل اعمال است؟

«قال رسول‌الله: الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ»؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: پرهیز از گناهان [افضل اعمال این ماه است].

که یک درس عملی و تمرین روحی می‌شود برای انسان و او را تا ماه رمضان آینده پاک و مطهر از آلودگی‌های اخلاقی و عملی نگه می‌دارد.

«… کُتِبَ عَلَیْکُمْ الصِّیَامُ … لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»؛

به دست آوردن ملکه تقوا مقصود اصلی از ایجاب صیام بوده است!

ادامه »

حجت الاسلام پناهیان؛

 

وقتی میخواهی چیزی یاد بگیری باید دوست داشته باشی حقیقت را بشناسی.

اگر دوست نداشته باشی که اصلا سراغ یادگرفتن نمی روی اگر کسی علاقه به حقیقت نداشته باشد اصلا اقدام به دانایی نمی کند. بعد از آن هم که دانا شد این علاقه شماست که تعیین میکند آیا به این دانایی عمل بکنی یا نکنی.

اگرعلاقه شما در جهت خلاف دانایی شما باشد به دانایی تان عمل نخواهید کرد.

این علاقه شماست که تعیین میکند کدام یک از این معارفی که پیداکردید نصب العین شما قرار بگیرد و تعیین کننده ترین معرفت در زندگیتان باشد. 

امیر المؤمنین در نامه31 نهج البلاغه می فرمایند که جوان من اگر قلبت صفا یافته بیا و حرف من را بشنو وگرنه برایت فایده ای ندارد. یعنی نفرمود بیا حرفهای من را بشنو تا قلبت صفا پیدا کند. فرمود برو اول قلبت را صفا بده بعد بیا حرفهای من را بشنو.

_{منبع: وارث/سخنرانی حجت الاسلام پناهیان در روز پنجم محرم در دانشگاه تهران}

 

 

آیت الله علوی بروجردی در دیدار شیخ مطر التمیمی:
این استاد حوزه گفت: متأسفانه اسلامی که امروز به دنیا معرفی می‌شود، همان مکتب معاویه است. عربستان و وهابیت، مکتب معاویه و بنی‌امیه را معرفی می‌کنند. در این مکتب، حقوق انسان ارجی ندارد؛ لذا دنیا امروز به ما به چشم کسانی نگاه می‌کند که اصلاً اعتنایی به حقوق بشر ندارند.

آیت الله علوی بروجردی در دیدار الشیخ خالد مطر التمیمی، مسئول گروه حقوق دانشگاه بحرالعلوم در نجف اشرف به اهمیت حقوق بشر و اهتمام اسلام به آن اشاره کرد و گفت:

تلاشی که شما انجام می دهید، ان‌شاء‌الله از عنایت خداوند برخوردار است و خود ائمه معصومین (علیهم السلام) به آن توجه دارند؛ چنانکه امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا» [قال الرّاوی:] فَقُلْتُ لَهُ: «فَکَیْفَ یُحْیِی أمْرَکُمْ؟» قالَ: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا».مشکل ما امروز همان‌گونه که ایشان می‌فرمایند در عرضه‌کردن معالم تشیع و مطالب اهل بیت (علیهم السلام) است. ما نکات بسیار دقیق و فوق‌العاده و حساسی در مسئله حقوق انسان و حقوق بشر در بین کلمات اهل بیت (علیهم السلام) داریم؛ به‌ ویژه از خود امیرالمؤمنین (علیه السلام).

ادامه »

حکیم توبیخ و تهدید کرده است، کسانی را که ایمان به او دارند و از برنامه ها خبر دارند در عین حال اعراض می کنند.

خداوند می فرماید:

چون مهربانم و غفورم مهلت خواهم داد و توبه را خواهم پذیرفت.

خداوند می تواند بلافاصله با گناهی که مرتکب شدیم کور و کر و لالمان کند ولی فرصت می دهد تا توبه کنیم.

 

خداوند در عذاب تعجیل نمی کند، موعدی می دهد تا توبه کنیم.

اگر بنا بود با هر گناهی خداوند فوراً عذاب کند پس عذاب می آمد! اما چنین نمی کند، زمان و مهلتی می دهد که خود میداند تا توبه کنیم و زمانش که رسید و توبه نکردیم دیگر نمی پذیرد.

 

منبع: وارث: /بخشی از جلسه درس اخلاق با سخنرانی آیت الله ضیاء آبادی در مسجد علی بن الحسین علیه السلام ؛

 در سخنرانی‌های چندماهه‌ی رهبر انقلاب اسلامی، بسامد کلیدواژه‌هایی با بن‌مایه و مضمون «انقلاب» افزایش یافته است.

منظومه‌ای از مفاهیمی چون «جوان مؤمن انقلابی» (۳ خرداد ۱۳۹۵، ۱ فروردین ۱۳۹۵، ۲۸ بهمن ۱۳۹۴، ۳۰ دی ۱۳۹۴ و ۱۹ دی ۱۳۹۴)، «تفکر انقلابی» (۱۹ دی ۱۳۹۴)، «هندسه‌ی انقلاب اسلامی»، «خطوط اساسی و اصول انقلاب اسلامی» (۱۴ بهمن ۱۳۹۴)، «انقلابی ‌ماندن»، «انقلابی‌ فکر کردن» و «انقلابی عمل کردن» (۲۰ اسفند ۱۳۹۴)، «انقلابی‌گری»، «مهد انقلاب» و «انقلاب‌زدایی» (۲۵ اسفند ۱۳۹۴)، «تربیت انقلابی» و «کار انقلابی» (۱ اردیبهشت ۱۳۹۵)، «تجربه‌ی متراکم انقلاب» و «نیروهای انقلابی» (۳ خرداد ۱۳۹۵)، «جریان غیرانقلابی» (۱۴ بهمن ۱۳۹۴ و ۲۵ اسفند ۱۳۹۵)، «هویت انقلابی» (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۵و ۴ خرداد ۱۳۹۵)، «تفکر انقلابی» (۲۵ اسفند ۱۳۹۴) و مانند آن که طی قریب به شش ماه گذشته به پای ثابت و محور اصلی سخنرانی‌ها، نوشته‌ها و پیام‌های رهبر انقلاب اسلامی بدل شده است. در سخنرانی ۱۴ خرداد ایشان نیز این موضوع به اوج خود رسید و محور اصلی بیانات ایشان پیرامون همین مسأله بود. کوشش اصلی این یادداشت بازاندیشی پیرامون چیستی و چرایی این خط جدید معرفتی است که رهبر انقلاب اسلامی گشوده‌اند.

 

انقلاب اسلامی ایران چیست؟
در میان همه‌ی انقلاب‌ها و در میانه‌ی بازار گرم تئوری‌های انقلاب در نیمه‌ی دوم قرن بیستم، انقلاب اسلامی ایران موردی خاص بود که کام و سعادت را در خلاف‌آمد عادت جست‌وجو می‌کرد. همان‌طور که آمد، نظریه‌های انقلاب از کثرت قابل توجهی برخوردارند. بر این اساس، توافق بر سر چیستی یک انقلاب بسیار دشوار است. در مورد انقلاب اسلامی ایران اما یک توافق وجود دارد: «تمایز» انقلاب اسلامی ایران از همه‌ی انقلاب‌ها و نظریه‌ها. گویی در مورد خاص‌بودگی انقلاب ایران، میان ناظران بیرونی و کنشگران درونی نوعی اتفاق‌نظر وجود دارد. تحلیلگران از میشل فوکوِ پست‌مدرن گرفته^۱ تا تدا اسکاکپلِ چپ‌گرا^۲ و جان فورانِ ایران‌شناس^۳ انقلاب ایران را بی‌بدیل می‌دادند. کنشگران انقلاب در سطوح رهبری و نظریه‌‌پردازی، شخصیت‌هایی مانند امام خمینی،^۴ آیت‌الله خامنه‌ای^۵ و شهید مطهری^۶ نیز بر این بی‌بدیلی تأکید می‌کنند و بر این باورند که مانند و الگوی انقلاب اسلامی ایران را در انقلاب اسلامی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در صدر اسلام می‌توان یافت.

ادامه »

مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود:از این به بعد آخرت است. منتهی درهای جدید مِن بعد باز می‌شود. اینجا اولین منزل آخرت است، دنیا تمام شده است، موت شد. اصلاً هر چیزی که تا حالا بود همه مرد و رفت. حال دیگر حیات است. اَوّلُ مَنزِلٍ مِن منازلِ الاخرَه.

خوشا به حال کسی که این میهمان عزیز وقتی وارد شد آن را درست تحویل بگیرد. آخرتی که دارد می‌آید خداست، پیغمبر صلی الله علیه و آله است، امام علیه السلام است، نشستن با آنهاست، خوردن با آنهاست، در بهشت و در قرب خدا بودن است. همه اینها در آخرت است.

حال این میهمان عزیز را درست تحویل می‌گیری یا می خواهی با اخم تحویل بگیری؟!

چون دنیا رفت و تمام شد، ازجای پست خلاص شدید. جایی که فنا داشت تمام شد. جایی که می‌خوردی و دوباره گرسنه می‌شدی تمام شد. جایی که ریاست می کردی بعد انزجار پیدا می‌کردی تمام شد. هر چیزی که آخر داشت تمام شد. حال به آخرت آمدی. آخرت آخر ندارد. چه جای بدی بودم، حال چه جای خوبی آمده‌ام! قبلاً جایی بودم که همه چیزش تمام می‌شد و تمام شد. حال جایی آمده‌ام که هیچ چیز آن تمام نمی‌شود.

ادامه »